Rynek wewnętrzny UE: Otwarte place budowy, potrzeba reform i możliwości działania – w centrum uwagi: przemysł, inżynieria mechaniczna i logistyka
Przedpremierowe wydanie Xperta
Wybór głosu 📢
Opublikowano: 11 września 2025 r. / Zaktualizowano: 11 września 2025 r. – Autor: Konrad Wolfenstein
Rynek wewnętrzny UE: Otwarte place budowy, potrzeba reform i możliwości działania – w centrum uwagi: przemysł, inżynieria mechaniczna i logistyka – Zdjęcie: Xpert.Digital
Od punktu A do punktu B koszmar: jak krajowe, solowe działania paraliżują logistykę Europy
„Straszna dziesiątka”: Te 10 biurokratycznych potworów naprawdę paraliżuje gospodarkę Europy
To fundament europejskiego dobrobytu i serce gospodarki UE: jednolity rynek. Ale to serce się jąka. Zamiast jednolitego obszaru gospodarczego dla 450 milionów ludzi, firmy coraz częściej borykają się z labiryntem specjalnych regulacji krajowych, paraliżującą biurokracją i brakiem cyfryzacji. W czasach napięć geopolitycznych, globalnego wyścigu o dotacje i agresywnej konkurencji ze strony USA i Chin, ta wewnętrzna słabość staje się egzystencjalnym zagrożeniem.
Rezultatem jest stopniowa utrata konkurencyjności, która bezpośrednio zagraża europejskiej bazie przemysłowej – zwłaszcza niemieckiemu przemysłowi mechanicznemu i systemowo ważnej logistyce. Znane raporty, od Enrico Letty po Mario Draghiego, biją na alarm, ostrzegając przed deindustrializacją, jeśli UE nie zmieni radykalnie kursu. Niniejszy artykuł analizuje najpoważniejsze problemy jednolitego rynku, podkreśla ich konkretny wpływ na przemysł i logistykę oraz przedstawia pilnie potrzebne reformy na rzecz zrównoważonego i suwerennego europejskiego obszaru gospodarczego.
Nadaje się do:
Dlaczego rynek wewnętrzny jest obecnie projektem centralnym?
Jakie znaczenie ma europejski jednolity rynek w niestabilnej gospodarce światowej? Jednolity rynek stanowi serce europejskiej architektury gospodarczej. Z 450 milionami ludzi i ponad 23 milionami firm, oferuje ogromny potencjał – teoretycznie. W praktyce jednak potencjał ten jest blokowany na wiele sposobów: rozproszone przepisy, nadmierna biurokracja, jednostronność narodowa i brak cyfryzacji hamują rozwój gospodarczy w UE. Europa znajduje się pod presją, szczególnie w czasach napięć geopolitycznych, globalnego wyścigu o subsydia, rosnących barier handlowych i groźby reindustrializacji w innych regionach świata. Bez konsekwentnego dokończenia i modernizacji jednolitego rynku istnieje ryzyko utraty dobrobytu i postępującej deindustrializacji strategicznie ważnych sektorów, takich jak przemysł, inżynieria mechaniczna i logistyka.
Jak poważna jest sytuacja? Sygnały są jasne. Niemal wszystkie istotne raporty, od BusinessEurope, przez Enrico Lettę, po Mario Draghiego i samą Komisję Europejską, ostrzegają przed rosnącą fragmentacją przepisów, wysokimi kosztami biurokratycznymi, zahamowaniem harmonizacji i ryzykiem trwałego pozostawania w tyle w międzynarodowym wyścigu technologicznym. Konkurencyjność cierpi z powodu wysokich cen energii, braku korzyści skali, niewystarczającej integracji rynku kapitałowego i opóźnienia w innowacjach – zwłaszcza w porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi i Chinami.
Co UE musi teraz zrobić? Jednolity rynek potrzebuje reformy bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, szczególnie w odniesieniu do tworzenia wartości przemysłowej, inżynierii mechanicznej oraz logistyki i logistyki transportu ciężkiego. Poniższa sesja pytań i odpowiedzi przedstawi najważniejsze otwarte kwestie i omówi propozycje dotyczące kompleksowego planu modernizacji.
Jakie są dziesięć najpoważniejszych problemów na rynku wewnętrznym UE?
