Opublikowano: 27 czerwca 2025 r. / Aktualizacja od: 27 czerwca 2025 r. - Autor: Konrad Wolfenstein
Program instytucjonalny dotyczący europejskiego programu uzbrojenia: 150 miliardów Euro Armor-Euro Armor Program Safe (działanie bezpieczeństwa dla Europy) -image: xpert.digital
Parlament UE skarży się na program zbroi za zbroję 150 miliardów
Historyczny spór prawny: Parlament UE wzywa do powstrzymania programu bezpiecznego zbroi
Unia Europejska postrzega się w jednym z najważniejszych konfliktów prawnych instytucjonalnych w najnowszej historii: parlament UE przedłożył pozew przeciwko 150-miliardowej programu Armor Safe (działanie bezpieczeństwa dla Europy) do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Spór zbiera podstawowe pytania dotyczące demokratycznej legitymacji i równowagi instytucjonalnej w UE.
Więcej na ten temat tutaj:
Fundusz kontrowersyjny uzbrojenia
Bezpieczny program został rozstrzygnięty przez 27 państw członkowskich UE pod koniec maja 2025 r. I reprezentuje największy instrument finansowania obrony w historii Unii. Program ma być finansowany za pośrednictwem obligacji UE i udzielić pożyczek od odsetek za zakupy uzbrojenia państwom członkowskim. Fundusze mogą być wykorzystywane do systemów obrony powietrznej, systemów artyleryjskich, amunicji i obrony dronów.
Program jest częścią jeszcze bardziej kompleksowej inicjatywy „Retainrm Europe”, która ma mobilizować łącznie 800 miliardów euro dla inwestycji obronnych do 2030 r. Od samego początku Ukraina miała również jako beneficjenta, która ma służyć programowi zarówno europejskiego przemysłu uzbrojenia, jak i poparcia Ukraine.
Nadaje się do:
Konstytucyjne kontrowersje
Rdzeń konfliktu leży w podstawie prawnej programu. Komisja UE na podstawie Ursula von der Leyen była oparta na art. 122 traktatu UE, klauzuli awaryjnej, która umożliwia ustalanie środków w sytuacjach kryzysowych bez udziału parlamentu. Przepis ten był pierwotnie przeznaczony na poważne kryzysy opieki lub sytuacje gospodarcze.
Jednak komitet prawny parlamentu UE jednogłośnie odrzucił ten wniosek. René Repasi, członek Europejski SPD i odpowiedzialny za skargi Parlamentu przed ETS, skrytykował: „Komisja UE nie mogła przekonująco wyjaśnić, dlaczego nie używa innej podstawy prawnej, którą uwzględnia parlament”.
Systematyczne obejście parlamentu?
Krytyka wykracza poza konkretną sprawę. Repasi widzi systematyczny wzór: „Nie jest to odizolowany przypadek. Podczas drugiej kadencji prezydenta Leyen parlament coraz częściej nie był traktowany jako partner demokratyczny, ale jako przeszkoda”. Decyzje byłyby podejmowane coraz bardziej w małych kręgach, a procedury demokratyczne stają się zwykłe ćwiczenia obowiązkowe.
Ana Catarina Mendes, wiceprezes S&D Silnej Demokracji i Prawa, opisała to jako „niebezpieczny trend”, który zagraża zaufaniu między instytucjami UE. Repasi widzi „jasną strategię konsolidacji władzy w ramach kierownictwa UE”.
Już w 2023 r. Parlament UE zaproponował zniesienie art. 122 TFEU, ponieważ klauzula awaryjna była coraz bardziej stosowana od pandemii Covid 19. Klauzula służyła jako podstawa prawna do odbudowy i jako instrument reakcji na kryzys energetyczny.
Z obrony Leyena
Prezydent Komisji odrzucił zarzuty i stwierdził, że zastosowanie klauzuli było uzasadnione, a „niezwykła i tymczasowa reakcja na pilne i egzystencjalne wyzwanie”. Twierdziła, że „niezwykłe czasy” wymagały „nadzwyczajnych środków”.
Leyen podkreślił, że program bezpieczny został zaprojektowany jako „niezwykła i tymczasowa odpowiedź na pilne i egzystencjalne wyzwanie”. Celem jest pomoc państwom członkowskim finansowym, co „narażało się na najsilniejsze zagrożenia poza własną kontrolą”.
