Opublikowano: 15 stycznia 2025 / Aktualizacja z: 15 stycznia 2025 - Autor: Konrad Wolfenstein
Odszyfrowany mit Metaverse: co naprawdę się za nim kryje? Które platformy są najbliżej Metaverse? – Zdjęcie: Xpert.Digital
Metaverse: kompleksowa analiza obecnych platform i definicja ich podstawowych elementów
Termin „Metaverse” krąży po krajobrazie medialnym od jakiegoś czasu i często jest reklamowany jako kolejna wielka rewolucja w Internecie. Po początkowym, niemal euforycznym szumie, podniecenie nieco opadło, ale pozostaje pytanie: co dokładnie kryje się za tym często używanym słownictwem? A które z obecnie istniejących platform typu Roblox, Minecraft czy Fortnite faktycznie można uznać za przejawy metaświata? W artykule przedstawiono szczegółową analizę tych popularnych platform w kontekście istniejących definicji. Celem jest identyfikacja podstawowych atrybutów charakteryzujących metaświat, przy jednoczesnym podkreśleniu bieżących ograniczeń i wyzwań w opracowywaniu kompleksowego metaświata. Kluczowe jest zrozumienie, że nie ma „jednego” metaświata, ale raczej wiele różnych platform i koncepcji, z których wszystkie twierdzą, że są częścią powstającego cyfrowego świata.
Definiowanie Metaverse: widok wieloaspektowy
Aby odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu wspomniane platformy można uznać za metaświat, konieczne jest najpierw precyzyjne zdefiniowanie tego pojęcia. Istnieją różne perspektywy i spostrzeżenia, które należy wziąć pod uwagę.
Początki tego terminu sięgają roku 1992, kiedy Neal Stephenson ukuł słowo „metawersum” w swojej przełomowej powieści science fiction Snow Crash. W wizjonerskiej narracji Stephensona Metaverse jest opisywany jako wciągająca wirtualna rzeczywistość, która działa jako następca Internetu. To cyfrowa przestrzeń, w której ludzie wchodzą w interakcje, dokonują transakcji i utrzymują relacje społeczne za pośrednictwem awatarów.
Powszechna definicja, jaką można znaleźć w encyklopediach internetowych, opisuje metaświat jako luźno zdefiniowany termin odnoszący się do wirtualnych światów. W tych światach użytkownicy, reprezentowani przez indywidualnie konfigurowalne awatary, zwykle wchodzą w interakcję w trójwymiarowym środowisku. Koncentrujemy się na tworzeniu powiązań społecznych i gospodarczych. Nie chodzi więc tylko o rozrywkę, ale także o możliwość zawierania przyjaźni, tworzenia wspólnot, a nawet prowadzenia działalności gospodarczej.
Blogi technologiczne i eksperci branżowi często definiują metaświat jako holistyczny świat wirtualny, który istnieje równolegle do świata rzeczywistego. Ten cyfrowy świat równoległy charakteryzuje się zapewnianiem cyfrowych praw własności, umożliwianiem unikalnych tożsamości online, łączeniem różnych środowisk i zapewnianiem wciągających wrażeń. Wielu postrzega to jako kolejny etap ewolucji Internetu, że tak powiem, „Internet w 3D”. Fascynującym aspektem w tym kontekście jest tworzenie „cyfrowych bliźniaków”. Są to cyfrowe kopie rzeczywistych obiektów, procesów lub środowisk, które można symulować i analizować w Metaverse. Otwiera to zupełnie nowe możliwości w obszarach takich jak rozwój produktu, planowanie urbanistyczne czy symulacja złożonych systemów.
Publikacje naukowe często podejmują temat metaświatów, koncentrując się na podstawach technologicznych i potencjalnych skutkach społecznych. Tutaj Metaverse definiuje się jako złożoną i wzajemnie połączoną sieć wszechobecnych wirtualnych światów, które częściowo nakładają się na świat fizyczny i go rozszerzają. Użytkownicy ucieleśnieni przez swoje awatary mogą wchodzić w interakcje, doświadczać i konsumować różnorodne treści w tych wciągających, skalowalnych, synchronicznych i trwałych środowiskach. Zintegrowany system gospodarczy zapewnia zachęty do aktywnego uczestnictwa i tworzenia wartości w metawszechświecie. Zdecentralizowane technologie, zwłaszcza blockchain, odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa i przejrzystości działalności gospodarczej w metawersie. Umożliwiają na przykład dowód własności cyfrowej i bezpieczną realizację transakcji.
Nadaje się do:
Analiza obecnych platform w kontekście definicji Metaverse
Na tle tych różnorodnych definicji można teraz bliżej przyjrzeć się wyżej wymienionym i innym odpowiednim platformom, aby ocenić ich metawersyjny charakter.
Roblox
Platforma ta oferuje trwały wirtualny świat, w którym użytkownicy są reprezentowani przez awatary i mogą utrzymywać interakcje społeczne. Kluczową cechą jest zintegrowany system gospodarczy z własną wirtualną walutą „Robux”. Dlatego Roblox spełnia wiele kryteriów metaświata, skupiając się przede wszystkim na grach. Użytkownicy mają możliwość tworzenia własnych gier i doświadczeń oraz odkrywania światów stworzonych przez innych użytkowników. Platforma umożliwia szerokie interakcje społecznościowe i handel wirtualnymi towarami, który wykracza poza zwykłe granie.
Nadaje się do:
Minecrafta
Minecraft umożliwia także tworzenie trwałych światów, interakcję za pośrednictwem awatarów i różnorodne interakcje społeczne. Podobnie jak Roblox, Minecraft również spełnia wiele kryteriów metaświata, chociaż skupiamy się tutaj bardziej na kreatywnym budowaniu i eksplorowaniu środowiska wirtualnego. Otwarty świat Minecrafta oferuje użytkownikom niemal nieograniczone możliwości swobodnego projektowania i wspólnego tworzenia budynków i złożonych systemów.
Fortnite
Chociaż Fortnite oferuje awatary, szerokie możliwości interakcji społecznych i regularne wirtualne wydarzenia, jest zwykle postrzegany bardziej jako gra online z elementami metaverse. Trzon doświadczenia leży w pełnej akcji rozgrywce, ale integracja obszarów społecznościowych i organizowanie wirtualnych koncertów lub pokazów filmowych nadaje platformie charakter metawersyjny. To przykład tego, jak tradycyjne gry w coraz większym stopniu zawierają elementy wykraczające poza zwykłe granie.
Piaskownica
W przeciwieństwie do platform skupiających się na grach, The Sandbox kładzie duży nacisk na cyfrowe prawa własności i handel wirtualnymi towarami przechowywanymi na blockchainie jako tokeny niezamienne (NFT). To wyrównanie podkreśla ekonomiczny komponent Metaverse. Użytkownicy mogą kupować i budować wirtualną ziemię, a także tworzyć własne gry i interaktywne doświadczenia i zarabiać na nich.
Decentraland
Decentraland idzie o krok dalej i prezentuje się jako zdecydowanie zdecentralizowana platforma z wyraźnym naciskiem na własność cyfrową i budowanie społeczności. Platforma ta spełnia wiele kryteriów kompleksowego metaświata. Użytkownicy mogą posiadać wirtualną ziemię, zagospodarowywać ją według swoich pomysłów i wchodzić w interakcje z innymi użytkownikami, organizować wydarzenia i prowadzić wirtualne biznesy.
Nadaje się do:
Światy Horyzontu
Platforma społecznościowa VR firmy Meta, spółki-matki Facebooka, koncentruje się na interakcji za pośrednictwem awatarów w immersyjnych środowiskach wirtualnych. Warto zauważyć, że w 2021 roku Meta zainwestowała ogromne sumy, ponad 10 miliardów dolarów, w rozwój Metaverse, ale poniosła ciężkie straty operacyjne. Niedawno, począwszy od 2023 r., Meta przesunęła nieco swój strategiczny punkt ciężkości z rozwoju czystego Metaverse na sztuczną inteligencję. Horizon Worlds ma na celu umożliwienie interakcji społecznych w Metaverse, umożliwiając użytkownikom spotykanie się w wirtualnych światach, granie w gry i wspólne tworzenie treści.
Mecze:
Przestrzeń Somnium
Ta platforma VR kładzie szczególny nacisk na trwały świat i zapewnienie cyfrowych praw własności. Somnium Space spełnia już wiele kryteriów metaświata, ale wciąż jest w fazie rozwoju. Platforma oferuje otwarty świat, w którym użytkownicy mogą zakupić wirtualną ziemię i zaprojektować ją według własnego uznania.
Kryptowoksele
Cryptovoxels to kolejna platforma oparta na blockchainie, która koncentruje się na prawach własności cyfrowej i własności wirtualnej ziemi. Ekonomiczny komponent Metaverse jest tutaj wyraźnie na pierwszym planie. Użytkownicy mają możliwość kupowania, sprzedawania i zagospodarowania wirtualnych gruntów, co stanowi podstawę wirtualnych modeli biznesowych.
Nieskończoność Axia
Axie Infinity to przede wszystkim gra oparta na blockchainie, która umożliwia handel NFT. Można ją uznać raczej za grę typu „graj, aby zarobić” z elementami metaverse. Użytkownicy mogą kolekcjonować cyfrowe stworzenia, hodować je i rywalizować ze sobą w bitwach, a handel stworzeniami jest istotną częścią gry.
Czat VR
VRChat to społeczna platforma VR charakteryzująca się szeroką gamą awatarów i silnym naciskiem na budowanie społeczności. Platforma ta spełnia wiele kryteriów metaświata. Użytkownicy mogą tworzyć własne awatary lub wybierać z ogromnej biblioteki i wchodzić w interakcję z innymi w niezliczonych, tworzonych przez użytkowników wirtualnych światach.
Inne odpowiednie platformy
Oprócz tych już wspomnianych, istnieje wiele innych platform, które można postrzegać jako metaświat lub przynajmniej jako protometawers.
Drugie życie
Często określane jako „pierwszy metaświat”, Second Life na początku integrowało wiele aspektów mediów społecznościowych w trójwymiarowy świat z awatarami. Oferuje trwały wirtualny świat, w którym użytkownicy mogą wchodzić w interakcje, tworzyć własne treści, a nawet prowadzić działalność gospodarczą.
IMVU
IMVU to platforma społecznościowa skupiająca się na awatarach i handlu wirtualnymi towarami. Użytkownicy mogą dostosowywać swoje awatary oraz kupować wirtualne ubrania i akcesoria.
Sansar
Sansar to platforma, która pozwala użytkownikom tworzyć własne wirtualne światy i odwiedzać światy innych. Oferuje narzędzia do tworzenia wciągających wrażeń.
Wysoka wierność
High Fidelity to platforma open source do tworzenia wirtualnych światów. Otwartość platformy pozwala na wysoki poziom elastyczności i możliwości adaptacji.
Okolica górska
Upland to platforma metaverse skupiająca się na wirtualnym terenie połączonym z lokalizacjami geograficznymi w świecie rzeczywistym. Użytkownicy mogą kupować, sprzedawać i rozwijać wirtualne nieruchomości.
Podstawowe atrybuty Metaverse: kompleksowe spojrzenie
Z różnych definicji i analiz różnych platform można wyprowadzić podstawowe atrybuty, które stanowią rdzeń metaświata. Atrybuty te można podzielić na różne kategorie.
Aspekty techniczne
Trwały świat wirtualny: podstawową właściwością jest trwałość. Świat wirtualny istnieje w sposób ciągły, niezależny od obecności poszczególnych użytkowników. Stan obiektów i środowisk jest zapisywany i pozostaje nienaruszony nawet wtedy, gdy użytkownicy opuszczą świat.
Wciągające wrażenia: kluczowym celem Metaverse jest zapewnienie użytkownikom poczucia obecności i zanurzenia w wirtualnym świecie. W idealnym przypadku można to osiągnąć poprzez wykorzystanie technologii rzeczywistości wirtualnej (VR) i rzeczywistości rozszerzonej (AR), które poprawiają percepcję zmysłową i umożliwiają bardziej intensywne doświadczenia.
Interoperacyjność: Idealny metaświat charakteryzuje się interoperacyjnością. Oznacza to, że w idealnym przypadku użytkownicy będą mogli płynnie przenosić swoje awatary i zasoby cyfrowe pomiędzy różnymi platformami Metaverse. Wymaga to jednolitych standardów i protokołów.
Skalowalność: Metaverse musi być w stanie obsłużyć bardzo dużą liczbę użytkowników i ogromną ilość treści jednocześnie bez pogorszenia wydajności. Stanowi to istotne wyzwanie techniczne.
Doświadczenie użytkownika
Interakcja oparta na awatarach: w Metaverse użytkownicy są reprezentowani przez konfigurowalne awatary. Te awatary umożliwiają użytkownikom działanie, komunikowanie się i wyrażanie siebie w wirtualnym świecie.
dostępność
Włączający metaświat powinien być dostępny dla użytkowników o różnych możliwościach technicznych i na różnych urządzeniach, od wysokiej klasy zestawów słuchawkowych VR po tradycyjne komputery i smartfony.