Komisja Europejska wymienia „10 najpoważniejszych”, tzw. „strasznych dziesięciu”:
- Skomplikowane zakładanie i zarządzanie firmą, zwłaszcza międzynarodową
- Nadmiernie skomplikowane i niespójne przepisy UE; krajowe „ekstrapolacje” (pozłacanie)
- Brak jednolitego wdrażania i odpowiedzialności państw członkowskich
- Ograniczone lub sprzeczne uznawanie kwalifikacji zawodowych i uprawnień
- Brak wspólnych norm, zwłaszcza w odniesieniu do produktów, opakowań i usług
- Fragmentaryczne przepisy krajowe dotyczące opakowań, etykietowania i gospodarki odpadami
- Niewystarczająca zgodność produktu (oznakowanie CE, normy bezpieczeństwa, nadzór rynku)
- Ograniczające i odbiegające od przepisów dotyczących służby krajowej (np. budownictwo, logistyka, konserwacja)
- Biurokratycznie skomplikowane przepisy dotyczące delegowania pracowników
- Nieuzasadnione ograniczenia terytorialne w zakresie dostaw i dystrybucji.
Bariery te nie tylko wpływają na transgraniczny przepływ towarów i usług, ale także spowalniają innowacje, inwestycje w zielone technologie oraz rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Wpływ ten jest szczególnie odczuwalny w sektorach usług, takich jak instalacja maszyn, konserwacja i logistyka.
Dlaczego fragmentacja dotyka szczególnie przemysł i inżynierię mechaniczną?
Jakie wyzwania stoją przed kluczowym sektorem przemysłowym? Szczególnie dotknięte są sektory inżynierii mechanicznej, zakładów przemysłowych, elektrotechniki i powiązanych z nimi usługodawców. Ich silne ukierunkowanie na eksport oznacza, że firmy muszą działać w oparciu o wiele krajowych systemów prawnych, podatkowych, certyfikacyjnych i sprawozdawczych. Często rozbieżne normy techniczne, zróżnicowane przepisy dotyczące bezpieczeństwa produktów oraz rozbieżności w zakresie czasu pracy, płacy minimalnej i obowiązków związanych z ubezpieczeniem społecznym powodują znaczne dodatkowe obciążenie pracą.
Jak wysokie są koszty? Badania pokazują, że w szczególności średnie firmy inżynieryjno-mechaniczne muszą ponosić roczne koszty biurokratyczne sięgające nawet 6,3% przychodów – obciążenie przewyższające ich zwrot brutto ze sprzedaży i całkowite wydatki na badania i rozwój. Odpowiada to kilku etatom. Małe firmy zatrudniające mniej niż 250 pracowników są szczególnie dotknięte tym obciążeniem, które ogranicza ich innowacyjność i konkurencyjność.
Czy dotyczy to również większych firm? Chociaż względny udział kosztów biurokratycznych jest nieco niższy w większych firmach, nakłady na zasoby wynoszą kilkadziesiąt etatów rocznie, co ogranicza elastyczność i rozwój.
Jakie konkretne wyzwania występują w obszarze certyfikacji i normalizacji? Harmonizacja norm technicznych postępuje z niewielkimi postępami. Wiele maszyn posiada oznakowanie CE, ale często nie spełnia podstawowych wymagań UE z powodu niewystarczających mechanizmów kontroli i monitorowania oraz niespójnych przepisów krajowych. Sytuacja ta stwarza niepewność prawną i poważnie utrudnia swobodny przepływ towarów w UE.
Jakie są obecnie największe zagrożenia dla inżynierii mechanicznej i przemysłu?
W porównaniu ze standardami międzynarodowymi, przemysł europejski – a zwłaszcza niemiecki przemysł maszynowy – gwałtownie traci konkurencyjność. Wysokie koszty energii, obciążenia administracyjne i coraz bardziej niepewne otoczenie prawne powodują utratę udziałów w rynku nie tylko na rynkach krajów trzecich, ale także w Europie.
Przeszkody w eksporcie, takie jak cła, zróżnicowane wymogi bezpieczeństwa produktów, skomplikowane procedury zatwierdzania i złożone przepisy dotyczące digitalizacji, utrudniają dostęp do rynku poza UE, ale także w jej obrębie. Dodatkowe cła na stal, aluminium i maszyny, wprowadzone przez Stany Zjednoczone, które znacznie wzrosły z powodu niepewności politycznej i konfliktów handlowych, są szczególnie uciążliwe. Wiele firm spodziewa się spadku przychodów rzędu kilkudziesięciu procent i obawia się utraty miejsc pracy.
Jaką rolę odgrywa digitalizacja? Powolna rozbudowa infrastruktury cyfrowej, a także jednostronne działania krajowe na rzecz digitalizacji procesów administracyjnych, spowalniają niezbędną digitalizację, zwłaszcza w inżynierii mechanicznej i produkcji. Niepełne wdrożenie zasady „raz tylko”, brak interoperacyjności cyfrowych portali administracyjnych oraz fragmentaryczne regulacje dotyczące danych prowadzą do kosztownych i ryzykownych, izolowanych rozwiązań.
Jak te przeszkody przejawiają się w praktyce? Przykłady z życia codziennego firm z branży inżynierii przemysłowej i mechanicznej
– Firmy muszą co roku składać tysiące deklaracji delegowania w celu transgranicznego delegowania pracowników – często w podziale na poszczególne kraje, a nie centralnie. Nieprawidłowe lub niekompletne informacje prowadzą do odpowiedzialności, grzywien, a nawet przestępstw.
– W przypadku zatwierdzeń produktów (CE, REACH, WEEE, opakowania) istnieją specjalne przepisy krajowe, które wymagają oddzielnej rejestracji i dokumentacji w każdym kraju docelowym.
– W przypadku indywidualnych produktów na zamówienie (specjalna konstrukcja maszyn) często konieczne są złożone indywidualne zatwierdzenia i rejestracje nowych produktów, nawet jeśli produkt był już sprzedawany w podobnej formie w całej UE od lat.
– Opóźnienia w opracowywaniu i publikowaniu (zharmonizowanych) norm europejskich prowadzą do niepewności prawnej. Firmy często nie wiedzą, która norma jest wiążąca w danym momencie – problem ten staje się coraz poważniejszy, szczególnie w obszarach szybko rozwijających się innowacjami (np. cyfryzacja, zastosowania sztucznej inteligencji, cyberbezpieczeństwo).
🔄📈 Wsparcie platform handlowych B2B – planowanie strategiczne i wsparcie eksportu i globalnej gospodarki dzięki Xpert.Digital 💡
Platformy handlowe B2B - Planowanie strategiczne i wsparcie z Xpert.Digital - Zdjęcie: Xpert.Digital
Platformy handlowe typu business-to-business (B2B) stały się kluczową częścią dynamiki handlu światowego, a tym samym siłą napędową eksportu i światowego rozwoju gospodarczego. Platformy te oferują znaczne korzyści firmom każdej wielkości, w szczególności MŚP – małym i średnim przedsiębiorstwom – które często są uważane za kręgosłup niemieckiej gospodarki. W świecie, w którym technologie cyfrowe zyskują coraz większe znaczenie, zdolność do adaptacji i integracji ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia sukcesu w globalnej konkurencji.
Więcej na ten temat tutaj:
Od fragmentacji do odporności: plan działania na rzecz prawdziwie jednolitego rynku europejskiego
Jakie są konsekwencje fragmentacji dla konkurencyjności?
Według badań, poziom biurokracji na jednolitym rynku UE odpowiada średniej stawce cła wewnętrznego wynoszącej 44% dla towarów przemysłowych – i aż 110% dla usług. Z perspektywy przedsiębiorstw, jednolity rynek nabiera zatem niemal charakteru międzynarodowego eksportu, z towarzyszącymi temu dodatkowymi kosztami.
Rezultat: Wiele firm, zwłaszcza małych i średnich, rezygnuje z ekspansji na terenie całej UE lub wycofuje się z obszarów działalności w innych państwach członkowskich. Jednocześnie duże korporacje i regionalne MŚP tracą udziały w rynku na rzecz chińskich i amerykańskich konkurentów, którzy korzystają z ogromnych korzyści skali, niższych regulacji i większych budżetów na innowacje.
Jak wygląda sytuacja w zakresie logistyki i logistyki ciężkiej na rynku wewnętrznym?
Transport, logistyka, a zwłaszcza logistyka ciężka (np. transport dużych i ciężkich maszyn, urządzeń, towarów przemysłowych) mają systemowe znaczenie dla przemysłu i są szczególnie dotknięte przez półkule jednolitego rynku.
Jakie są główne przeszkody?
– Infrastruktura jest często niekompatybilna w różnych krajach: różne profile mostów, tuneli i tras, zbyt niskie prześwity, niewystarczająca przepustowość, opóźnione projekty rozbudowy sieci kolejowej, drogowej i wodnej oraz brak korytarzy „mobilności wojskowej”.
– Procedury zatwierdzania transportu wielkogabarytowego i ciężkiego różnią się w poszczególnych krajach, są biurokratyczne i czasochłonne. Dla każdej trasy wymagane są oddzielne zezwolenia, a czas ich rozpatrywania jest długi, a wymagania niejasne.
– Wdrożenie zasady „jednorazowości” jest równie niewystarczające w sektorze logistycznym, jak i w przemyśle: dane są rejestrowane i przetwarzane wielokrotnie, często w sposób redundantny.