Uzasadnienie polityki bezpieczeństwa
Fundusz zbrojeń został zainicjowany na tle obecnej sytuacji bezpieczeństwa w Europie. Secret Services zakłada, że Rosja powinna być w stanie rozpocząć dalszą wojnę najpóźniej w 2030 r. BND Boss Bruno Kahl ostrzegł, że rosyjskie siły zbrojne powinny być w stanie „zaatakować NATO pod koniec tej dekady”.
Oceny te stanowiły również podstawę historycznego szczytu NATO w HAAG, w którym Allianz postanowił zwiększyć wydatki na obronę do 3,5 procent PKB plus 1,5 procent dla obszarów związanych z bezpieczeństwem-w sumie pięć procent. Niemcy i 15 innych krajów UE chcą już wykorzystać nową klauzulę wyjątków UE z zasad długu, aby zwiększyć wydatki na obronę.
Możliwe konsekwencje
Gdyby ETJ podjęła pozew parlamentu, bezpieczny program byłby prawnie nieskuteczny. W takim przypadku państwa członkowskie musiałyby wprowadzić program w programie zgodnie z wymogami sądowymi, z większym udziałem parlamentu UE.
Sprawa mogłaby mieć dalekosiężne skutki na równowagę instytucjonalną UE. Prezydent parlamentarny Roberta Metsola, zwykle bliski sojusznik z Leyensa, ogłosił wczesne kroki prawne, co podkreśla zakres konfliktu.
Krytyka różnych stron
Krytyka nie ogranicza się do socjaldemokratów. Istnieją również ostre zarzuty z prawej: morski pióro od francuskiego rasowego oskarżonego w kraju Leyena o „posiadanie uprawnień, które nie są uprawnione”. Przewodniczący RN Jordan Bardella dodał: „Ursula von der Leyen nie ma ani autorytetu, ani mandatu do przeniesienia się do obrony”.
Liberalny poseł FDP Moritz Körner ostrzegł przed ryzykiem prawnym: „Wszystkie kroki muszą być prawnie bezbłędne i przejrzyste, aby uniknąć późniejszych wyzwań prawnych. Polityka obronna oparta na chwiejnej podstawie prawnej byłaby darem dla Putina”.
Decyzja ECJ o 150 miliardach programu bezpiecznego może na stałe zmienić strukturę władzy UE
Demokracja przeciwko bezpieczeństwu? Komisja przeciwko Parlamentowi: Walka władzy dla największego programu broni w Europie
Spór o bezpieczny program odzwierciedla głębszy kryzys w instytucjach UE. Podczas gdy polityczna bezpieczeństwo konieczność zwiększonych wysiłków uzbrojenia jest w dużej mierze niekwestionowana, pojawia się pytanie, czy procedury demokratyczne muszą być również utrzymywane w czasach kryzysu. Decyzja ECJ nie tylko zdecyduje o przyszłości programu 150 miliardów euro, ale może również ukształtować związek między Komisją a Parlamentem na przyszłość.
Nadaje się do:
- Europejska logistyka wojskowa według modelu USA? Nauczanie strategiczne i harmonogram europejskiej logistyki obrony
- Pomyśl o obronie ponownie: czego Europa i NATO mogą się nauczyć z globalnej logistyki wojskowej Chin i wykorzystania AI
Porady - Planowanie - wdrożenie
Markus Becker
Chętnie będę Twoim osobistym doradcą.
Szef rozwoju biznesu
Przewodniczący SME Connect Defense Group
Hub dla bezpieczeństwa i obrony - porady i informacje
Hub dla bezpieczeństwa i obrony - obraz: xpert.digital
Centrum bezpieczeństwa i obrony oferuje uzasadnione porady i aktualne informacje w celu skutecznego wspierania firm i organizacji w wzmocnieniu ich roli w europejskiej polityce bezpieczeństwa i obrony. W bliskim związku z grupą roboczą SME Connect promuje w szczególności małe i średnie firmy (MŚP), które chcą jeszcze bardziej zwiększyć swoją innowacyjną siłę i konkurencyjność w dziedzinie obrony. Jako centralny punkt kontaktu, centrum tworzy decydujący pomost między MŚP a europejską strategią obrony.
Nadaje się do:
