Logistyka 4.1 to logistyka o podwójnym zastosowaniu jako broń strategiczna: odporność i technologia ze sztuczną inteligencją, autonomią i automatyzacją

Strategiczna reorientacja logistyki w XXI wieku

Logistyka wojskowa, historycznie często postrzegana jako „pociąg bagażowy” lub wspierająca funkcja pomocnicza, przechodzi obecnie fundamentalną transformację. W obliczu dramatycznie zmieniającej się globalnej sytuacji bezpieczeństwa, charakteryzującej się powrotem konfliktów międzypaństwowych i wszechobecnością zagrożeń hybrydowych, logistyka nie jest już jedynie niezbędną usługą, ale kluczowym potencjałem strategicznym. Stanowi kręgosłup i system nerwowy współczesnych sił zbrojnych, których skuteczność decyduje o odstraszaniu, wytrzymałości, a ostatecznie o zwycięstwie lub porażce. Niniejszy raport analizuje wielopłaszczyznową reorganizację logistyki wojskowej i wyjaśnia, dlaczego stała się ona proaktywną, strategiczną bronią.

Nadaje się do:

• Spedition and Logistik Baden-Wirtemberg (VSL) stanowią wymagania dotyczące logistyki, aby go obronić

Od „pociągu bagażowego” do „układu nerwowego”: historyczny rozwój logistyki wojskowej

Świadomość, że logistyka ma decydujące znaczenie w wojnie, nie jest niczym nowym. Nawet w wojnach napoleońskich, amerykańskiej wojnie secesyjnej i dwóch wojnach światowych XX wieku, zdolność do zaopatrywania armii w zaopatrzenie, sprzęt i prowiant na duże odległości była kluczowym czynnikiem sukcesu militarnego. Pruski generał Carl von Clausewitz zdawał sobie sprawę, że łańcuch dostaw armii decyduje o jej zasięgu operacyjnym i tempie. Podczas II wojny światowej wyzwania logistyczne globalnych teatrów działań wojennych doprowadziły do innowacji, takich jak standaryzacja kontenerów i zastosowanie badań operacyjnych, które do dziś kształtują logistykę cywilną i wojskową. Podstawowa funkcja była zawsze jasno zdefiniowana: dostarczanie „żywności, amunicji i materiałów” dla zaopatrzenia wojsk na froncie.

Współczesna definicja logistyki wojskowej wykracza jednak daleko poza tę klasyczną funkcję zaopatrzenia. Obecnie obejmuje ona kompleksowe zarządzanie, projektowanie i optymalizację wszystkich struktur, systemów i procesów logistycznych w celu zapewnienia przetrwania, zdolności operacyjnej i stabilności sił zbrojnych w każdych warunkach. Jej sednem jest to, co obecnie nazywamy „mobilnością wojskową”: zdolność do szybkiego i efektywnego przemieszczania wojsk, sprzętu i zasobów na duże odległości, zarówno w obrębie granic państwowych, jak i poza nimi. To sprawia, że logistyka jest centralnym czynnikiem umożliwiającym realizację każdej operacji wojskowej.

„Punkt zwrotny” jako katalizator: Dlaczego solidna logistyka decyduje o zwycięstwie lub porażce

Po zakończeniu zimnej wojny i upadku Układu Warszawskiego zachodnie siły zbrojne konsekwentnie dostosowywały swoje struktury i potencjał do misji międzynarodowego zarządzania kryzysowego (ICM). Misje te, takie jak te na Bałkanach czy w Afganistanie, często charakteryzowały się raczej statycznymi operacjami na ograniczonej przestrzeni i stosunkowo niskim zużyciem sprzętu i amunicji. Logistyka w tym okresie była usprawniana pod kątem efektywności; organiczne siły i zasoby logistyczne były niekiedy drastycznie redukowane, na przykład o ponad 40% w Bundeswehrze. Nacisk położono na przewidywalne procesy, usprawnioną organizację magazynów oraz dostawców usług cywilnych.

Nielegalna aneksja Krymu w 2014 roku i całkowita inwazja Rosji na Ukrainę w 2022 roku stanowiły „punkt zwrotny” i wymusiły nagłą reorganizację strategiczną. Obrona narodowa i sojusznicza (NAD/GAD) powróciła na pierwszy plan, stawiając fundamentalnie inne wymagania logistyczne. Planowalne, statyczne operacje są zastępowane scenariuszami o ekstremalnie krótkim czasie reakcji, wysoce dynamicznymi i mobilnymi operacjami bojowymi na dużych obszarach oraz niezwykle wysokim zużyciu amunicji, paliwa i części zamiennych. Wojna na Ukrainie brutalnie potwierdziła mądrość generała Dwighta D. Eisenhowera: „Nie będzie trudno udowodnić, że bitwy, kampanie, a nawet wojny były wygrywane lub przegrywane głównie dzięki logistyce”. Kilometrowy, unieruchomiony rosyjski konwój wojskowy pod Kijowem w pierwszych tygodniach wojny, sparaliżowany brakiem paliwa, przebitymi oponami i niewystarczającymi naprawami, stał się symbolem logistycznej porażki i jej katastrofalnych konsekwencji strategicznych. To był sygnał ostrzegawczy, który wyraźnie pokazał Zachodowi, jak potrzebna jest solidna, zrównoważona i odporna logistyka.

Logistyka nie jest już podrzędną funkcją usługową, która reaktywnie oczekuje na potrzeby wojsk bojowych. Jest raczej proaktywną, strategiczną zdolnością, która umożliwia i określa granice dowództwa operacyjnego. Widoczne opanowanie logistyki samo w sobie stanowi formę odstraszania, ponieważ sygnalizuje potencjalnemu przeciwnikowi zdolność do prowadzenia zrównoważonych i długotrwałych operacji, demonstrując tym samym „głupotę agresji”. Modernizacja logistyki poprzez inteligentną integrację danych, sztucznej inteligencji i systemów autonomicznych, systematyczne wykorzystanie synergii cywilno-wojskowych – zwłaszcza dzięki unikalnemu potencjałowi milicji – oraz zdecydowane pokonywanie biurokratycznych przeszkód w zakresie innowacji mają kluczowe znaczenie dla zdolności obronnych nowoczesnych armii w XXI wieku.

Milicja to organizacja wojskowa lub paramilitarna złożona z obywateli, którzy nie są żołnierzami na pełen etat. Wykonują oni obowiązki wojskowe równolegle z obowiązkami cywilnymi, szczególnie w sytuacjach obronnych lub w sytuacjach kryzysowych.

Istnieją dwie główne formy:

1. Zorganizowane przez państwo (np. Szwajcaria): Obywatele przechodzą regularne szkolenie wojskowe i mogą zostać zmobilizowani w razie sytuacji nadzwyczajnej.

2. Niezależne lub nieregularne: grupy, które organizują się same, np. w wojnie domowej lub ruchach oporu.

Cechy charakterystyczne:

• Praca w niepełnym wymiarze godzin lub wolontariat

• Połączenie życia cywilnego ze służbą wojskową lub gotowością operacyjną

• Często zakorzenione lokalnie lub regionalnie

Milicje mogą być wykorzystywane w celach obrony kraju, zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego lub w czasach kryzysu.

Transformacja logistyki wojskowej: od służby do zdolności strategicznych

Reorientacja na obronę narodową i sojuszniczą wymaga gruntownego przemyślenia koncepcji i organizacji logistyki wojskowej. Musi ona przekształcić się z nastawionej na efektywność służby wsparcia w solidny, odporny i sieciowy system zdolny do funkcjonowania nawet pod bezpośrednią presją wroga. Transformacja ta opiera się na nowych zasadach projektowania, analizie koncepcji „logistyki spornej” oraz kluczowym uzależnieniu od infrastruktury cywilnej.

Zasady projektowania pola bitwy przyszłości

Aby logistyka wojskowa mogła spełniać swoją strategiczną rolę, nie może stać się celem samym w sobie. Jej projektowanie musi opierać się na jasnych zasadach, które zapewnią jej skuteczne i efektywne dostosowanie do potrzeb wojskowych. Zasady te stanowią fundament koncepcyjny nowoczesnej organizacji logistycznej.

Orientacja na misję: Najwyższym priorytetem jest ścisłe dostosowanie wszystkich struktur, procesów i możliwości logistycznych do wymagań misji. Oznacza to świadome odejście od czysto biznesowych względów efektywności, które mogą dominować w operacjach pokojowych. W misjach liczą się nie najniższe koszty, ale gwarantowana dostępność zaopatrzenia we właściwym czasie i miejscu.

Zorientowanie na wpływ: W przeciwieństwie do gospodarki cywilnej, gdzie celem jest maksymalizacja zysku, logistyka wojskowa koncentruje się na pożądanym wpływie: tworzeniu i utrzymaniu potencjału bojowego, gotowości operacyjnej i utrzymaniu wojsk. Każde działanie logistyczne jest mierzone jego wkładem w sukces operacji wojskowej.

Orientacja sieciowa: Nowoczesna logistyka wojskowa nie jest monolitycznym blokiem, lecz zintegrowaną siecią operacyjną. Łączy podstawową logistykę, działającą z kraju, z logistyką operacyjną sił zbrojnych, cywilnymi obszarami organizacyjnymi administracji wojskowej oraz usługami podmiotów zewnętrznych, takich jak sektor komercyjny i partnerzy sojuszniczy. To powiązanie sieciowe wymaga maksymalnego stopnia interoperacyjności – zarówno technicznej, jak i proceduralnej. Zdolność do płynnej współpracy z partnerami międzynarodowymi jest „kluczem do sukcesu” w operacjach sojuszniczych.

Orientacja na zasoby i koncentracja na kliencie: Nawet jeśli nacisk kładzie się na oddziaływanie, efektywne wykorzystanie ograniczonych zasobów (personelu, materiałów, finansów) jest niezbędne. Jednocześnie, uwaga musi być zawsze skupiona na kliencie, – żołnierzu na pierwszej linii frontu – Jedną z pożądanych zasad jest zasada „pull”, zgodnie z którą żołnierze zgłaszają swoje potrzeby, a logistyka dostarcza je w sposób ukierunkowany, zamiast przytłaczać żołnierzy zapasami (zasada „push”). Wymaga to jednak doskonałego planowania i dostępu do danych w czasie rzeczywistym na żądanie.

„Sporna logistyka”: wyzwanie zaopatrzenia pod ciągłą presją

Kluczową cechą współczesnych scenariuszy konfliktów jest to, że logistyka nie działa już w bezpiecznej, odizolowanej przestrzeni. Staje się ona głównym celem wroga. Koncepcję tę określa się mianem „logistyki spornej”. Zagrożenie dla wojskowego systemu logistycznego wzrośnie drastycznie w przyszłych konfliktach, czy to ze strony artylerii dalekiego zasięgu, dronów, sił specjalnych, czy cyberataków.

Ta nowa rzeczywistość ma dalekosiężne konsekwencje. Siły logistyczne muszą same w sobie dysponować wysokim poziomem ochrony, mobilności i stabilności, aby przetrwać i wypełniać swoją misję. Przerzut zaopatrzenia nie może już odbywać się wyłącznie w statycznych punktach zaopatrzenia, ale musi być również możliwy dynamicznie w trakcie przemieszczania się wojsk bojowych. Zwiększony zasięg nowoczesnych systemów uzbrojenia oznacza również, że praktycznie nie ma prawdziwie bezpiecznych obszarów zaplecza. Czasochłonne naprawy lub gromadzenie zaopatrzenia w rzekomo wolnych od zagrożeń strefach będą możliwe jedynie w bardzo ograniczonym zakresie.

Strategiczną odpowiedzią na wyzwanie „spornej logistyki” jest odporność. Odporność musi stać się centralną zasadą projektowania całego systemu logistycznego. Stanowi to fundamentalną zmianę paradygmatu odejścia od czystej optymalizacji wydajności z poprzednich dekad. Podczas gdy efektywność ma na celu unikanie marnotrawstwa poprzez oszczędne procesy i minimalne poziomy zapasów, odporność wymaga celowego tworzenia buforów i redundancji, aby kompensować awarie i ataki. W szczególności oznacza to inwestowanie w ochronę obiektów logistycznych i konwojów, tworzenie redundancji poprzez alternatywne trasy i środki transportu, zapewnienie bezpiecznych i szyfrowanych kanałów komunikacji oraz solidną cyberobronę dla wszystkich systemów kontroli i informacji logistycznych.

Nadaje się do:

• Przyszłość globalnej logistyki podwójnego zastosowania: strategiczna odporność w fragmentarycznym świecie poprzez inteligentną infrastrukturę i automatyzację

Pięta achillesowa zależności cywilnej: wsparcie ze strony państw przyjmujących i infrastruktura

Współczesne siły zbrojne są uzależnione od potencjału i infrastruktury cywilnej w stopniu, który często jest niedoceniany. Zwłaszcza w czasie pokoju, utrzymywanie we własnym zakresie wszystkich zdolności transportowych niezbędnych do operacji na dużą skalę – czy to pociągów, ciężarówek, statków, czy samolotów – nie jest ani ekonomicznie opłacalne, ani konieczne. W sytuacji kryzysowej lub obronnej to gwałtownie rosnące zapotrzebowanie musi zostać zaspokojone przez sektor cywilny, czy to poprzez umowy kontraktowe, czy, w skrajnych przypadkach, poprzez rekwizycje.

Ta zależność sprawia, że infrastruktura cywilna jest strategicznym kamieniem węgielnym, ale także krytycznym punktem dla obronności Sojuszu. Operacje wojskowe NATO w dużej mierze opierają się na cywilnych drogach, sieciach kolejowych, portach, lotniskach, sieciach komunikacyjnych i dostawach energii. Odporność tej infrastruktury cywilnej stanowi zatem fundament odporności całego kraju i warunek wstępny obrony zbiorowej.

Położenie geograficzne Niemiec w centrum Europy nakłada na nie szczególną odpowiedzialność jako państwa tranzytowego i węzła komunikacyjnego. W ramach sojuszniczej obrony, Niemcy muszą zapewnić szerokie wsparcie państwa-gospodarza (HNS) dla rozmieszczenia sił sojuszniczych. Obejmuje to nie tylko transport, ale także cały szereg usług, takich jak wsparcie logistyczne, tankowanie, catering, zakwaterowanie i bezpieczeństwo na trasach.

Rzeczywistość jest jednak często przygnębiająca. Mobilność wojskowa jest utrudniona przez znaczne deficyty. Należą do nich częściowo zniszczona infrastruktura transportowa, zwłaszcza mosty, których nośność jest niewystarczająca dla nowoczesnych ciężkich pojazdów wojskowych, a także poważne przeszkody biurokratyczne i regulacyjne, które spowalniają transport transgraniczny. Inicjatywy polityczne, takie jak unijny projekt PESCO „Mobilność Wojskowa”, mają na celu uproszczenie i ujednolicenie tych procedur krajowych, aby umożliwić szybki transport personelu wojskowego i sprzętu w obrębie UE. Pokonanie tych wyzwań jest zadaniem ciągłym i wymaga ścisłej współpracy między NATO a UE, ponieważ wiele przeszkód leży w jurysdykcjach cywilnych.

Studium przypadku: Lekcje z Ukrainy

Wojna na Ukrainie służy jako rzeczywiste laboratorium i dramatyczna ilustracja zasad omawianych w tym artykule. W imponujący sposób potwierdziła fundamentalne znaczenie logistyki dla nowoczesnej wojny o wysokiej intensywności.

Błąd logistyczny jako błąd strategiczny

Początkowe niepowodzenia rosyjskich sił zbrojnych w ataku na Kijów wynikały w dużej mierze z katastrofalnej awarii logistycznej. Brak paliwa, części zamiennych, prowiantu i źle skoordynowane naprawy doprowadziły do unieruchomienia całych kolumn i stania się łatwym celem. To pokazuje, że nawet przeważająca liczebnie armia nie może wykorzystać swojej siły bojowej bez sprawnej logistyki.

Logistyka międzynarodowa jako ratunek

Z drugiej strony, ogromne wsparcie dla Ukrainy ze strony państw zachodnich dowodzi kluczowego znaczenia sprawnie funkcjonującego, międzynarodowo powiązanego łańcucha logistycznego. Dostawy broni, amunicji, pojazdów i pomocy humanitarnej na odległość tysięcy kilometrów na linię frontu to logistyczny majstersztyk, który zapewnia odporność obrońców Ukrainy.

Podatność współczesnych systemów

Konflikt obnażył również podatność nowoczesnych technologii na ataki. Na przykład łącza radiowe niezbędne do sterowania dronami rozpoznawczymi i bojowymi są stałym celem zakłóceń elektronicznych. Podkreśla to potrzebę opracowania bardziej niezawodnych, a nawet autonomicznych systemów, aby ograniczyć tę podatność.

Lekcje z Ukrainy zmuszają do ponownej oceny. Logistyka w ciągu ostatnich 30 lat była optymalizowana pod kątem efektywności kosztowej i zasad „just-in-time” dla względnie przewidywalnych misji ICM. Jednak nowa rzeczywistość obronności narodowej i sojuszniczej wymaga fundamentalnego przesunięcia w kierunku odporności, redundancji i zdolności do działania pod ciągłą presją wroga. To nieuchronnie oznacza wyższe koszty i odejście od logiki zorientowanej wyłącznie na biznes. Sukces strategiczny nie jest już definiowany przez najtańszy, ale przez najbardziej solidny i zrównoważony proces logistyczny.

Co więcej, wykazano, że podatność na ataki nowoczesnych, silnie powiązanych łańcuchów logistycznych, opartych na infrastrukturze cywilnej, czyni je głównym celem w konfliktach hybrydowych i konwencjonalnych. Przeciwnik może próbować osłabić potencjał bojowy armii, atakując jej linie zaopatrzeniowe – czy to fizycznie poprzez sabotaż, czy cyfrowo poprzez cyberataki – bez konieczności bezpośredniej konfrontacji z pojedynczą jednostką bojową. Z drugiej strony, zdolność do ochrony własnej logistyki, a w szczególności do zakłócania logistyki przeciwnika, staje się decydującym czynnikiem we współczesnej wojnie. Własna odporność logistyczna staje się zatem kluczową zdolnością obronną, a zdolność do zakłócania logistyki przeciwnika („logistyka konfrontacyjna”) staje się bronią ofensywną.

Porównanie zasad logistyki cywilnej i wojskowej

Porównanie zasad logistyki cywilnej i wojskowej – Zdjęcie: Xpert.Digital

Zasady logistyki cywilnej i wojskowej różnią się fundamentalnie pod kilkoma względami. Podczas gdy logistyka cywilna, na przykład w handlu elektronicznym, koncentruje się przede wszystkim na maksymalizacji zysku i efektywności kosztowej, logistyka wojskowa w scenariuszu LV/BV koncentruje się na realizacji misji, a także na utrzymaniu potencjału bojowego i stabilności. Środowisko logistyki cywilnej jest w dużej mierze stabilne, przewidywalne i nastawione na współpracę, podczas gdy logistyka wojskowa funkcjonuje w chaotycznym, wrogim i nieprzewidywalnym, tzw. „konkurencyjnym” środowisku. Popyt w logistyce cywilnej jest przewidywalny i podlega sezonowym wahaniom, podczas gdy w sektorze wojskowym jest nagły, niezwykle zmienny i nieprzewidywalny – porównywalny do nieoczekiwanych szczytów, takich jak Cyber Monday, Black Friday i jednocześnie przedświąteczna gorączka. Łańcuch dostaw logistyki cywilnej jest projektowany z myślą o maksymalnej wydajności, na przykład poprzez operacje just-in-time i minimalne poziomy zapasów, podczas gdy logistyka wojskowa koncentruje się na maksymalnej odporności i solidności, z redundancją, zapasami buforowymi i zasadą „just-in-case”. Infrastruktura w logistyce cywilnej jest uważana za bezpieczną, dostępną i niezawodną, podczas gdy w kontekście wojskowym może być podatna na ataki, częściowo zniszczona i zawodna. W logistyce cywilnej nacisk kładzie się na produktywność i wydajność personelu; w sektorze wojskowym natomiast personel musi być w stanie działać, przetrwać i wypełniać swoją misję, nawet jeśli jego życie jest zagrożone. Zarządzanie ryzykiem w logistyce cywilnej koncentruje się na ryzykach ekonomicznych, takich jak opóźnienia i koszty dostaw, podczas gdy w logistyce wojskowej koncentruje się na niepowodzeniu misji i zagrożeniu życia ludzkiego. Wreszcie, wykorzystanie technologii w logistyce cywilnej ma na celu przede wszystkim redukcję kosztów i zadowolenie klienta, podczas gdy w logistyce wojskowej priorytetem jest niezawodność operacyjna, redundancja i funkcjonalność w najbardziej niekorzystnych warunkach.

Ekspert logistyki z podwójnym zastosowaniem – obraz: xpert.digital

Globalna gospodarka ma obecnie fundamentalną zmianę, zepsuta epoka, która wstrząsa kamieniem węgielnymi globalnej logistyki. Era hiper-globalizacji, która charakteryzowała się niezachwianym dążeniem do maksymalnej wydajności i zasady „Just-In-Time”, ustępuje miejsca nowej rzeczywistości. Charakteryzuje się tym głębokimi przerwami strukturalnymi, zmianami geopolitycznymi i postępową fragmentacją polityczną gospodarczą. Planowanie rynków międzynarodowych i łańcuchów dostaw, które kiedyś przyjęto, rozpuszcza się i zastępuje fazą rosnącej niepewności.

Nadaje się do:

• Strategiczna odporność w rozdrobnionym świecie dzięki inteligentnej infrastrukturze i automatyzacji – profil wymagań eksperta w dziedzinie logistyki podwójnego zastosowania

Przełom technologiczny: dane, sztuczna inteligencja i autonomia jako siły napędowe logistyki 4.1

Rozwój technologiczny, często określany terminem „Przemysł 4.0”, rewolucjonizuje logistykę cywilną i oferuje ogromny potencjał dla wojska. Logistyka wojskowa ma na celu tworzenie zintegrowanych, opartych na danych i zautomatyzowanych systemów poprzez integrację technologii cyfrowych, które zwiększają efektywność i wydajność całego łańcucha dostaw. Dane, sztuczna inteligencja (AI) i systemy autonomiczne są kluczowymi czynnikami napędzającymi tę transformację.

Pole walki oparte na danych: podstawa precyzyjnej kontroli

Digitalizacja to fundamentalny klucz do przyspieszenia i optymalizacji złożonych procesów decyzyjnych i wdrożeniowych nowoczesnej logistyki. Nadrzędnym celem jest stworzenie wspólnej, interoperacyjnej przestrzeni danych, która zapewni wszystkim zaangażowanym stronom – od personelu planistycznego po żołnierzy w terenie – ujednolicony i aktualny obraz sytuacji logistycznej. Pozwala to na podejmowanie decyzji w oparciu o bieżące dane, a nie o przestarzałe raporty czy dane empiryczne.

Podstawą technologiczną jest Internet Rzeczy (IoT) oraz systemy cyberfizyczne (CPS). Dzięki wyposażeniu materiałów, pojemników, pojazdów i magazynów w czujniki, dane dotyczące ich lokalizacji, stanu (np. temperatury w łańcuchach chłodniczych), ruchu i poziomu napełnienia mogą być stale rejestrowane i przesyłane. Ta transparentność w czasie rzeczywistym w całym łańcuchu dostaw jest warunkiem wstępnym dla koncepcji takich jak „inteligentne magazynowanie”. W tym przypadku ręczne i w dużej mierze analogowe operacje są zastępowane przez zautomatyzowane zarządzanie zapasami, zoptymalizowane magazynowanie oraz zautomatyzowane procesy kompletacji i wysyłki.

Największym wyzwaniem na drodze do logistyki opartej na danych jest jednak istniejący krajobraz IT. Często jakość danych podstawowych jest niewystarczająca, a wykorzystywane aplikacje IT to odizolowane rozwiązania, które nie mogą się ze sobą komunikować. Znaczącym przykładem z niemieckich sił zbrojnych jest „Standard Application Software Product Family” (SASPF), która, choć stanowi podstawę, często działa w oparciu o niepełny standard i niską jakość danych. Te luki systemowe między różnymi aplikacjami oraz z systemami dostawców cywilnych lub partnerów sojuszniczych uniemożliwiają uzyskanie holistycznego, spójnego obrazu i praktycznie uniemożliwiają efektywne zarządzanie oparte na danych. Samo wprowadzenie nowych technologii nie rozwiązuje tych fundamentalnych problemów. Ich prawdziwa wartość ujawnia się dopiero po dostosowaniu podstawowych procesów, jakości danych i nastawienia użytkowników. Największą przeszkodą dla Logistyki 4.1 nie jest zatem sama technologia, ale stworzenie podstaw organizacyjnych i związanych z danymi. Bez tego „podstawy” kosztowne projekty technologiczne pozostają odizolowanymi latarniami morskimi bez szerokiego, trwałego wpływu.

Nadaje się do:

• Krytyka Bundeswehr: Inwestycje logistyczne bez platmy – w jaki sposób sektor prywatny może rozwiązać problem logistyki z DU Logistics²

Sztuczna inteligencja (AI) jako oficer sztabu logistycznego

Sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe (ML) mają potencjał, by fundamentalnie zrewolucjonizować planowanie i kontrolę logistyki. Potrafią analizować ogromne ilości danych z wielu różnych źródeł (np. danych z czujników, statystyk zużycia, danych pogodowych, wyników rozpoznania), aby identyfikować wzorce, formułować prognozy i formułować zalecenia dotyczące działań. Należy pamiętać, że SI nie zastępuje decydentów ludzkich, lecz służy jako wydajny system wsparcia dla planistów logistycznych. Chociaż ostatecznie odpowiedzialność za decyzję ponosi dowódca batalionu lub oficer logistyki, SI może dostarczyć im niezbędnych informacji szybciej i precyzyjniej niż kiedykolwiek mógłby to zrobić człowiek.

Obszary zastosowań sztucznej inteligencji w logistyce wojskowej są różnorodne:

Zastosowanie 1: Konserwacja predykcyjna

To jeden z najbardziej obiecujących obszarów zastosowań. Zamiast serwisowania pojazdów i systemów uzbrojenia w stałych odstępach czasu lub dopiero po awarii, systemy sztucznej inteligencji stale analizują dane z czujników (np. z silników, przekładni, układów hydraulicznych). Wykrywają one odchylenia od stanu normalnego i mogą w ten sposób przewidzieć awarię podzespołu, zanim ona wystąpi. To radykalnie skraca nieplanowane przestoje, obniża koszty konserwacji oraz zwiększa dostępność i gotowość operacyjną wojsk. Badania i rozwój w tym obszarze są prowadzone między innymi na uniwersytetach Bundeswehry, na przykład w kontekście zastosowań kosmicznych, gdzie przewidywanie awarii systemów ma kluczowe znaczenie.

Zastosowanie 2: Prognozowanie popytu i tras

Algorytmy sztucznej inteligencji (AI) potrafią z dużą precyzją przewidywać przyszłe zapotrzebowanie na amunicję, paliwo lub środki medyczne, bazując na aktualnej sytuacji taktycznej, planowanych operacjach i historycznych danych o zużyciu. Jednocześnie mogą optymalizować trasy transportowe w czasie rzeczywistym, uwzględniając aktualne informacje o zagrożeniach (np. pozycjach wroga), warunkach drogowych czy wąskich gardłach i automatycznie proponując trasy alternatywne.

Zastosowanie 3: Automatyzacja procesów i wsparcie decyzji

Sztuczna inteligencja może automatyzować powtarzalne i wymagające dużej ilości danych zadania w administracji i zaopatrzeniu. Na przykład projekt AI-PROcure, realizowany przez Centrum Innowacji Cybernetycznych Bundeswehry (CIHBw), ma na celu przyspieszenie procesów zaopatrzenia dzięki sztucznej inteligencji i efektywniejsze wykorzystanie zasobów. W ocenie sytuacji logistycznej sztuczna inteligencja może pomóc w analizie dużych ilości danych rozpoznawczych (np. z obrazów z dronów) w celu wczesnego wykrywania działań wroga na własnej logistyce.

Bundeswehra i inne siły zbrojne aktywnie promują wykorzystanie sztucznej inteligencji (AI). Instytucje takie jak CIHBw i Centrum Badań nad Cyfryzacją i Technologią Bundeswehry (dtec.bw) pełnią rolę katalizatorów. Konkretne projekty badawcze, takie jak „AuLoKomp” (opracowanie autonomicznego, elastycznego kompaktowego magazynu intralogistycznego) i „iMOD” (automatyzacja i optymalizacja montażu samolotów i powiązanej z tym logistyki), pokazują szeroki zakres działań mających na celu wykorzystanie potencjału AI w logistyce.

Autonomia w natarciu: systemy bezzałogowe w łańcuchu dostaw

Systemy autonomiczne i zdalnie sterowane to kolejna kluczowa technologia w logistyce wojskowej. Ich głównym celem jest przejęcie niebezpiecznych, wymagających wysiłku fizycznego lub monotonnych zadań, aby odciążyć personel, chronić go przed niebezpieczeństwem i zwiększyć wydajność.

Bezzałogowe statki powietrzne (BSP/drony)

Drony idealnie nadają się do szerokiego zakresu zadań logistycznych. Mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia „ostatniej mili”, szybko transportując pilnie potrzebne zapasy, takie jak krew, leki czy kluczowe części zamienne, do wysuniętych jednostek. Mogą również służyć do rozpoznania tras w celu wykrycia min lub zasadzek wroga, a także jako powietrzne stacje przekaźnikowe, zapewniające łączność w trudnym terenie.

Autonomiczne pojazdy naziemne (AGV)

Bezzałogowe pojazdy naziemne mogą transportować materiały, amunicję i zaopatrzenie autonomicznie lub zdalnie. Szczególnie obiecującą koncepcją są systemy „lider-naśladowca”, w których jeden kierowca w załogowym pojeździe dowodzenia kontroluje konwój kilku bezzałogowych ciężarówek. To znacznie zmniejsza liczbę personelu potrzebnego do realizacji zadań transportowych i liczbę żołnierzy narażonych na ryzyko ataków na konwój.

Bezzałogowe statki nawodne i podwodne (USV/UUV)

Systemy bezzałogowe odgrywają również coraz większą rolę w sektorze morskim. Są już wykorzystywane do szeroko zakrojonego rozpoznania, obserwacji i zwalczania okrętów podwodnych. Ma to również implikacje logistyczne, ponieważ te platformy bezzałogowe muszą być samowystarczalne pod względem zasilania i konserwacji, co wymaga nowych koncepcji logistycznych.

Procesy sieciowe: szanse i pięta achillesowa cyberbezpieczeństwa

Kompleksowe połączenie sieciowe wszystkich podmiotów i systemów logistycznych – od czujników na poszczególnych dostawach, przez systemy sterowania w bazach, po mobilne siły w terenie – tworzy wysoce przejrzysty i potencjalnie bardzo wydajny system. Jednak ta łączność stanowi również największą podatność na ataki. Każdy połączony w sieć czujnik, każdy pojazd i każdy system sterowania stanowi potencjalny wektor ataku cybernetycznego.

Naruszenie bezpieczeństwa systemów logistycznych i danych może mieć katastrofalne konsekwencje. Skuteczny atak może skutkować celowym przekierowaniem dostaw do niewłaściwej lokalizacji, manipulacją danymi o zapasach, przerwaniem łańcucha chłodniczego lub całkowitym sparaliżowaniem magazynów. Ochrona danych logistycznych i sieci komunikacyjnych przed szpiegostwem, sabotażem i manipulacją ma zatem kluczowe znaczenie. Ochrona łańcucha dostaw zaczyna się od ochrony danych. Cyberbezpieczeństwo nie jest zatem już podrzędnym zadaniem IT, lecz podstawową kompetencją samych sił logistycznych.

Co więcej, coraz powszechniejsze wykorzystanie sztucznej inteligencji (AI) i systemów autonomicznych rodzi głębokie dylematy etyczne i prawne. Kto ponosi odpowiedzialność, jeśli sztuczna inteligencja dokona błędnej oceny potrzeb, co doprowadzi do krytycznego niedoboru zaopatrzenia, mającego fatalne konsekwencje dla żołnierzy? Jak możemy zapewnić, że autonomiczne systemy transportowe będą podejmować etycznie właściwe decyzje w niejednoznacznych sytuacjach (np. w kontakcie z cywilami)? Kwestie odpowiedzialności, kontroli i moralnej akceptowalności decyzji maszyn pozostają nadal w dużej mierze nierozstrzygnięte i stanowią istotną przeszkodę dla powszechnego wdrożenia.

Kluczowe technologie w logistyce wojskowej: zastosowania, szanse i zagrożenia

Kluczowe technologie w logistyce wojskowej: zastosowania, szanse i zagrożenia – Zdjęcie: Xpert.Digital

Kluczowe technologie logistyki wojskowej obejmują różnorodne zastosowania, z których każde niesie ze sobą własne szanse i zagrożenia. Big Data i analityka umożliwiają tworzenie kompleksowego przeglądu sytuacji logistycznej, analizę danych o zużyciu oraz identyfikację wąskich gardeł. Poprawia to świadomość sytuacyjną, umożliwia szybsze podejmowanie decyzji w oparciu o dane i optymalizuje zasoby. Wymaga to jednak wysokiej jakości i dostępności danych, a także stosowania złożonych narzędzi analitycznych, co może prowadzić do błędnych interpretacji. Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe są wykorzystywane w forward-looking konserwacji, predykcyjnym planowaniu popytu i dynamicznej optymalizacji tras. Zwiększa to dostępność materiałów, redukuje przestoje i koszty oraz umożliwia proaktywną logistykę. Wyzwania obejmują potrzebę dużych zbiorów danych szkoleniowych, tzw. problem „czarnej skrzynki” oraz kwestie etyczne. Systemy autonomiczne, takie jak bezzałogowe statki powietrzne (UAV) i pojazdy AGV, są wykorzystywane do zaopatrzenia „ostatniej mili”, transportu amunicji i materiałów w konwojach oraz rozpoznania tras. Odciążają i chronią personel, umożliwiają całodobowe działanie oraz zwiększają wydajność i szybkość. Zagrożenia obejmują podatność na cyberataki, złożoną integrację oraz kwestie odpowiedzialności prawnej i etycznej. Internet Rzeczy z „inteligentnymi kontenerami” i zautomatyzowanym zarządzaniem zapasami zapewnia płynną, transparentną w czasie rzeczywistym przejrzystość łańcucha dostaw, redukuje straty i automatyzuje procesy. Wyzwania wiążą się ze zwiększoną powierzchnią cyberataków, bezpieczeństwem danych oraz interoperacyjnością różnych systemów czujników. Produkcja addytywna (druk 3D) umożliwia produkcję części zamiennych i narzędzi bezpośrednio w terenie, a także szybki rozwój prototypów. Zmniejsza to zależność od długich łańcuchów dostaw, zwiększa samowystarczalność materiałową i umożliwia szybką reakcję na nieprzewidziane potrzeby. Należy uwzględnić zapewnienie jakości, ochronę cyfrowych projektów i ograniczoną różnorodność materiałów. Wreszcie, technologia blockchain zapewnia bezpieczne i odporne na manipulacje śledzenie cennych zasobów, takich jak broń i amunicja, a także automatyzację procesów za pomocą inteligentnych kontraktów. Zwiększa bezpieczeństwo i transparentność, ogranicza oszustwa i kradzieże oraz poprawia rozliczalność, ale wiąże się z wysokim zapotrzebowaniem na energię i moc obliczeniową, stwarza problemy ze skalowalnością i charakteryzuje się brakiem standardów w środowisku wojskowym.

Milicja jako rezerwa strategiczna: łączenie wiedzy cywilnej z odpornością wojskową

W nowoczesnych siłach zbrojnych, które muszą stawić czoła zarówno wyzwaniom demograficznym, jak i gwałtownym zmianom technologicznym, milicja zyskuje nowe znaczenie strategiczne. Jest czymś znacznie więcej niż tylko rezerwą kadrową na potrzeby reagowania kryzysowego. Szczególnie w obszarze logistyki milicja pełni rolę niezbędnego pomostu między najnowocześniejszą wiedzą cywilną a odpornością wojskową, wnosząc umiejętności i perspektywy, które trudno znaleźć w czysto profesjonalnej armii.

Profil kompetencji dualnych: coś więcej niż tylko „obywatele w mundurach”

System milicji jest tradycyjnym filarem armii, takich jak Austriackie Siły Zbrojne i Szwajcarskie Siły Zbrojne, zapewniając głębokie zakorzenienie sił zbrojnych w społeczeństwie. W Austrii milicja stanowi lwią część organizacji operacyjnej, stanowiąc około 64% całkowitej siły operacyjnej. Decydująca wartość dodana tych „obywateli w mundurach” leży jednak nie tylko w ich liczebności, ale także w ich podwójnym profilu umiejętności.

Żołnierze milicji wnoszą cenną i nowatorską wiedzę zdobytą w cywilnej karierze. Podczas gdy zawodowi żołnierze są ekspertami w dziedzinie wojskowej, członkowie milicji często posiadają nowatorską wiedzę w cywilnych dziedzinach zaawansowanych technologii, kluczowych dla nowoczesnej logistyki wojskowej. Należą do nich w szczególności bezpieczeństwo IT, rozwój oprogramowania, analiza danych, zarządzanie projektami i wdrażanie najnowocześniejszych procesów logistycznych w cywilu. W czasach, gdy technologia rozwija się szybciej, niż pozwalają na to cykle szkoleń i zaopatrzenia wojskowego, milicja stanowi elastyczne źródło wiedzy specjalistycznej. Zapewnia siłom zbrojnym dostęp do najnowocześniejszej wiedzy bez konieczności budowania kosztownej i długotrwałej, pełnoetatowej kariery wojskowej dla każdego specjalisty. Milicja nie jest zatem jedynie „uzupełnieniem” personelu, ale strategicznym „wtryskiwaczem umiejętności”, który może uchronić armię przed technologiczną przestarzałością.

Transfer wiedzy i partnerstwa cywilno-wojskowe

Milicja jest naturalnym i najskuteczniejszym „mostem” między gospodarką cywilną a wojskiem. Umożliwia stały, dwustronny transfer wiedzy. Wymiana ta jest coraz bardziej zinstytucjonalizowana w konkretnych partnerstwach, które tworzą znaczącą wartość dodaną dla obu stron.

Wybitnym przykładem z Austrii jest współpraca między Szkołą Logistyki Wojskowej a Akademią TÜV. Akademia TÜV oferuje wysoce specjalistyczne szkolenia cywilne, na przykład z zakresu chłodnictwa i klimatyzacji. Austriackie Siły Zbrojne mogą nominować swoich żołnierzy na te kursy, korzystając w ten sposób z certyfikowanych szkoleń cywilnych na najwyższym poziomie, bez konieczności inwestowania w drogie materiały dydaktyczne i instruktorów. Z kolei Akademia TÜV korzysta z doświadczenia wojskowego, na przykład w ramach wspólnego opracowania kursu „Tworzenie Zespołu Zarządzania Kryzysowego”, który uczy cywilnych firm sprawdzonych w wojsku metod pracy sztabowej.

Szwajcaria podąża podobną ścieżką i stworzyła unikalną strukturę w postaci Sztabu Milicji w Bazie Logistycznej Armii (LBA). W ramach tego organu cywilni eksperci z sektora logistyki i wysocy rangą oficerowie wojskowi ściśle współpracują, aby wspierać strategiczny rozwój całej logistyki wojskowej. Wykorzystują oni „inteligencję roju” (swarm intelligence) do opracowywania rozwiązań dla złożonych wyzwań, takich jak decentralizacja logistyki czy planowanie na wypadek zbliżającego się niedoboru energii. Sztab ten działa jako przedłużenie Dowódcy LBA i zapewnia optymalną integrację najlepszych praktyk cywilnych z wymogami wojskowymi. Takie modele pokazują, jak cywilna wiedza specjalistyczna zgromadzona w ramach Milicji może być systematycznie wykorzystywana do wzmacniania potencjału militarnego.

Uznanie i zachęty: „Przekład” kompetencji wojskowych

Przez długi czas jednym z największych wyzwań dla atrakcyjności służby wojskowej był brak uznania umiejętności nabytych w wojsku w cywilnym życiu zawodowym. Pracodawcy często postrzegali służbę swoich pracowników jedynie jako obciążenie i przestoje. Aby rozwiązać ten problem, stworzono kluczowy mechanizm: cywilną certyfikację umiejętności wojskowych.

Austria uruchomiła przełomowy projekt pilotażowy w tym obszarze we współpracy z Akademią TÜV Austria. Programy certyfikacyjne zostały opracowane w oparciu o wojskowe dokumenty szkoleniowe, które potwierdzają umiejętności nabyte w wojsku zgodnie z międzynarodowo uznawaną normą ISO 17024. Na przykład, oficer milicji może uzyskać certyfikat „Certyfikowanego Dowódcy – Dowódcy Jednostki/Kompanii” (Certified Leadership – Dowódca Jednostki/Kompanii). Dokument ten „tłumaczy” kwalifikacje wojskowe na język cywilnych działów kadr i sprawia, że nabyte umiejętności w zakresie przywództwa, organizacji, zarządzania projektami, logistyki i odporności kryzysowej są widoczne i użyteczne dla pracodawców.

Takie podejście tworzy sytuację korzystną dla wszystkich:

Dla żołnierza

Jego wyszkolenie wojskowe staje się cennym atutem w karierze cywilnej.

Dla pracodawcy

Odzyskują pracownika, którego dodatkowe, certyfikowane umiejętności (np. w zakresie zarządzania kryzysowego) stanowią bezpośrednią wartość dodaną dla firmy. Nieobecność pracownika staje się więc nie obciążeniem, lecz inwestycją w jego kwalifikacje.

Do wojska

Atrakcyjność służby w milicji rośnie, co ułatwia rekrutację i utrzymanie wykwalifikowanego personelu.

Formalizacja i cywilne uznawanie przeszkolenia wojskowego nie jest zatem czymś „fajnym”, ale strategicznym narzędziem zabezpieczenia bazy osobowej milicji i wzmocnienia odporności całego państwa.

Wyzwania: Niedobory kadrowe i obciążenia administracyjne

Pomimo strategicznego znaczenia, milicja stoi w obliczu poważnych wyzwań w wielu obszarach. Głównym problemem jest niedobór personelu na stanowiskach krytycznych. Na przykład w Austrii, pomimo wysokiego poziomu zatrudnienia, występuje znaczny niedobór podoficerów i oficerów. Wskazuje to na problemy strukturalne w rekrutacji i szkoleniu kadr.

Kolejnym poważnym problemem są często niewystarczające zasoby materialne. Austriacki Trybunał Obrachunkowy stwierdził, że w 2021 roku zasoby materialne milicji były zapełnione jedynie w około 27%. Materiały przydzielone milicji były często wykorzystywane w formacjach frontowych lub podczas misji zagranicznych, co znacznie osłabiało wyszkolenie i zdolności operacyjne jednostek milicji.

Ponadto kadry milicji, a zwłaszcza dowódcy na szczeblu jednostek i oddziałów, zmagają się z ogromnym obciążeniem administracyjnym. Zadania takie jak zarządzanie wnioskami o zmiany, kwalifikacjami i listami materiałowymi pochłaniają cenny czas, który następnie jest tracony na faktyczne zadania dowodzenia – szkolenie – dowodzenie żołnierzami. Szwajcarskie Siły Zbrojne dostrzegły ten problem i pracują nad digitalizacją i uproszczeniem tych procesów, aby odciążyć kadry milicji i umożliwić im efektywniejsze wykorzystanie czasu.

Ostatecznie utrzymanie motywacji to nieustające wyzwanie. O ile szkolenie podstawowe często postrzegane jest jako interesujące, o tyle motywacja może ucierpieć podczas corocznych kursów doszkalających, jeśli ćwiczenia nie są postrzegane jako wymagające lub znaczące. Kluczem do motywacji są wysokiej jakości szkolenia, trudne scenariusze i kompetentni przełożeni, którzy tworzą pozytywne doświadczenia w trakcie świadczenia usług.

Hub dla bezpieczeństwa i obrony – obraz: xpert.digital

Centrum bezpieczeństwa i obrony oferuje uzasadnione porady i aktualne informacje w celu skutecznego wspierania firm i organizacji w wzmocnieniu ich roli w europejskiej polityce bezpieczeństwa i obrony. W bliskim związku z grupą roboczą SME Connect promuje w szczególności małe i średnie firmy (MŚP), które chcą jeszcze bardziej zwiększyć swoją innowacyjną siłę i konkurencyjność w dziedzinie obrony. Jako centralny punkt kontaktu, centrum tworzy decydujący pomost między MŚP a europejską strategią obrony.

Nadaje się do:

• Obrona grupy roboczej SME Connect – Wzmocnienie MŚP w obronie europejskiej

Od innowacji do wdrożenia: pokonywanie przeszkód w zamówieniach wojskowych

Najlepszy pomysł technologiczny i najsprytniejsza koncepcja logistyczna są bezwartościowe, jeśli nie dotrą do żołnierzy szybko i niezawodnie. Wprowadzanie innowacji do dużych, zbiurokratyzowanych organizacji, takich jak siły zbrojne, jest jednym z największych wyzwań. Droga od pomysłu do powszechnego zastosowania jest często długa i wyboista – proces ten nazywany jest „doliną śmierci” innowacji. Pokonanie tych przeszkód wymaga nowych, elastycznych podejść, reformy procesów zaopatrzenia, a przede wszystkim zmiany kulturowej.

„Dolina śmierci” innowacji: dlaczego dobre pomysły nie docierają do żołnierzy

Głównym problemem w modernizacji logistyki wojskowej często nie jest brak innowacyjnych pomysłów, ale niemożność przełożenia ich na zrównoważone i efektywne zdolności dla żołnierzy. Powolne i sztywne procesy finansowania i zamówień uniemożliwiają terminowe dostarczanie żołnierzom innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Podczas gdy technologia rozwija się w cyklach trwających miesiące, wojskowe procesy zamówień publicznych często trwają latami.

Organizacja zaopatrzeniowa Bundeswehry to złożona sieć zróżnicowanych podmiotów, z Federalnym Biurem ds. Sprzętu, Technologii Informacyjnych i Wsparcia Technicznego Bundeswehry (BAAINBw) jako centralnym i silnym graczem. Procedury są sformalizowane i czasochłonne. Przetargi publiczne trwają średnio 8,5 miesiąca. Całą organizację cechuje silna „mentalność bezpieczeństwa”, której celem jest unikanie wszelkiego ryzyka i potencjalnych błędów. Dążenie do stuprocentowo idealnego rozwiązania, które często jest już przestarzałe w momencie wdrożenia, stoi w jaskrawej sprzeczności z szybkim, iteracyjnym i unikającym błędów podejściem niezbędnym do innowacji. Ten problem kulturowy często stanowi większą przeszkodę niż same wymogi prawne.

Agile Enablers: Nowe sposoby promowania innowacji

Aby uciec z „doliny śmierci”, siły zbrojne takie jak Bundeswehra stworzyły nowe, bardziej elastyczne struktury i procesy, które mają pełnić rolę katalizatorów innowacji.

Centra innowacji

Centrum Innowacji Cybernetycznych Bundeswehry (CIHBw) odgrywa tu kluczową rolę. Działa jako szybki i elastyczny interfejs między Bundeswehrą, start-upami i ugruntowanym przemysłem. CIHBw identyfikuje innowacyjne technologie na rynku cywilnym i testuje ich zastosowanie wojskowe w krótkich, zwinnych projektach. Szczególnie ważne jest jego podejście do promowania innowacji oddolnie („innowacje oddolne”). W formatach takich jak „Innovation Challenge Logistics” pomysły są przenoszone bezpośrednio od żołnierzy i rozwijane w prototypy. Z takich inicjatyw zrodziły się udane projekty, takie jak „Yarded”, aplikacja do digitalizacji zarządzania rozmieszczeniem ciężkiego sprzętu, oraz „Baugruppentracking”, który podnosi procesy logistyczne całej agencji do standardów Przemysłu 4.0.

Projekty współpracy ze środowiskiem biznesowym

Równolegle z rozwojem elastycznych centrów, rozwijana jest strategiczna współpraca z przemysłem. Dowództwo Logistyczne Bundeswehry (LogKdoBw) kieruje projektem „Przyszłościowa współpraca w logistyce”. Celem tego projektu jest nawiązanie długoterminowych sojuszy strategicznych z cywilnymi firmami logistycznymi w kluczowych obszarach, takich jak zarządzanie materiałami, magazynowanie, transport i utrzymanie ruchu. Celem jest ścisła integracja potencjału i wiedzy fachowej sektora cywilnego z wojskowym planowaniem logistycznym, a tym samym zwiększenie odporności i wydajności całego systemu.

Podejście oddolne

Tradycyjny proces odgórny, w którym Sztab Generalny definiuje lukę w zakresie zdolności, a Federalna Agencja Sił Zbrojnych (BAAINBw) pozyskuje rozwiązanie lata później, nie nadaje się do szybkiego wdrażania technologii. Nowe, elastyczne modele odwracają ten proces. Żołnierze, użytkownicy końcowi, identyfikują praktyczny, codzienny problem i aktywnie uczestniczą w opracowywaniu rozwiązania. To wczesne i ciągłe zaangażowanie żołnierzy ma kluczowe znaczenie dla opracowywania praktycznych rozwiązań, zapewnienia akceptacji wśród żołnierzy i podniesienia morale, ponieważ ceni się wiedzę i doświadczenie użytkowników.

Droga do wojska: Jak przekonać decydentów

Aby pozyskać niezbędne zasoby i wsparcie dla wprowadzania innowacji, należy przekonać decydentów wojskowych i politycznych. Rzadko udaje się to osiągnąć za pomocą samych koncepcji teoretycznych lub prezentacji.

Kluczowym krokiem jest opracowanie demonstratorów i prototypów. Nowe oprogramowanie lub nowe urządzenie musi udowodnić, że oferuje namacalną wartość dodaną w realistycznym środowisku ćwiczeniowym lub testowym. Możliwość „dotknięcia” innowacji i doświadczenia jej wpływu na własne oczy jest o wiele bardziej przekonująca niż jakakolwiek teoretyczna dyskusja.

Warunkiem podjęcia mądrej decyzji inwestycyjnej jest również dogłębne i profesjonalne badanie rynku. Agencje zaopatrzeniowe muszą wiedzieć, jakie technologie i rozwiązania są już dostępne na rynku cywilnym, aby uniknąć wyważania otwartych drzwi i móc formułować realistyczne wymagania.

Często pomijanym, ale kluczowym czynnikiem jest motywacja i kwalifikacje pracowników w samych działach zamówień publicznych. Należy im umożliwić i zachęcać do korzystania z elastyczności, jaką daje prawo zamówień publicznych, w celu wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Ukierunkowane szkolenia, na przykład oferowane przez Uniwersytet Bundeswehry, oraz systemy motywacyjne, które nagradzają nie tylko bezbłędne wykonanie, ale także pomyślne ukończenie innowacyjnych projektów, mogą wnieść istotny wkład w ten proces.

Akceleratory prawne i proceduralne

Oprócz elastycznych struktur i zmiany kulturowej, także dostosowane instrumenty prawne i proceduralne mogą znacząco przyspieszyć zamówienia publiczne na innowacje.

Partnerstwo innowacyjne

Ta specjalna procedura udzielania zamówień publicznych, zapisana w europejskim rozporządzeniu w sprawie zamówień publicznych (art. 19 VgV), została stworzona specjalnie z myślą o opracowaniu, a następnie nabyciu innowacyjnych rozwiązań, które nie istnieją jeszcze na rynku. Łączy ona fazę badań i rozwoju, w której jeden lub kilku partnerów opracowuje prototypy, z możliwością późniejszego zakupu przez zamawiającego skutecznego rozwiązania. Procedura ta idealnie sprawdza się w przypadku złożonych projektów obarczonych wysokim ryzykiem w dziedzinie IT, sztucznej inteligencji lub innych zaawansowanych technologii, ponieważ zapewnia elastyczność i ścisłą współpracę między zamawiającym a sektorem przemysłu.

Przepisy dotyczące przyspieszonych zamówień publicznych

W świetle tego „punktu zwrotnego” rząd federalny Niemiec wprowadził przepisy mające na celu przyspieszenie projektów zbrojeniowych. Przepisy te przewidują między innymi wyjątki od surowego europejskiego prawa zamówień publicznych w przypadkach istotnych interesów bezpieczeństwa, odstępstwa od wymogu podziału zamówień na małe części oraz wzmocnienie współpracy europejskiej.

Podnoszenie limitów wartości

Pragmatycznym, ale potencjalnie bardzo skutecznym narzędziem jest podniesienie progów finansowych. Obecnie wszystkie projekty zamówień publicznych dla Bundeswehry o wartości powyżej 25 milionów euro muszą zostać przedłożone do zatwierdzenia Komisji Budżetowej Bundestagu. Jednocześnie około 80% wszystkich zamówień Federalnego Urzędu Sił Zbrojnych (BAAINBw) nie przekracza progu 500 000 euro. Znaczne podniesienie progu rozpatrywania przez parlament i uproszczenie krajowych procedur zamówień publicznych mogłoby odciążyć Federalny Urząd Sił Zbrojnych (BAAINBw) i proces polityczny z wielu mniejszych projektów i skoncentrować zasoby na prawdziwie dużych, strategicznych projektach.

Ostatecznie przepisy i nowe procedury są ważnymi narzędziami, ale pozostają nieskuteczne, jeśli kultura zarządzania i decydentów pozostaje niechętna ryzyku. Prawdziwa zmiana wymaga gotowości do podejmowania skalkulowanego ryzyka, zwinnego radzenia sobie z porażkami i uczenia się na prototypach, zamiast czekania na w 100% idealne, ale beznadziejnie przestarzałe rozwiązanie. Wspieranie kultury „działania” i prototypowania to prawdziwy klucz do przyspieszenia modernizacji logistyki.

Rekomendacje strategiczne: Zapewnienie możliwości realizacji w każdym scenariuszu

Niniejsza analiza prześledziła głęboką transformację logistyki wojskowej z usługi reaktywnej w proaktywną, strategiczną. W erze odrodzonej rywalizacji mocarstw oraz obrony narodowej i sojuszniczej, zdolność do zrównoważonego, odpornego i odpornego zaopatrywania sił zbrojnych w warunkach presji ze strony wroga stała się kluczowym elementem odstraszania i operacji wojskowych. Znajomość logistyki nie jest już tylko dodatkiem, lecz kluczowym czynnikiem decydującym o sukcesie lub porażce.

Synteza głównych ustaleń

Zapewnienie sprawnej logistyki w każdym możliwym scenariuszu opiera się na czterech nierozerwalnie powiązanych filarach, które muszą być rozwijane w sposób spójny:

Strategiczna reorganizacja

Zmiana paradygmatu z logistyki ICM nastawionej na wydajność na logistykę LV/BV skoncentrowaną na odporności i zrównoważonym rozwoju jest fundamentalna. Wymaga to wyraźnego zaangażowania w redundancję, gromadzenie zapasów i chronione, mobilne siły logistyczne, nawet jeśli wiąże się to z wyższymi kosztami. Sama logistyka jest celem i musi być odpowiednio solidnie zaprojektowana.

Adaptacja technologiczna

Inteligentne wykorzystanie danych, sztucznej inteligencji i systemów autonomicznych nie jest celem samym w sobie, lecz kluczowym narzędziem do stworzenia przejrzystego, predykcyjnego i responsywnego systemu logistycznego. Technologie takie jak konserwacja predykcyjna, prognozowanie popytu wspomagane sztuczną inteligencją i autonomiczne konwoje transportowe nie są już odległą perspektywą, lecz niezbędnymi elementami zwiększającymi wydajność i chroniącymi personel. Jednak ich wdrożenie kończy się niepowodzeniem, jeśli nie zostaną ustanowione fundamenty danych i procesów.

Kapitał ludzki

Sama technologia nie jest rozwiązaniem. Strategiczne wykorzystanie potencjału milicji jako pomostu do najnowocześniejszych kompetencji cywilnych jest kluczowym czynnikiem umożliwiającym wprowadzenie innowacji technologicznych i proceduralnych do sił zbrojnych. Cywilne uznanie i certyfikacja umiejętności nabytych w wojsku to kluczowe narzędzie zapewniające atrakcyjność służby w milicji dla wysoko wykwalifikowanych ekspertów i ich pracodawców.

Zwinna organizacja

Sztywne i długotrwałe procesy zamówień i wdrażania stanowią największą przeszkodę w modernizacji. Pokonanie tych biurokratycznych i kulturowych przeszkód poprzez nowe modele współpracy z przemysłem, sprawne centra innowacji i kulturę eksperymentowania jest kluczowe. Konieczne jest przejście od nastawienia wyłącznie asekuracyjnego do gotowości do podejmowania skalkulowanego ryzyka i promowania oddolnych innowacji.

Zalecenia dla decydentów

Na podstawie tej syntezy sformułowano konkretne zalecenia dotyczące działań dla poszczególnych podmiotów zaangażowanych w projekt:

Dla dowództwa wojskowego

• Ustanowić „doktrynę odporności”: Mocno zakorzenić zasady odporności, redundancji i „logistyki spornej” w doktrynie logistycznej, planowaniu szkoleń i ćwiczeń. Odporność musi stać się nadrzędnym celem planowania, ważniejszym od samej wydajności.
• Promuj innowacje oddolne: Wzmacniaj formaty takie jak wyzwania innowacyjne oraz stwórz przestrzeń i zasoby dla żołnierzy i niższych szczebli dowodzenia, aby mogli opracowywać i testować pragmatyczne rozwiązania problemów logistycznych. Buduj pozytywną kulturę błędów.
• Strategiczne wykorzystanie milicji: Celowe identyfikowanie i rekrutowanie ekspertów milicji posiadających cywilną wiedzę specjalistyczną w kluczowych obszarach (IT, cyberbezpieczeństwo, logistyka 4.1) oraz systematyczne włączanie ich do sztabu planistycznego, zespołów projektowych i ćwiczeń.

Dla przywódców politycznych

• Przyspieszenie zamówień publicznych i budżetowania: Konsekwentne wdrażanie uchwalonych przepisów mających na celu przyspieszenie zamówień publicznych oraz rozważenie dalszych uproszczeń, takich jak podniesienie progów wartości wymaganych do rozpatrzenia przez parlament, w celu zmniejszenia obciążeń administracji i przyspieszenia procesów.
• Tworzenie zachęt dla firm: Opracowywanie modeli zachęt (np. ulg podatkowych) dla firm, które zwalniają swoich pracowników do służby wojskowej. Promowanie i komunikowanie wartości dodanej szkoleń wojskowych z certyfikatem cywilnym.
• Inwestycje w infrastrukturę podwójnego zastosowania: Nadaj priorytet inwestycjom w modernizację krytycznej infrastruktury cywilno-wojskowej (koleje, drogi, mosty, porty), aby zapewnić mobilność wojskową jako podstawę zdolności sojuszu.

Dla przemysłu

• Rozwój rozwiązań podwójnego zastosowania: Skupienie się na rozwijaniu modułowych, interoperacyjnych i solidnych technologii, które mogą być wykorzystywane zarówno w kontekście cywilnym, jak i wojskowym. Oferowanie rozwiązań opartych na otwartych standardach, aby ułatwić integrację z istniejącymi systemami.
• Gotowość do współpracy partnerskiej: Aktywnie angażuj się w nowe, elastyczne modele współpracy, takie jak Partnerstwo Innowacyjne. Postrzegaj siebie nie tylko jako dostawcę, ale jako strategicznego partnera sił zbrojnych we wspólnym rozwijaniu potencjału.

Nadaje się do:

• Du logistics² | Logistyka podwójnego podwójnego zastosowania: integracja kolei i ulicy do celów cywilnych i wojskowych

Przyszłość logistyki wojskowej

Przyszłość logistyki wojskowej leży w wysoce usieciowionym, inteligentnym i zintegrowanym ekosystemie cywilno-wojskowym. Sukces nie będzie już mierzony wyłącznie przetransportowanymi tonami czy przejechanymi kilometrami, ale szybkością i precyzją podejmowania decyzji logistycznych, forward-looking przewidywaniem potrzeb i zakłóceń, adaptacyjnością całego systemu, a ostatecznie jego niezachwianą zdolnością do zaopatrywania sił bojowych nawet pod największą presją. Logistyka, która to umożliwia, to coś więcej niż tylko system wsparcia – to strategiczna broń, która zapewnia pokój i zapewnia decydującą przewagę w razie konfliktu.

Markus Becker

Chętnie będę Twoim osobistym doradcą.

Szef rozwoju biznesu

LinkedIn

Konrada Wolfensteina

Chętnie będę Twoim osobistym doradcą.

skontaktować się ze mną pod Wolfenstein ∂ xpert.digital

zadzwonić pod +49 89 674 804 (Monachium)

LinkedIn