– Zróżnicowane wymagania dotyczące wyposażenia pojazdów, kierowców i towarzyszących im przepisów komplikują operacje transgraniczne.
– Digitalizacja procesów administracyjnych w logistyce jest nierównomierna, co prowadzi do zakłóceń w przekazie medialnym, nieporozumień i nieefektywności.
– Rozwój wydajnych węzłów intermodalnych (np. terminali przeładunkowych na drogach wodnych) w wielu miejscach napotyka na trudności, ponieważ krajowe plany inwestycyjne, obowiązki i przepisy nie są ze sobą w jednolity sposób skoordynowane.
Stanowi to problem, zwłaszcza w kontekście logistyki wojskowej i zaopatrywania dużych obiektów przemysłowych, co nie tylko ogranicza modele biznesowe, ale także strategiczne zdolności Europy do działania.
W jaki sposób UE mogłaby i powinna zająć się kluczowymi kwestiami?
1. Ukończenie i harmonizacja rynku wewnętrznego
Kluczem do przezwyciężenia fragmentacji jest spójna harmonizacja norm, przepisów i procesów administracyjnych – zarówno w ujęciu horyzontalnym (międzysektorowym), jak i wertykalnym (między szczeblami administracyjnymi). UE musi systematycznie eliminować jednostronność na szczeblu krajowym („gold-plating”), rozbieżności we wdrażaniu dyrektyw oraz sprzeczne procesy normalizacyjne.
W szczególności oznacza to:
– Jednolite systemy zatwierdzania, etykietowania i rejestracji produktów, uznawane w całej UE.
– Wprowadzenie jednolitych europejskich ram prawa spółek (tzw. „28. reżimu”) z uproszczonymi przepisami prawa upadłościowego, podatkowego i pracy, jako alternatywy dla 27 krajowych systemów prawnych.
– Wydajny, cyfrowy dostęp do centralnych portali informacyjnych, takich jak Jednolity Portal Cyfrowy, w celu wypełnienia wszystkich istotnych obowiązków związanych z powiadomieniami i raportowaniem.
– Szybkie usuwanie wygasłych lub nieaktualnych norm, szybsza aktualizacja norm zharmonizowanych oraz większa przejrzystość normalizacji, zwłaszcza dla MŚP i rzemiosła.
2. Zmniejszyć biurokrację i promować cyfryzację
Ograniczenie sprawozdawczości i digitalizacja procesów to deklarowane cele obecnej strategii UE (inicjatywy „Omnibus”). Do końca 2029 roku obciążenia administracyjne dla przedsiębiorstw mają zostać zmniejszone o co najmniej 25%, a dla MŚP o 35%. Kluczowe kroki:
– Centralne, akceptowane w całej UE cyfrowe portale sprawozdawcze (np. do celów delegowania, ubezpieczeń społecznych, rejestracji produktów)
– Wdrożenie zasady „jednorazowości”, dzięki której dokumenty i dane są wymieniane z organami tylko raz i wykorzystywane do wszystkich celów.
– Utworzenie unijnego „portfela tożsamości cyfrowej” dla firm i pracowników.
– Promocja innowacji i wykorzystania narzędzi cyfrowych w zarządzaniu zgodnością z przepisami.
Nadaje się do:
3. Wspieranie inwestycji i transformacji przemysłowej
Raporty takie jak Raport Draghiego postulują ogromne inwestycje w strategiczne technologie, infrastrukturę i niezależność energetyczną – przy założeniu, że rocznie wymagane są inwestycje rzędu 750–800 miliardów euro.
Zalecane środki to:
– Wspólne wdrażanie i finansowanie ważnych projektów infrastrukturalnych (np. sieci transeuropejskie, transgraniczne sieci elektroenergetyczne, mobilność wojskowa)
– Reforma europejskiej polityki finansowania (np. rozszerzenie i upowszechnienie „Ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania”, IPCEI)
– Programy wsparcia sektorowego dla strategicznych gałęzi przemysłu, w tym inżynierii mechanicznej, inżynierii zakładów, technologii czystej i zrównoważonej logistyki
– Promowanie udziału MŚP w projektach badawczych, normalizacyjnych i inwestycyjnych
4. Ochrona i wzmocnienie konkurencji i relacji handlowych
Silniejsza ochrona przed zakłóceniami konkurencji powodowanymi przez subwencje w państwach trzecich oraz ukierunkowane strategie europejskie mające na celu przeciwdziałanie agresywnym praktykom handlowym, takim jak te stosowane obecnie przez Chiny i USA.