Czynniki społeczne i ekonomiczne
Interakcja społeczna: Metaverse umożliwia różnorodne formy komunikacji, współpracy i budowania społeczności. Użytkownicy mogą nawiązywać przyjaźnie, uczestniczyć w zajęciach grupowych i wspólnie dzielić się wirtualnymi doświadczeniami.
Działalność gospodarcza: funkcjonujący metaświat zapewnia możliwości handlu, inwestycji oraz nabywania cyfrowych towarów i usług. Może to obejmować handel wirtualną odzieżą, dziełami sztuki, ziemią, a nawet dostęp do ekskluzywnych doświadczeń.
Prawa własności cyfrowej: kluczową cechą jest gwarancja praw własności cyfrowej. Użytkownicy mogą posiadać, kupować, sprzedawać i handlować wirtualnymi towarami i wirtualnymi gruntami, najlepiej wykorzystując technologie takie jak blockchain do bezpiecznego i przejrzystego dokumentowania własności.
Zarządzanie i standaryzacja: kurs na przyszłość
Oprócz aspektów technicznych, społecznych i ekonomicznych, zarządzanie i standaryzacja również odgrywają kluczową rolę w rozwoju otwartego i funkcjonującego metaświata. Obecnie w odniesieniu do zarządzania można wyróżnić dwie konkurencyjne wizje:
- Otwarty Metaverse: Ta wizja zakłada zdecentralizowany, skupiony na użytkowniku Metaverse, skupiony na interoperacyjności i otwartych standardach. Kontrola nad metaświatem nie powinna należeć do poszczególnych firm, ale powinna być rozproszona tak szeroko, jak to możliwe.
- Zamknięty Metaverse: Przeciwieństwem jest wizja scentralizowanego Metaverse kontrolowanego przez poszczególne firmy i opartego na zastrzeżonych technologiach. W tym modelu interoperacyjność z innymi platformami jest często ograniczona.
Otwarty metaświat wymaga pewnych „składników”, aby zrealizować swoje zasady:
- Decentralizacja: Władza i kontrola nad metaświatem nie powinny być skupiane w pojedynczych organizacjach.
- Kontrola użytkownika nad własną tożsamością: Użytkownicy powinni mieć kontrolę nad swoją tożsamością cyfrową i danymi.
- Egzekwowanie praw własności: Musi istnieć możliwość niezawodnego egzekwowania praw własności cyfrowej.
- Dopasowanie zachęt dla użytkowników i programistów: System powinien być zaprojektowany w taki sposób, aby zarówno użytkownicy, jak i programiści mogli czerpać korzyści z ich udziału i wkładu.
- Większa wartość dla użytkowników, nie tylko dla platform: wartość dodana Metaverse powinna przede wszystkim przynieść korzyści użytkownikom, a nie tylko operatorom platform.
- Przejrzystość: Funkcjonowanie Metaverse i zasady tam obowiązujące powinny być przejrzyste.
- Interoperacyjność i kompatybilność: Różne platformy Metaverse powinny być ze sobą kompatybilne, aby umożliwić płynne przejście między nimi.
Ciekawym podejściem do definiowania Metawersu jest tzw. „Kodeks Metawersu”, który formułuje siedem podstawowych zasad:
- Jest tylko jeden Metaverse: zasada ta implikuje wizję pojedynczej, połączonej przestrzeni cyfrowej.
- Metawers jest dostępny dla każdego: Dostęp do Metawersu nie powinien być ograniczany.
- Nikt nie kontroluje metaświata: ta zasada podkreśla ideał decentralizacji.
- Metaverse jest otwarty: platforma powinna być otwarta na nowe pomysły i zmiany.
- Metaverse jest niezależny od sprzętu: dostęp nie powinien być ograniczony do określonych urządzeń.
- Metaverse to sieć: jest to wzajemnie połączony system, który łączy różne elementy.
- Metaverse to Internet: zasada ta sugeruje, że Metaverse można postrzegać jako ewolucję Internetu.
Opracowanie spójnych standardów i protokołów jest niezbędne do zapewnienia interoperacyjności pomiędzy różnymi platformami Metaverse. Istnieje jednak wiele wyzwań, takich jak spójne nazewnictwo obiektów i atrybutów lub zapewnienie unikalnych wartości atrybutów w różnych systemach.
