Żenujące: apostoł moralności Niemcy spadają z 13. na 16. miejsce w rankingu ochrony środowiska – mimo że ministrowie Zielonych zajęli kluczowe stanowiska

Pomimo ministrów Zielonych: Dlaczego Niemcy nie robią postępów w ochronie klimatu – 16. miejsce zamiast lidera: Czy Niemcy nadal są klimatycznym wzorem do naśladowania?

Niemcy cofnęły się o krok w rankingu wskaźnika efektywności zmiany klimatu (CCPI) prowadzonym przez Germanwatch, Instytut NewClimate i sieć działań klimatycznych w latach 2021–2023: kraj spadł z 13. miejsca w 2021 r. na 16. w 2023 r. Rozwój ten jest szczególnie zauważalny, ponieważ w grudniu 2021 r. obowiązki rządu przejęła tzw. „koalicja sygnalizacji świetlnej”, złożona z SPD, Zielonych i FDP. Ze Steffi Lemke na stanowisku ministra środowiska i Robertem Habeckiem na stanowisku ministra gospodarki i ochrony klimatu koalicja obsadziła dwa kluczowe stanowiska przedstawicielami Zielonych, którzy tradycyjnie realizują silny program ochrony klimatu. Pomimo tej konstelacji politycznej Niemcy nie były w stanie utrzymać swojej pozycji w porównaniu międzynarodowym.

Przyczyny spadku

Przyczyny spadku wskaźnika CCPI w Niemczech są złożone i dotyczą kilku sektorów, w których postęp został oceniony jako niewystarczający.

1. Sektor transportu

Sektor transportu stanowi jeden z największych problemów. Emisje w tym obszarze nie zmniejszyły się w ostatnich latach, ale w niektórych przypadkach nawet wzrosły. Dzieje się tak głównie dlatego, że Niemcy czynią powolne postępy w elektryfikacji transportu. Rozbudowa infrastruktury elektromobilności i ładowania jest deklarowanym celem rządu, jednak realizacja nie spełnia oczekiwań. Alternatywne koncepcje, takie jak rozwój lokalnego transportu publicznego czy promocja korzystania z roweru i wspólnego korzystania z samochodów, nie są jeszcze promowane wystarczająco konsekwentnie. Sektor transportu pozostaje kluczową przeszkodą w realizacji celów klimatycznych Niemiec.

2. Energia odnawialna

Kolejnym krytycznym punktem jest powolna ekspansja energii odnawialnych, szczególnie w obszarze lądowej energetyki wiatrowej. Na lata przed przejęciem rządu przez koalicję sygnalizacji świetlnej ekspansja prawie ustała, między innymi z powodu przeszkód biurokratycznych i oporu na szczeblu lokalnym. Choć nowy rząd podjął działania mające na celu przyspieszenie ekspansji – na przykład poprzez uproszczenie procedur zatwierdzania – działania te przyniosły jak dotąd jedynie ograniczony efekt. Jednakże rozwój odnawialnych źródeł energii jest niezbędny, aby zmniejszyć zależność od paliw kopalnych i przyspieszyć transformację energetyczną.

3. Kryzys energetyczny i paliwa kopalne

Kryzys energetyczny będący następstwem wojny na Ukrainie dodatkowo obciążył politykę klimatyczną Niemiec. Aby zapewnić bezpieczeństwo dostaw, przyspieszono realizację nowych projektów w zakresie infrastruktury gazowej i reaktywowano elektrownie węglowe – są to działania krytycznie oceniane z punktu widzenia polityki klimatycznej. Choć rząd podkreśla, że ​​te kroki mają charakter tymczasowy, rodzą pytania o jego długoterminową strategię klimatyczną. Ponadto niemiecka ustawa o ochronie klimatu jest krytykowana przez ekspertów jako rozwodniona, ponieważ zawiera mniej wiążących wymogów niż pierwotnie planowano.

4. Sektor budowlany

Znaczące deficyty występują także w sektorze budowlanym. Tempo renowacji budynków pozostaje niskie, chociaż obszar ten oferuje ogromny potencjał ograniczenia emisji CO₂. Środki takie jak ustawa o energetyce budynków (GEG), która określa bardziej rygorystyczne wymagania dla nowych budynków, są krokiem we właściwym kierunku, ale nie są wystarczające. Jest wiele do nadrobienia, szczególnie jeśli chodzi o energooszczędną renowację starych budynków.

Pozytywne zmiany

Pomimo tych niepowodzeń istnieją również obszary, w których poczyniono postępy:

Polityka klimatyczna

Rząd sygnalizacji świetlnej poprawił się w kategorii „polityka klimatyczna” i osiągnął 12. miejsce w rankingu CCPI. Wynika to z ambitnych planów, takich jak przyspieszona ekspansja energetyki wiatrowej i słonecznej oraz planowane wycofywanie się z węgla do 2030 roku.

Odnawialne źródła energii w miksie elektroenergetycznym

W dalszym ciągu zwiększał się udział energii odnawialnych w miksie elektroenergetycznym. Szczególnie energia słoneczna odnotowała silny wzrost. Te sukcesy pokazują, że Niemcy pomimo wszystkich wyzwań są na dobrej drodze – ale to nie wystarczy, aby zrekompensować deficyty w innych obszarach.

Porównanie z innymi krajami

Więcej na ten temat tutaj:

• Co pokazuje wskaźnik ochrony klimatu na rok 2025 – z grafiką

Porównanie międzynarodowe pokazuje, że inne kraje działają znacznie ambitniej niż Niemcy. Dania, Szwecja i Maroko przodują w rankingu CCPI i wyznaczają standardy w zakresie ochrony klimatu. Kraje te charakteryzują się konsekwentną ekspansją energii odnawialnych i innowacyjnym podejściem do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Choć Niemcy wciąż wyprzedzają wiele innych krajów G20, takich jak Kanada czy Rosja, ich pretensje do bycia pionierem w ochronie klimatu nie są obecnie spełniane. Dania robi szczególne wrażenie dzięki jasnej strategii dekarbonizacji wszystkich sektorów – od energetyki, przez transport, po przemysł.

Wyzwania dla Niemiec

Obecny i przyszły rząd stoi przed szeregiem wyzwań:

Rozwiązuj problemy strukturalne

Należy pilnie ograniczyć wysokie emisje w sektorach transportu i budownictwa.

Szybciej wdrażaj reformy

Podjęte dotychczas działania nie przynoszą jeszcze pożądanego skutku; konieczne jest przyspieszenie.

Wykorzystaj wiedzę z zakresu gospodarki rynkowej

Sama wola polityczna nie wystarczy; wymaga również głębokiego zrozumienia powiązań gospodarczych i zachęt.

Opóźnienia we wdrażaniu działań polityki klimatycznej mają nie tylko skutki krajowe, ale wpływają także na wiarygodność Niemiec na arenie międzynarodowej.

Jest jeszcze wiele do zrobienia

Spadek wskaźnika ochrony klimatu w Niemczech wyraźnie pokazuje, że jest jeszcze wiele do zrobienia, aby osiągnąć wyznaczone sobie cele klimatyczne i odzyskać wiodącą rolę na arenie międzynarodowej. Rząd sygnalizacji świetlnej przedstawił ambitne plany – obejmujące przyspieszoną ekspansję energii odnawialnych i wycofywanie się z węgla do 2030 r. – ale ich realizacja musi być szybsza i skuteczniejsza.

Wyzwania są ogromne: sektor transportu musi zostać zelektryfikowany, istniejące budynki muszą zostać odnowione, aby uczynić je bardziej energooszczędnymi, a także należy zmniejszyć zależność od paliw kopalnych. Jednocześnie nie można wykorzystywać kryzysu energetycznego jako wymówki do osłabiania celów polityki klimatycznej.

Nadaje się do:

• Czego Europa może się nauczyć od innowacyjnej siły Chin – w obszarze elektromobilności i innowacji technologicznych
• Rewolucja pojazdów elektrycznych w Chinach: wsparcie rządu i przełomy technologiczne
• Xpert.Cyfrowa krytyka ekspertów z Azji: Wiodąca pozycja Chin w elektromobilności nie wynika tylko z braku innowacyjności wśród unijnych producentów samochodów

Niemcy mają potencjał, aby ponownie stać się pionierem ochrony klimatu – wymaga to jednak zdecydowanych działań i ścisłej integracji polityki i biznesu. Droga do tego nie będzie łatwa, ale jest niezbędna dla zrównoważonej przyszłości.

Nadaje się do:

• Zrównoważony rozwój jako strategia sukcesu: jak i dlaczego firmy zapewniają rozwój i przewagę konkurencyjną poprzez redukcję emisji CO2
• 10 przykładów firm i stosowanych przez nie działań w zakresie redukcji CO2 oraz finansowych przewag konkurencyjnych