Zalecenia obejmują:
– Wprowadzenie skoordynowanego na szczeblu europejskim systemu kontroli inwestycji w celu ochrony strategicznie ważnych gałęzi przemysłu
– Niezależny rozwój infrastruktury cyfrowej (słowo kluczowe: „Unijny akt o rozwoju chmury obliczeniowej i sztucznej inteligencji” jako podstawa suwerennej cyfryzacji)
– Zerwanie zależności od kluczowych produktów pośrednich i surowców poprzez ukierunkowaną dywersyfikację
W jaki sposób można konkretnie wzmocnić logistykę?
Oprócz środków ogólnych, w logistyce i logistyce ciężkiej szczególnie niezbędne są:
- Pełna harmonizacja i digitalizacja procedur licencyjnych dla transportu towarów dużych i ciężkich. Scentralizowany, ogólnounijny, cyfrowy system licencjonowania z wiążącymi terminami rozpatrywania wniosków mógłby radykalnie ograniczyć biurokrację i opóźnienia.
- Eliminacja fizycznych wąskich gardeł w infrastrukturze (mosty, śluzy, tunele, linie kolejowe), w tym ukierunkowane programy renowacji sieci bazowej.
- Wzmocnienie multimodalnych węzłów logistycznych, szczególnie w portach śródlądowych (terminale ciężkie) na potrzeby projektów przemysłowych, obronności i zaopatrzenia w energię.
- Pełne wdrożenie ujednoliconych procedur na przejściach granicznych, harmonizacja przepisów dotyczących towarów niebezpiecznych, ceł i zezwoleń specjalnych w całej Europie.
- Inicjatywy inwestycyjne mające na celu modernizację i digitalizację europejskich dróg wodnych oraz rozbudowę infrastruktury ładowania wzdłuż strategicznych korytarzy.
Jak wdrożenie może zakończyć się sukcesem? Jakie narzędzia są potrzebne?
– Jasno określone priorytety polityczne i kontrola na najwyższym szczeblu, z monitorowaniem przez niezależny organ europejski.
– Surowsze sankcje za jednostronne działania krajowe szkodzące rynkowi wewnętrznemu, a także więcej europejskich opcji egzekwowania prawa w przypadku niewłaściwego wdrożenia lub opóźnień.
– Większe zaangażowanie sektora prywatnego, w szczególności MŚP z branży przemysłowej i firm logistycznych, w procesy normalizacyjne i legislacyjne na poziomie UE.
– Bardziej elastyczne i sprawne dostosowywanie istniejących przepisów do tempa innowacji i nowych modeli biznesowych poprzez regularne „kontrole sprawności regulacyjnej”.
– Szybkie wdrożenie „Kompasu konkurencyjności” Komisji Europejskiej oraz zaleceń zawartych w bieżących raportach Draghiego i Letty jako wytycznych dla polityki lokalizacyjnej zorientowanej na konkurencję.
Nadaje się do:
Bez radykalnej zmiany kursu UE straci swoją bazę przemysłową
Jeśli UE chce bronić swojej niezależności gospodarczej i siły przemysłowej w niestabilnym i niepewnym świecie, nie da się uniknąć przełomu w kierunku prawdziwego jednolitego rynku europejskiego. Wyeliminowanie fragmentacji administracyjnej, regulacyjnej i infrastrukturalnej jest niezbędnym warunkiem odporności, innowacyjności i suwerenności gospodarczej – zwłaszcza w kluczowych sektorach przemysłu, inżynierii mechanicznej i logistyki. Tylko w ten sposób Europa może pokonać „potrójną presję”: geopolitycznych zawirowań, globalnego wyścigu o dotacje oraz rewolucji technologicznej i obrać własną, zrównoważoną drogę do dobrobytu.
Niniejsza sesja pytań i odpowiedzi kompleksowo ocenia różnorodne wyzwania i szanse. Rzeczywista realizacja nadchodzących zadań pozostaje ogromnym zadaniem – ale nie ma alternatywy, jeśli Europejski Obszar Gospodarczy ma w pełni wykorzystać swój potencjał strategiczny w nadchodzącej dekadzie.
Twój globalny partner w zakresie marketingu i rozwoju biznesu
☑️Naszym językiem biznesowym jest angielski lub niemiecki
☑️ NOWOŚĆ: Korespondencja w Twoim języku narodowym!
Konrad Wolfenstein
Chętnie będę służyć Tobie i mojemu zespołowi jako osobisty doradca.
Możesz się ze mną skontaktować wypełniając formularz kontaktowy lub po prostu dzwoniąc pod numer +49 89 89 674 804 (Monachium) . Mój adres e-mail to: wolfenstein ∂ xpert.digital
Nie mogę się doczekać naszego wspólnego projektu.