Ograniczenia i wyzwania: droga do pełnego metaświata
Chociaż wiele analizowanych platform ma już znaczące elementy metaświata, na drodze do opracowania w pełni zrealizowanego metaświata nadal istnieją znaczące ograniczenia i wyzwania.
- Przeszkody technologiczne: Rozwój wciągających i interoperacyjnych technologii VR/AR nie dobiegł jeszcze końca. Konieczne są dalsze postępy w takich obszarach, jak moc obliczeniowa, przepustowość i użyteczność sprzętu.
- Standaryzacja: główną przeszkodą jest brak jednolitych standardów i protokołów zapewniających interoperacyjność między różnymi platformami. Bez tych standardów metaświat pozostaje fragmentaryczny i niezbyt przyjazny dla użytkownika.
- Skalowalność: Jednoczesna obsługa potencjalnie dużej liczby użytkowników i złożonych interakcji stanowi ogromne wyzwanie techniczne, szczególnie w zakresie infrastruktury sieciowej i wydajności serwerów.
- Kwestie etyczne i społeczne: Szybki rozwój Metaverse rodzi ważne pytania etyczne i społeczne. Obejmuje to ochronę prywatności, ochronę użytkowników przed nadużyciami i molestowaniem oraz zwalczanie dezinformacji i szkodliwych treści. Rosnąca fuzja świata fizycznego i wirtualnego rodzi także fundamentalne pytania dotyczące tożsamości, zachowań społecznych i odpowiedzialności w metaświecie.
- Dostępność: koszt sprzętu VR/AR oraz dostęp do szybkiego i stabilnego połączenia internetowego mogą ograniczyć uczestnictwo w metaświecie i zwiększyć przepaść cyfrową.
- Akceptacja społeczna: Szeroka akceptacja Metaverse w społeczeństwie nie jest jeszcze zapewniona. Potrzebne są przekonujące scenariusze tworzenia wartości i pozytywnego wykorzystania, aby szeroka część populacji była podekscytowana koncepcją.
- Wpływ na świat pracy: Metaverse może zasadniczo zmienić świat pracy, umożliwiając nowe formy współpracy, uczenia się i komunikacji. Jednocześnie jednak pojawiają się nowe wyzwania w zakresie ochrony danych, bezpieczeństwa pracy i możliwego przenoszenia miejsc pracy poprzez automatyzację i wirtualne alternatywy.
- Rola sektora publicznego: Sektor publiczny również odgrywa coraz ważniejszą rolę w kształtowaniu metaświata. Na przykład miasto Seul rozwija własną platformę Metaverse, aby zapewnić obywatelom wirtualne usługi w obszarach biznesu, edukacji, kultury i turystyki.
- Penetracja rynku: Badania pokazują, że penetracja rynku Metaverse w wielu branżach jest wciąż na wczesnym etapie. Wiele firm dopiero zdobywa pierwsze doświadczenia z możliwościami i wyzwaniami związanymi z tą technologią.
Spojrzenie w przyszłość Internetu
Z analizy jasno wynika, że część zbadanych platform, jak Decentraland i VRChat, spełnia już wiele istotnych kryteriów metaświata. Inne platformy, takie jak Roblox i Minecraft, mają istotne elementy metaverse, ale skupiają się przede wszystkim na grach i kreatywnym budowaniu.
Jednakże opracowanie kompletnego metaświata, który łączyłby wszystkie powyższe atrybuty i zapewniał płynne, interoperacyjne i wciągające wrażenia, jest niewątpliwie celem długoterminowym. Istniejące platformy oferują cenny wgląd w różnorodne możliwości Metaverse i jednocześnie napędzają rozwój niezbędnych technologii i standardów. Czas pokaże, które platformy zwyciężyją w dłuższej perspektywie i jak metaświat będzie miał trwały wpływ na przyszłość Internetu i społeczeństwa jako całości.
Bez odpowiedzi pozostaje wiele pytań, których odpowiedzi będą miały znaczący wpływ na dalszy rozwój Metaverse. Jaki będzie wpływ gospodarczy, społeczny i kulturowy Metaverse? Jakie wyzwania etyczne i społeczne należy pokonać, aby zapewnić sprawiedliwe i bezpieczne środowisko? Jak możemy zapewnić, że Metaverse stanie się otwartą, bezpieczną i włączającą przestrzenią dla wszystkich ludzi? Odpowiedzi na te pytania w dużej mierze wyznaczą kontury cyfrowej przyszłości.
Nadaje się do: