Ukryte koszty cyfrowej gorączki złota: Kiedy boom na sztuczną inteligencję zderzy się z rzeczywistością społeczności wiejskich

Przedpremierowe wydanie Xperta

Wybór głosu 📢

Opublikowano: 26 października 2025 r. / Zaktualizowano: 26 października 2025 r. – Autor: Konrad Wolfenstein

Ukryte koszty cyfrowej gorączki złota: Kiedy boom na sztuczną inteligencję zderzy się z rzeczywistością społeczności wiejskich – Zdjęcie: Xpert.Digital

Kiedy marzenie o sztucznej inteligencji staje się lokalnym koszmarem: Hałas, niedobory wody i protesty obywateli – dwupartyjny opór przeciwko amerykańskim fortecom danych

Bardziej spragnione niż całe miasto? Szokujące zużycie wody w nowych centrach danych AI

Obecny boom na sztuczną inteligencję, okrzyknięty czwartą rewolucją przemysłową, ujawnia znaczącą rozbieżność między obietnicami gigantów technologicznych a ich rzeczywistym wpływem na lokalne społeczności. Podczas gdy firmy takie jak Amazon, Microsoft, Meta i Google planują zainwestować około 600 miliardów dolarów w infrastrukturę AI do 2028 roku, w Stanach Zjednoczonych narasta dwupartyjny opór wobec budowy centrów danych. Ten trend ujawnia fundamentalne sprzeczności ekonomiczne i społeczne strategii rozwoju opartej na przerzucaniu kosztów na lokalne społeczności, przy jednoczesnym zachowaniu zysków kilku globalnych gigantów technologicznych.

Skala tego sprzeciwu jest znaczna. Według Data Center Watch, projekty centrów danych o wartości 64 miliardów dolarów zostały zablokowane lub opóźnione w ciągu ostatnich dwóch lat, z czego 18 miliardów dolarów zostało całkowicie wstrzymanych, a kolejne 46 miliardów dolarów odroczono. Liczby te nie są jedynie statystykami, lecz sygnalizują głęboki konflikt między globalnym kapitałem a lokalnym samostanowieniem. Co najmniej 142 grupy aktywistów w 24 stanach organizują się przeciwko budowie nowych centrów danych, co jest niezwykłą mobilizacją, ponieważ wykracza poza tradycyjne granice polityczne.

Oszustwo ekonomiczne

Obietnica pracy

Retoryka firm technologicznych i ich politycznych sojuszników konsekwentnie podkreśla tworzenie miejsc pracy jako główny argument za centrami danych. Jednak bliższa analiza danych empirycznych ujawnia zasadniczo inny obraz. Badanie zlecone przez grupę lobbingową Data Center Coalition i przeprowadzone przez PwC twierdzi, że branża centrów danych zapewniała 4,7 miliona miejsc pracy w USA w 2023 roku. Jednak ta liczba jest wysoce myląca.

Z tych 4,7 miliona miejsc pracy, tylko 603 900 to faktycznie bezpośrednie miejsca pracy w samej branży centrów danych. Pozostałe 4,1 miliona miejsc pracy sklasyfikowano jako pośrednie lub indukowane, co jest konstruktem metodologicznym opartym na kontrowersyjnym modelu IMPLAN. Model ten oblicza efekt mnożnikowy na poziomie 7,8, co oznacza, że każde bezpośrednie miejsce pracy rzekomo tworzy 7,8 dodatkowych miejsc pracy w całej gospodarce. Niezależni ekonomiści, tacy jak Nathan Jensen z University of Texas, uważają te liczby za nierealistyczne, wskazując, że mnożnik od jednego do dwóch byłby znacznie bardziej prawdopodobny.

Rzeczywistość tworzenia miejsc pracy jest przygnębiająca. Typowe centrum danych zatrudnia od kilkudziesięciu do kilkuset osób po ukończeniu budowy, w zależności od jego wielkości i modelu biznesowego. Nawet centra danych o ogromnej skali, wymagające inwestycji rzędu miliardów dolarów, wymagają do działania zaledwie kilkudziesięciu pracowników etatowych. Centrum danych o mocy 40 megawatów zazwyczaj zatrudnia około 45 osób po zakończeniu budowy. Z kolei firmy i politycy często obiecują tysiące miejsc pracy, co jest systematycznie powielane w doniesieniach medialnych.

Chociaż etap budowy centrum danych tymczasowo tworzy setki, a nawet ponad tysiąc miejsc pracy w branży budowlanej, są one tymczasowe i znikają po zakończeniu projektu. Często cytowane pośrednie miejsca pracy w sektorze usług, od hotelarstwa po handel detaliczny, są niepewne i nisko płatne. Trudno uzasadnić ogromne ulgi podatkowe i inwestycje w infrastrukturę, które gminy zapewniają centrom danych.

Zachęty podatkowe i zmiany fiskalne

Wpływ centrów danych na finanse publiczne stanowi złożony paradoks. Z jednej strony generują one znaczne dochody podatkowe dla niektórych gmin, a z drugiej strony generują ogromne straty podatkowe dla stanów ze względu na hojne programy zachęt. Co najmniej 41 stanów USA oferuje zwolnienia podatkowe dla centrów danych. Choć ich struktura jest bardzo zróżnicowana, podstawowa jest podobna: zwolnienie z podatku od sprzedaży i użytkowania sprzętu, materiałów budowlanych, a często nawet zużycia energii elektrycznej.

Wirginia w szczególnie dramatyczny sposób ucieleśnia fiskalne sprzeczności tej polityki. Koszt programu zwolnień podatkowych dla centrów danych w tym stanie gwałtownie wzrósł z 65 milionów dolarów w 2017 roku do 750 milionów dolarów w 2023 roku, co stanowi wzrost o 1054 procent w ciągu zaledwie sześciu lat. Straty te ponoszą wszyscy mieszkańcy Wirginii, czyli około 87 dolarów na osobę, podczas gdy tylko niektóre społeczności korzystają z tych dochodów.

Hrabstwo Loudoun w stanie Wirginia, nazywane Światową Stolicą Centrów Danych, ilustruje te skoncentrowane korzyści. Szacowane roczne przychody z podatku od centrów danych wynoszą 890 milionów dolarów, co stanowi 95% całkowitego budżetu operacyjnego hrabstwa, wynoszącego 940 milionów dolarów. Dochody te pochodzą głównie z opodatkowania sprzętu komputerowego w centrach danych, a nie z tradycyjnych podatków od nieruchomości. Na każdego dolara z podatku od centrów danych hrabstwo wydaje zaledwie 0,04 dolara na usługi publiczne, w porównaniu z 0,25 dolara na tradycyjne przedsiębiorstwa. Dzięki temu hrabstwo Loudoun utrzymuje najniższą stawkę podatku od nieruchomości w Północnej Wirginii, o około 25% niższą niż w sąsiednich hrabstwach.

Model ten prowadzi jednak do niepewnej zależności fiskalnej. Prognozy wskazują, że dochody z podatków od sprzętu komputerowego mogą wzrosnąć do 1,37 miliarda dolarów do 2026 roku i od 1,5 miliarda do 2,5 miliarda dolarów do 2030 roku. Dochody te mogą przekroczyć tradycyjne wpływy z podatku od nieruchomości, co – jak sami urzędnicy hrabstwa opisują – prowadzi do niepokojącego, nadmiernego uzależnienia od jednego, zmiennego źródła dochodów. Sprzęt komputerowy zazwyczaj ma żywotność zaledwie kilku lat i można go stosunkowo łatwo przenieść w inne miejsce, jeśli Wirginia zmieni swoją politykę zachęt lub inne regiony staną się bardziej atrakcyjne.

Podstawowy problem leży w strukturze tych rozwiązań fiskalnych: rozproszone koszty i skoncentrowane korzyści. Podczas gdy jedno hrabstwo generuje ogromne dochody, cały stan ponosi koszty zwolnień podatkowych. 440 000 mieszkańców hrabstwa Loudoun zyskuje około 1506 dolarów na osobę, podczas gdy pozostali mieszkańcy Wirginii tracą około 87 dolarów na osobę. Ta asymetria tworzy dynamikę polityczną, w której lokalne elity czerpią korzyści z centrów danych, a szersze koszty społeczne są eksternalizowane.

Krytycy twierdzą, że te zachęty podatkowe są nieskuteczne. Decyzje o lokalizacji centrów danych zależą przede wszystkim od innych czynników: dostępu do niezawodnej energii, wody, infrastruktury światłowodowej oraz bliskości głównych węzłów internetowych. Chłodny klimat Wirginii i doskonała infrastruktura internetowa przyciągnęłyby centra danych nawet bez ogromnych ulg podatkowych. Niemniej jednak stan traci setki milionów dolarów dochodów, które mogłyby zostać przeznaczone na szkoły, drogi i inne usługi publiczne.

Zużycie zasobów i eksternalizacja ekologiczna

Energia jako czynnik ograniczający

Zużycie energii w centrach danych stanowi jedno z największych wyzwań ekonomicznych i środowiskowych transformacji cyfrowej. W 2023 roku amerykańskie centra danych zużyły 183 terawatogodziny energii elektrycznej, co stanowi 4,4% całkowitego zużycia energii elektrycznej w USA. Przewiduje się, że do 2030 roku zużycie to wzrośnie do 426 terawatogodzin, co stanowi wzrost o 133%. Oznaczałoby to, że centra danych zużywałyby od 6,7 do 12% całkowitego zużycia energii elektrycznej w USA.

Jednak te dane zaciemniają rzeczywiste wymiary poszczególnych obiektów. Tradycyjne centra danych zazwyczaj wymagają od 5 do 10 megawatów mocy, podczas gdy nowoczesne, hiperskalowalne obiekty wykorzystujące sztuczną inteligencję zużywają 100 megawatów lub więcej. Największe planowane centra danych będą prawdopodobnie wymagać do 2000 megawatów, czyli 2 gigawatów, co odpowiada mocy dwóch dużych elektrowni jądrowych. Kampusy centrów danych, na wczesnym etapie planowania, na obszarze 50 000 akrów, mogłyby zużywać do 5 gigawatów.

To wykładniczo rosnące zapotrzebowanie uderza w sieć energetyczną, która i tak jest już obciążona. Goldman Sachs szacuje, że do 2030 roku konieczne będą inwestycje w infrastrukturę sieciową o wartości około 720 miliardów dolarów, aby zaspokoić zapotrzebowanie centrów danych. Koszty te ostatecznie ponoszą wszyscy odbiorcy energii elektrycznej, co prowadzi do wzrostu cen energii dla gospodarstw domowych i firm.

Wpływ na region jest szczególnie dramatyczny. W Wirginii centra danych pochłonęły około 26% całkowitego zużycia energii elektrycznej w stanie w 2023 roku, co wymaga ogromnych inwestycji w nowe moce wytwórcze. W innych stanach, takich jak Dakota Północna, Nebraska, Iowa i Oregon, centra danych zużywają od 11 do 15% całkowitego zużycia energii elektrycznej.

Kwestia źródeł energii pogłębia obawy związane z ochroną środowiska. Chociaż firmy technologiczne zobowiązały się do 100-procentowego udziału energii odnawialnej, rzeczywistość maluje inny obraz. Międzynarodowa Agencja Energetyczna przewiduje, że pomimo rosnącego udziału energii odnawialnej, produkcja energii elektrycznej z gazu dla centrów danych wzrośnie ponad dwukrotnie, ze 120 terawatogodzin w 2024 roku do 293 terawatogodzin w 2035 roku, przy czym większość tego wzrostu będzie miała miejsce w Stanach Zjednoczonych. Global Energy Monitor zidentyfikował 38 gigawatów mocy wytwórczej z gazu w fazie rozwoju, zaplanowanej specjalnie dla centrów danych, co stanowi około jednej czwartej wszystkich tego typu projektów.

Niektóre firmy rozważają nawet wydłużenie żywotności elektrowni węglowych lub budowę nowych elektrowni opalanych paliwami kopalnymi, aby zaspokoić zapotrzebowanie energetyczne swoich centrów danych. Takie działania stoją w jawnej sprzeczności z krajowymi i międzynarodowymi celami klimatycznymi. Naukowcy ostrzegają, że zużycie energii przez sztuczną inteligencję stoi w sprzeczności z ogromnym wzrostem efektywności niezbędnym do osiągnięcia zerowej emisji netto.

Dla społeczności wiejskich budowa centrów danych często oznacza rosnące rachunki za prąd. Badanie przeprowadzone przez legislaturę Wirginii szacuje, że przeciętne gospodarstwa domowe w tym stanie mogą płacić dodatkowe 37,50 USD miesięcznie z tytułu kosztów energii elektrycznej z powodu centrów danych. Przyczyna leży w strukturze cen energii elektrycznej: koszty rozbudowy sieci i nowych mocy wytwórczych są przerzucane na wszystkich odbiorców, a centra danych często mogą negocjować specjalne umowy taryfowe.

Woda jako zasób deficytowy

Zużycie wody w centrach danych stanowi rosnące wyzwanie środowiskowe i ekonomiczne, zwłaszcza w regionach Stanów Zjednoczonych, w których brakuje wody. Pojedyncze duże centrum danych może zużywać do 5 milionów galonów (ok. 19 milionów litrów) wody pitnej dziennie, co wystarcza na zaopatrzenie tysięcy domów lub gospodarstw rolnych. Google, jeden z liderów branży, zużył 5,6 miliarda galonów (ok. 21 miliardów litrów) wody na całym świecie w 2022 roku, a oczekuje się, że zużycie to będzie nadal rosło ze względu na rewolucję w dziedzinie generatywnej sztucznej inteligencji (AI).

Zużycie wody w centrach danych koncentruje się w trzech głównych obszarach. Po pierwsze, bezpośrednie chłodzenie na miejscu, które paruje średnio od 0,26 do 2,4 galona (ok. 0,96 do 9,4 litra) wody na kilowatogodzinę mocy serwera. Po drugie, wodochłonne wytwarzanie energii w elektrowniach cieplnych i wodnych, które wymaga średnio 2,0 galona (ok. 7,8 litra) odparowanej wody na kilowatogodzinę zużytej energii elektrycznej. Po trzecie, zużycie wody w łańcuchu dostaw, szczególnie w produkcji półprzewodników, gdzie wytworzenie pojedynczego mikroprocesora wymaga od 2,1 do 2,6 galona (ok. 7,6 do 10,9 litra) wody.

Rozmieszczenie przestrzenne centrów danych pogłębia problem braku wody. Około 20% amerykańskich centrów danych pobiera wodę ze średnio lub silnie zanieczyszczonych zlewni w zachodniej części Stanów Zjednoczonych. Suche powietrze w tych regionach sprawia, że są one technicznie atrakcyjne dla centrów danych, ponieważ wilgoć może powodować korozję i problemy elektryczne w wrażliwym sprzęcie. Jednocześnie regiony te charakteryzują się najwyższymi kosztami krańcowymi zużycia wody.

Przykład Phoenix w Arizonie ilustruje skalę problemu. W regionie znajduje się ponad 58 centrów danych. Jeśli każde z nich zużywa 3 miliony galonów wody dziennie do chłodzenia, oznacza to dzienne zużycie ponad 170 milionów galonów wody pitnej na samo chłodzenie centrów danych. To ogromne zużycie obciąża i tak już kruche zasoby wody i rodzi pytania etyczne o to, czy potrzeby gigantów technologicznych powinny mieć pierwszeństwo przed podstawowymi potrzebami mieszkańców i rolnictwa.

Ceny wody pogłębiają tę nierówność. W wielu przypadkach firmy technologiczne płacą niższe stawki za wodę niż lokalni mieszkańcy. W Mesa w Arizonie Google wynegocjowało stawkę 6,08 dolara za 1000 galonów wody, podczas gdy mieszkańcy płacili 10,80 dolara za 1000 galonów. To porozumienie wywołało oburzenie wśród mieszkańców, którzy uważali, że gigant technologiczny jest traktowany preferencyjnie kosztem lokalnej społeczności.

Struktura regulacyjna cen wody przyczynia się do tego problemu. Taryfy za wodę są często ustalane przez władze publiczne na podstawie kosztów uzdatniania wody, dystrybucji i utrzymania infrastruktury, a nie na podstawie popytu i podaży na rynku konkurencyjnym. Stwarza to sytuację, w której firmy technologiczne mogą negocjować korzystne taryfy, które nie w pełni odzwierciedlają koszty krańcowe zużycia wody. Prowadzi to do braku zachęt dla tych firm do oszczędzania wody lub inwestowania w bardziej wydajne technologie chłodzenia.

Woda pitna używana do chłodzenia centrów danych jest często uzdatniana chemikaliami, aby zapobiec korozji i rozwojowi bakterii, przez co nie nadaje się do spożycia ani do użytku w rolnictwie. Oznacza to, że centra danych nie tylko zużywają duże ilości wody pitnej, ale także skutecznie usuwają ją z lokalnego obiegu wody.

W Georgii mieszkańcy pobliskiego centrum danych zgłaszali przerwy w dostawie wody, a niektórzy twierdzili, że nie mogą już jej pić. Te niepotwierdzone doniesienia sugerują potencjalny wpływ na jakość wody, wykraczający poza jej spożycie.

Zanieczyszczenie hałasem jako niedoceniany czynnik zewnętrzny

Zanieczyszczenie hałasem z centrów danych stanowi często pomijany, ale istotny negatywny czynnik zewnętrzny, który wpływa na jakość życia i zdrowie okolicznych społeczności. Głównymi źródłami hałasu są generatory diesla do zasilania awaryjnego, systemy chłodzenia oraz wysokie zużycie energii elektrycznej, które generują szum o niskiej częstotliwości.

Generatory diesla są najpopularniejszym źródłem zasilania awaryjnego dla centrów danych. Małe centra danych o powierzchni poniżej 465 metrów kwadratowych (5000 stóp kwadratowych) zazwyczaj wykorzystują od dwóch do pięciu generatorów, podczas gdy centra danych o dużej skali mogą wymagać kilkudziesięciu. Aby zagwarantować ich funkcjonalność, generatory te muszą być testowane co najmniej raz w miesiącu. Poziom hałasu różni się w zależności od wielkości generatorów: małe generatory generują około 85 decybeli, podczas gdy większe generatory osiągają poziom zbliżony do 100 decybeli. Ponieważ centra danych zazwyczaj wykorzystują jednocześnie wiele generatorów, poziom decybeli odpowiednio wzrasta.

Systemy chłodzenia generują ciągły hałas. Wentylatory HVAC w centrach danych generują hałas na poziomie od 55 do 85 decybeli. Wraz z rozwojem sztucznej inteligencji i rosnącym zapotrzebowaniem na przechowywanie danych, serwery zużywają coraz więcej energii każdego dnia. Temperatury rosną szybciej, gdy serwery są obciążone, dlatego systemy HVAC pracują nieprzerwanie z większą prędkością, aby chłodzić serwery i przejścia.

Dla porównania, według Amerykańskiego Stowarzyszenia Mowy, Języka i Słuchu (American Speech-Language-Hearing Association), bezpieczny poziom dźwięku wynosi 70 decybeli lub mniej. Narażenie na hałas o natężeniu 85 decybeli i wyższym jest szkodliwe dla słuchu. W niektórych centrach danych poziom hałasu w serwerowniach sięga nawet 96 decybeli.

Szczególnie dobrze udokumentowanym przypadkiem jest społeczność Great Oaks w Wirginii. John Biess i jego żona Gloria zadzwonili na policję hrabstwa w maju 2022 roku, aby złożyć skargę na piski, buczenie i ryki dochodzące z centrów danych, które budowali 180 metrów na północ, za lasem dębów. Pierwszy policjant, który przybył na miejsce, potwierdził, że hałas był dość głośny. Inni mieszkańcy twierdzili, że nieustanny hałas utrudniał im sen, powodował bóle głowy i uniemożliwiał spędzanie czasu na świeżym powietrzu. Niektórzy twierdzili, że było gorzej w nocy, co później potwierdził miernik decybeli Biessa, który zarejestrował poziom hałasu sięgający 65 decybeli w nocy. Przepisy hrabstwa dotyczące hałasu ograniczają hałas w budynkach mieszkalnych do 55 decybeli w nocy, ale wówczas wyłączały hałas pochodzący z systemów chłodzenia.

Carlos Yanes, inny mieszkaniec Great Oaks, zamówił nowe okna za 20 000 dolarów i przeniósł łóżeczko swojego rocznego dziecka do piwnicy. Kilku mieszkańców rozważało przeprowadzkę. Po wielu spotkaniach z Amazonem i kosztownych pracach inżynieryjnych, operatorowi centrum danych udało się zredukować hałas o 10 decybeli.

Coraz więcej badań pokazuje, że przewlekły hałas emitowany przez centra danych stanowi ukryte zagrożenie dla zdrowia, zwiększając ryzyko nadciśnienia, udarów i zawałów serca. Mieszkańcy porównują życie w pobliżu centrum danych do kosiarki pracującej w salonie 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu.

Zanieczyszczenie hałasem jest szczególnie odczuwalne na obszarach wiejskich, gdzie masywne, bezkształtne budynki zastępują przestrzenie, które kiedyś były lasami lub polami uprawnymi. Nawet 60 decybeli, czyli dolna granica typowego spektrum, brzmi jak nakładające się rozmowy lub muzyka w tle. Ludzie często opisują ten hałas jako szum, metaliczny pisk lub buczenie o niskiej częstotliwości. Centra danych działają 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, więc poziom hałasu nie wzrasta po godzinach pracy, ale jest on bardziej odczuwalny, gdy robi się cicho.

Nasze amerykańskie doświadczenie w zakresie rozwoju biznesu, sprzedaży i marketingu

Nasze amerykańskie doświadczenie w rozwoju biznesu, sprzedaży i marketingu – Zdjęcie: Xpert.Digital

Skupienie się na branży: B2B, digitalizacja (od AI do XR), inżynieria mechaniczna, logistyka, odnawialne źródła energii i przemysł

Więcej na ten temat tutaj:

Centrum biznesowe Xpert

Centrum tematyczne z przemyśleniami i wiedzą specjalistyczną:

Platforma wiedzy na temat globalnej i regionalnej gospodarki, innowacji i trendów branżowych
Zbieranie analiz, impulsów i informacji ogólnych z obszarów, na których się skupiamy
Miejsce, w którym można zdobyć wiedzę i informacje na temat bieżących wydarzeń w biznesie i technologii
Centrum tematyczne dla firm, które chcą dowiedzieć się więcej o rynkach, cyfryzacji i innowacjach branżowych

Dlaczego gminy w całym kraju blokują budowę centrów danych – Czy boom na centra danych to kolejna bańka ekonomiczna?

Anatomia oporu

Opozycja międzypartyjna

Jednym z najbardziej niezwykłych aspektów sprzeciwu wobec centrów danych jest jego ponadpartyjny charakter. Sprzeciw wobec centrów danych nie odzwierciedla typowych linii ideologicznych amerykańskiej polityki. Projekty były blokowane zarówno w stanach republikańskich, jak i demokratycznych, a zarówno republikańscy, jak i demokratyczni urzędnicy sprzeciwiają się nowym projektom.

Przegląd publicznych oświadczeń wybranych urzędników w hrabstwach, w których realizowane są duże projekty centrów danych, wykazał, że 55% polityków, którzy publicznie sprzeciwiali się projektom centrów danych, to republikanie, a 45% to demokraci. Ten dwupartyjny sprzeciw jest godny uwagi, ponieważ duże centra danych są zazwyczaj zlokalizowane w stanach o republikańskich sympatiach, z Wirginią i Oregonem jako godnymi uwagi wyjątkami. Nawet w Teksasie, znanym ze szczególnego pro-biznesowego nastawienia, w stanowym Senacie istnieje dwupartyjne poparcie dla dodatkowych regulacji dotyczących rozwoju centrów danych.

Motywacje opozycji są zróżnicowane ze względu na przynależność polityczną. Republikanie koncentrują się na zachętach podatkowych i obciążeniu sieci energetycznej, podczas gdy Demokraci bardziej martwią się wpływem na środowisko i zużyciem zasobów. Obie partie zgadzają się jednak, że nie chcą centrów danych w swoich społecznościach.

Niedawne ogólnokrajowe badanie przeprowadzone przez Heatmap wykazało, że tylko 44% respondentów chętnie widziałoby centrum danych w pobliżu swojego miejsca zamieszkania. Co zaskakujące, centra danych cieszyły się mniejszą popularnością niż niemal każdy inny rodzaj projektu energetycznego. Według badania Heatmap, Amerykanie są bardziej sceptyczni wobec centrów danych, które po wybudowaniu są w zasadzie magazynami, niż wobec elektrowni gazowych, które oprócz gazów cieplarnianych emitują tlenek azotu i dwutlenek siarki. Sprzeciwiają się centrom danych bardziej niż farmom wiatrowym z ich wysokimi turbinami i mechanicznym buczeniem, bardziej niż magazynom energii, które mogą wybuchnąć w wyniku bardzo gorących pożarów, a nawet elektrowniom jądrowym, od dawna będącym punktem odniesienia dla przerażających obiektów energetycznych.

Udane blokady i moratoria

Kilka społeczności skutecznie zablokowało projekty centrów danych lub wprowadziło moratorium, stając się wzorem dla innych regionów. W sierpniu 2025 roku St. Charles w stanie Missouri stało się pierwszym miastem w kraju, które wprowadziło roczne moratorium na budowę centrów danych w całym mieście. Moratorium zostało wprowadzone w odpowiedzi na powszechne obawy społeczne dotyczące planowanego projektu centrum danych o powierzchni 440 akrów (ok. 170 hektarów) o nazwie Project Cumulus, zlokalizowanego na obszarze wrażliwym ekologicznie, w pobliżu studni i na terenach zalewowych. Mieszkańcy wyrazili zdecydowany sprzeciw, powołując się na brak przejrzystości wynikający z umów o zachowaniu poufności, potencjalne zagrożenia dla dostaw wody, obciążenie infrastruktury elektrycznej i zagrożenia dla środowiska. Rada Miasta jednogłośnie przyjęła moratorium.

Ten sukces dodał otuchy innym społecznościom. St. Louis rozważa również moratorium na nowe projekty centrów danych po tym, jak Komisja Planowania zaleciła wstrzymanie prac do czasu opracowania przepisów. Dyrektor ds. planowania miasta, Don Roe, zalecił tymczasowe wstrzymanie prac w notatce. Napisał, że plan zagospodarowania przestrzennego miasta nie jest przeznaczony dla centrów danych – obiektów, które wyglądają jak magazyny, ale zużywają ogromne ilości energii elektrycznej i wody.

Tarboro w Karolinie Północnej to kolejny przykład. Po ponad pięciu godzinach obrad rada miasta zagłosowała stosunkiem głosów 6 do 1 przeciwko wydaniu specjalnego pozwolenia na użytkowanie dla planowanego centrum danych o dużej skali, wartego 6,2 miliarda dolarów, na terenie o powierzchni 50 akrów, przeznaczonym już pod ciężki przemysł.

Gmina Saline w stanie Michigan zagłosowała przeciwko zmianie przeznaczenia 575 akrów pod budowę centrum danych. Właściciele gruntów i deweloper Related Digital złożyli pozew przeciwko gminie kilka dni później. W gminie Augusta w stanie Michigan petycja skutecznie przyspieszyła głosowanie nad zmianą przeznaczenia projektu centrum danych o wartości 1 miliarda dolarów.

Hrabstwo Prince George w stanie Maryland wstrzymało wszelkie prace budowlane w regionie, do czasu aż władze zbadają potencjalny wpływ na lokalną społeczność. Propozycja przekształcenia opuszczonego centrum handlowego w centrum danych wywołała silny sprzeciw na lokalnych spotkaniach i petycję z 20 000 podpisów domagających się wstrzymania projektu.

W stanie Ohio nałożono dziewięciomiesięczne moratorium na centra danych, aby ocenić wpływ na lokalną społeczność. To ogólnostanowe działanie sygnalizuje, że sprzeciw narasta na szczeblu stanowym, wykraczając poza lokalne społeczności.

Na arenie międzynarodowej, inne kraje również wprowadziły moratorium. Rząd Holandii wprowadził w lutym dziewięciomiesięczne moratorium na nowe pozwolenia na budowę centrów danych o dużej skali, z wyjątkami w niektórych częściach Groningen i Holandii Północnej. Singapur również wprowadził moratorium. Jako miasto-państwo z populacją prawie sześciu milionów ludzi stłoczonych na wyspie o powierzchni połowy Londynu, władze lokalne w ostatnich latach zaczęły obawiać się, że rozwój centrów danych przekracza możliwości kraju w zakresie dostarczania tym obiektom czystej energii elektrycznej.

Strategie organizacyjne i mobilizacja społeczności

Sprzeciw wobec centrów danych doprowadził do powstania zaawansowanej infrastruktury organizacyjnej. Wirginia stała się centralnym punktem społecznego sprzeciwu wobec centrów danych w Stanach Zjednoczonych, gdzie 42 grupy aktywistów działają na rzecz spowolnienia, zatrzymania lub dalszej regulacji rozwoju centrów danych. Sprzeciw w Wirginii staje się coraz bardziej profesjonalny i zorganizowany. W 2023 roku powstała Koalicja na rzecz Reformy Centrów Danych (Data Center Reform Coalition), której celem jest koordynacja działań organizacji ekologicznych, ochrony środowiska i właścicieli domów sprzeciwiających się projektom centrów danych. Koalicja na rzecz Reformy Centrów Danych to rozwijająca się organizacja, która pozyskuje nowych członków w miarę narastania sprzeciwu wobec centrów danych w Wirginii.

Eksperci ds. sprzeciwu wobec centrów danych podkreślają wagę oddolnej mobilizacji. Steven Gonzalez Monserrate, ekspert ds. centrów danych, wyjaśnia, że oddolna mobilizacja miała ostatnio znacznie większy wpływ, niż wielu przedstawicieli branży centrów danych się spodziewało. W przypadku Chandler w Arizonie, Monserrate współpracował z grupą osób, które doświadczyły hałasu w wyniku zamieszkania w pobliżu centrów danych. Po wielu latach spotkań, protestów i organizowania się społeczności, udało im się uchwalić pierwszą miejską ustawę dotyczącą hałasu, opracowaną specjalnie dla centrów danych w Stanach Zjednoczonych.

Zalecenia dla społeczności dotkniętych planowanymi centrami danych obejmują: Wczesną organizację, ponieważ centra danych są bardzo skryte i próbują zawierać umowy za kulisami, więc w momencie ogłoszenia może się wydawać, że nic nie da się zrobić. Dlatego ważne jest, aby jak najszybciej nagłośnić sprawę i podnieść świadomość. Należy rozmawiać z lokalnymi politykami, aby pociągnąć ich do odpowiedzialności, ponieważ często byli oni pomijani przez rząd centralny i mogli zostać źle poinformowani. Należy skontaktować się z lokalnymi mediami, które często mogą być najlepszymi rzecznikami. Należy działać na arenie międzynarodowej, ponieważ tworzy to globalną sieć osób borykających się z tymi samymi problemami i może być cennym wsparciem. Należy szukać ekspertów w dziedzinie infrastruktury wodnej i elektroenergetycznej, przepisów dotyczących zagospodarowania przestrzennego oraz projektowania centrów danych.

W listopadzie 2025 roku w Georgii odbył się jednodniowy szczyt, który zgromadził członków społeczności, studentów i rzeczników. W ramach szczytu odbyły się warsztaty, panele dyskusyjne oraz targi networkingowe, mające na celu rozwijanie umiejętności organizacyjnych w celu zwalczania rozprzestrzeniania się centrów danych i wydobycia kryptowalut w społecznościach Georgii. Program spotkania obejmował takie tematy, jak skuteczny sprzeciw społeczności, skuteczne strategie organizacyjne, otoczenie prawne, skuteczne kampanie oddolne, pozwolenia środowiskowe, komunikacja techniczna oraz komunikacja z urzędnikami.

Asymetrie władzy strukturalnej

Deficyt przejrzystości i erozja demokracji

Jednym z najbardziej fundamentalnych zarzutów wobec rozwoju centrów danych jest systematyczny brak przejrzystości, który podważa demokratyczny proces decyzyjny. Firmy zarządzające centrami danych często działają w oparciu o umowy o zachowaniu poufności i firmy fasadowe, co utrudnia społecznościom podejmowanie świadomych decyzji dotyczących projektów, które będą miały głęboki wpływ na ich środowisko, infrastrukturę i jakość życia.

Projekt Cumulus w St. Charles ilustruje ten problem. Deweloperzy CRG Cumulus powoływali się na umowy o zachowaniu poufności, uniemożliwiając pełne ujawnienie szczegółów projektu. Mieszkańcy ostro krytykowali brak przejrzystości, co ostatecznie doprowadziło do wprowadzenia moratorium w całym mieście.

W St. Louis Lauren Filla, skarbniczka Ekosocjalistycznej Partii Zielonych Wschodniego Missouri, wyraziła tę frustrację: „Dokładnie tego się spodziewaliśmy – że nastąpi swego rodzaju rozmycie opinii i głosów mieszkańców w tych obszarach, z dala od władz miasta. Nie chcemy, żeby zrzucali odpowiedzialność na innych. Władze miasta muszą wziąć na siebie odpowiedzialność za ochronę St. Louis przed tymi potwornościami”.

Polityka federalna zaostrzyła ten problem. Ustawa „Big Beautiful Bill” administracji Trumpa zawierała przepisy mające na celu zniesienie standardów stanowych i lokalnych poprzez uzależnienie pomocy federalnej od gotowości jurysdykcji do przyjęcia łagodniejszych standardów regulacyjnych. Przepisy te skutecznie zamknęły drzwi przed udziałem społeczności, eliminując wymóg publicznego powiadamiania, skracając lub obchodząc okresy składania uwag i ograniczając środki prawne tradycyjnie dostępne dla mieszkańców w celu walki z wysokopłatnymi projektami.

Te zmiany tworzą środowisko regulacyjne, w którym giganci technologiczni mogą działać niemal bezkarnie, mając pewność, że nawet rażące naruszenia przepisów ochrony środowiska pozostaną niezauważone. Przepisy dotyczące ochrony środowiska pozostają na papierze, ale priorytety polityczne osłabiły ich moc. Stany Zjednoczone dostosowują swój model zarządzania, aby priorytetowo traktować rozwój hiperskalowej sztucznej inteligencji (AI) nad demokratyczną odpowiedzialnością, narażając i tak już narażone społeczności na niekontrolowane koszty społeczne, środowiskowe i infrastrukturalne ekspansji wielkich firm technologicznych.

Sprawiedliwość ekologiczna i nierówności przestrzenne

Rozkład przestrzenny centrów danych odzwierciedla wzorce nierówności strukturalnych. Badanie ogólnokrajowe wykazało, że chociaż centra danych nie są nieproporcjonalnie zlokalizowane w obszarach spisowych o ogólnie wysokich wskaźnikach sprawiedliwości środowiskowej, istnieje bardzo silna korelacja między ich lokalizacją a wrażliwością społeczną, przy czym ważnymi czynnikami są ubóstwo i niższy poziom wykształcenia. Prawie połowa wszystkich obiektów znajduje się w obszarach spisowych, których wskaźniki wrażliwości społecznej przekraczają medianę krajową. W ujęciu regionalnym obraz jest jeszcze bardziej wyraźny: w stanach takich jak Kalifornia, Teksas i Illinois skupiska centrów danych znajdują się na obszarach o wysokim lub bardzo wysokim obciążeniu sprawiedliwością środowiskową.

W samej Kalifornii prawie jedna trzecia centrów danych znajduje się w najbardziej zanieczyszczonych dzielnicach stanu. Ta lokalizacja nie jest przypadkowa. Dzielnice o niskich dochodach i społeczności kolorowe, obszary już obciążone niesprawiedliwością ekologiczną i ekonomiczną, osłabiły władzę polityczną i zmniejszyły zdolność do przeciwstawiania się potężnym interesom korporacyjnym.

Brak przejrzystości wynikający z polityk omówionych w części 1 serii został wykorzystany jako cenne narzędzie przez duże firmy technologiczne w celu stłumienia znaczącego udziału społeczności i przekształcenia oporu w trudną walkę, której wygranie jest praktycznie niemożliwe.

Systemy regulacyjne często zawodzą, a agencje rządowe sprzymierzają się z przemysłem. Historycznie rzecz biorąc, społeczności były zmuszone walczyć o swoje prawa do czystego powietrza, wody i realnego udziału w podejmowaniu decyzji wpływających na ich życie. Te zmagania były długie, wyczerpujące i często żmudne, z korporacyjnymi gigantami i agencjami odpowiedzialnymi za ochronę społeczeństwa. Wytworzyły one również jedne z najpotężniejszych modeli oddolnego oporu – modeli, które mogą i powinny kształtować dzisiejszą walkę z niekontrolowaną ekspansją wielkich technologii.

Implikacje makroekonomiczne i ryzyko bańki spekulacyjnej

Infrastruktura AI jako ryzyko ekonomiczne

Ogromne inwestycje w infrastrukturę AI coraz częściej podważają kwestie stabilności gospodarczej i ryzyka powstawania baniek spekulacyjnych. Wiodący światowi deweloperzy infrastruktury AI, znani jako hiperskalerzy, inwestują bezprecedensowe kwoty. Trzech największych hiperskalerów rozbudowuje swoje największe centra danych w USA z obecnych poniżej 500 megawatów do planowanych 2000 megawatów, co oznacza dwukrotny, a nawet czterokrotny wzrost mocy ukończonych projektów.

Czterech największych konsumentów energii w tej grupie, Amazon, Meta, Microsoft i Google, mogłoby wydać około 320 miliardów dolarów na inwestycje w 2025 roku, głównie na infrastrukturę AI. To więcej niż PKB Finlandii i niewiele mniej niż całkowite przychody ExxonMobil w 2024 roku. Inicjatywa Stargate, będąca efektem współpracy OpenAI i rządu USA, ma na celu zainwestowanie 500 miliardów dolarów w sieć centrów danych AI nowej generacji.

Wydatki te napędzają wzrost PKB i budują optymizm na rynku. Niektórzy analitycy ostrzegają jednak, że ta fala wydatków może maskować głębsze słabości gospodarcze. Raport Deutsche Bank z września 2025 roku sugerował, że bez inwestycji związanych ze sztuczną inteligencją gospodarka USA może już znajdować się w recesji. Greg Knapp, partner zarządzający w Irons Macroeconomics, wyjaśnił, że wszystkie te inwestycje napędzają PKB, ale indeks S&P 500 jest obecnie dość niezrównoważony, co stwarza ryzyko załamania inwestycji, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że wydatki rządowe osiągnęły bezprecedensowy poziom.

Wielu obserwatorów dostrzega analogie do bańki internetowej z końca lat 90. XX wieku. W przeciwieństwie do tamtej epoki, kiedy firmy zmagały się z generowaniem przychodów, wiele dzisiejszych potęg w dziedzinie sztucznej inteligencji generuje znaczne przychody. Niektórzy eksperci obawiają się jednak, że może to nie wystarczyć do utrzymania wysokiego poziomu wydatków. Niektóre firmy zwracają się ku rynkowi obligacji, aby sfinansować rozwój infrastruktury poprzez emisję długu, który planują spłacić w późniejszym terminie. Firmy takie jak Oracle, Meta i CoreWeave pozyskały łącznie miliardy dolarów za pośrednictwem długu lub kredytów prywatnych na wsparcie nowych projektów centrów danych.

Badanie przeprowadzone przez Stanford wykazało, że stopień wdrożenia sztucznej inteligencji w biznesie wzrósł do 78% do 2024 roku z 55% w roku poprzednim. Firmy wciąż jednak wahają się, powołując się na obawy dotyczące kosztów, złożoności technicznej i niejasnych zysków. Badanie przeprowadzone przez MIT w sierpniu wykazało, że pomimo ogromnych inwestycji, 95% amerykańskich firm, które uruchomiły pilotażowe programy generatywnej sztucznej inteligencji, nie odczuło jeszcze wymiernych korzyści biznesowych.

Podstawowy problem leży w niedopasowaniu między inwestycją a zyskiem. Giganci technologiczni inwestują setki miliardów w infrastrukturę, opierając się na założeniach dotyczących przyszłego popytu i generowania przychodów, które mogą się nie ziścić. Jeśli te oczekiwania się nie spełnią, awaria może zmienić sytuację gospodarczą, od krachu na giełdzie po pozostawienie społeczności z ogromnymi, pustymi centrami danych.

Inflacja energii i koszty makroekonomiczne

Rosnące zapotrzebowanie na energię w centrach danych przyczynia się do presji inflacyjnej wykraczającej poza sektor technologiczny. Bank of America szacuje, że choć hiperskalery znacząco przyczyniają się do wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną, nie odzwierciedlają one całego scenariusza. W rzeczywistości większość przewidywanego wzrostu zużycia energii elektrycznej w USA do 2030 roku będzie wynikać z pojazdów elektrycznych, reshoringu przemysłowego oraz elektryfikacji budynków.

To łączne zapotrzebowanie uderza w sieć elektroenergetyczną, w którą od dziesięcioleci niedoinwestowano. Wynikające z tego ograniczenia mocy przerobowych prowadzą do wzrostu cen energii elektrycznej dla wszystkich odbiorców. W regionach o dużej koncentracji centrów danych skutki są szczególnie dotkliwe. Analiza przeprowadzona przez Radę Komisarzy Hrabstwa Washtenaw w stanie Michigan zacytowała Michelle Martinez, dyrektor Centrum Sprawiedliwości Społecznej i Środowiska im. Tishmana Uniwersytetu Michigan, która stwierdziła, że centra danych mogą uniemożliwić hrabstwu osiągnięcie celu zerowej emisji netto do 2035 roku i potencjalnie zwiększyć hurtowe koszty energii elektrycznej o 20 procent, co przełoży się na wzrost cen dla odbiorców w tym regionie.

Całkowite koszty ekonomiczne wykraczają poza ceny energii. Wymagane inwestycje w infrastrukturę sieciową, szacowane na 720 miliardów dolarów na całym świecie do 2030 roku, ostatecznie poniosą wszyscy podatnicy i odbiorcy energii elektrycznej. Ta realokacja zasobów z innych inwestycji produkcyjnych na wsparcie centrów danych stanowi koszt alternatywny, rzadko uwzględniany w analizach kosztów i korzyści firm technologicznych.

Scenariusze przyszłości i punkty zwrotne

Granice wzrostu

Obecna ścieżka rozwoju branży centrów danych napotyka na szereg ograniczeń fizycznych i politycznych. Ograniczenia fizyczne obejmują energię, wodę, wydajność chłodzenia i infrastrukturę sieciową. Niektóre jurysdykcje lub firmy użyteczności publicznej wprowadziły zamrożenie lub moratoria dostaw energii do centrów danych, ponieważ nie są w stanie zagwarantować ani zaspokoić zapotrzebowania centrów danych. To skłoniło dostawców centrów danych do poszukiwania alternatywnych miast lub regionów oraz alternatywnych źródeł energii.

Granice polityczne przejawiają się w rosnącej lokalnej opozycji. Jak zauważa Data Center Watch, sprzeciw wobec budowy centrów danych rozprzestrzenia się wraz z przyspieszeniem ich rozwoju w innych częściach kraju i prawdopodobnie będzie postępować podobnie jak w Wirginii. Oddolna demokracja i zorganizowana opozycja stają się coraz skuteczniejszą przeszkodą dla rozwoju centrów danych.

Niektórzy deweloperzy rozważają radykalne alternatywy. Kosmiczne centra danych mogą być realnym rozwiązaniem w ciągu następnej dekady. Oczekuje się, że orbitalne centra danych znacząco poprawią wydajność, wykorzystując zimną próżnię kosmiczną do pasywnego chłodzenia i wykorzystując energię słoneczną z wydajnością nawet o 40% wyższą niż systemy naziemne. Przy kosztach operacyjnych wynoszących zaledwie 0,1 centa za kilowatogodzinę w porównaniu z 5 centami na Ziemi i emisjach do 10 razy niższych, stanowią one atrakcyjną alternatywę dla zrównoważonego przetwarzania o wysokiej wydajności.

Zmiana przepisów

Krajobraz regulacyjny zaczyna się zmieniać. Wiele stanów na nowo analizuje swoje hojne programy zachęt podatkowych. Georgia uchwaliła dwupartyjną ustawę, która zawiesiłaby zwolnienie z podatku od sprzedaży centrów danych na dwa lata, wystarczająco długo, aby zbadać koszty dla przeciążonej sieci energetycznej i wodociągowej stanu. Gubernator Brian Kemp zawetował ustawę, powołując się na potrzebę wsparcia istniejących inwestycji. Obrońcy środowiska i praw konsumentów nazwali weto prezentem dla branży, która już korzysta z hojnego wsparcia federalnego.

Na poziomie lokalnym gminy opracowują bardziej rygorystyczne podejścia regulacyjne. St. Louis uchwaliło rozporządzenie wykonawcze, które ustanawia standardy rozwoju centrów danych bez nakładania całkowitego moratorium. Rozporządzenie nakłada na centra danych obowiązek korzystania z energii odnawialnej, wdrażania ulepszonych środków ograniczających hałas oraz przeprowadzania kompleksowych ocen oddziaływania na środowisko.

Rada Komisarzy Hrabstwa Washtenaw przyjęła rezolucję w sprawie centrów danych, wspierającą lokalne decyzje dotyczące centrów danych, oferując hrabstwu pomoc w gromadzeniu danych na temat przewidywanego zużycia wody i energii, hałasu i innych oddziaływań na środowisko. Komisarze będą również wspierać gminy w opracowywaniu planów podnoszenia świadomości społecznej w formie informacji o przewidywanych oddziaływaniach.

Alternatywne modele rozwoju

Krytycy obecnego rozwoju centrów danych argumentują za alternatywnymi modelami, które kładą nacisk na korzyści dla społeczności. Należą do nich surowsze lokalne wymogi dotyczące zatrudnienia, wiążące umowy o ochronie środowiska, wspólnotowa własność centrów danych oraz zróżnicowane regulacje oparte na wielkości i wpływie na środowisko.

Niektórzy eksperci wzywają do gruntownej przebudowy sposobu integracji centrów danych z lokalnymi gospodarkami. Zamiast traktować je jedynie jako źródła dochodów podatkowych, gminy mogłyby wymagać od centrów danych wnoszenia wymiernego wkładu w lokalną infrastrukturę, edukację i ochronę środowiska. Mogłoby to obejmować inwestycje w wytwarzanie energii odnawialnej, zakłady uzdatniania wody i lokalne programy szkoleniowe.

Debata na temat centrów danych dotyka fundamentalnych kwestii rozwoju gospodarczego, sprawiedliwości ekologicznej i demokratycznego podejmowania decyzji. W miarę jak giganci technologiczni inwestują ogromne sumy w infrastrukturę sztucznej inteligencji, narasta opór ze strony społeczności, które ponoszą realne koszty tego rozwoju. Nadchodzące lata pokażą, czy opór ten okaże się wystarczająco silny, aby wymusić bardziej zrównoważony i sprawiedliwy model rozwoju technologicznego, czy też siła globalnego kapitału nadal będzie przytłaczać lokalne obawy.

Analiza ekonomiczna ujawnia, że obecny boom na centra danych opiera się na niezrównoważonej eksternalizacji kosztów. Obietnice miejsc pracy okazują się przesadzone, zachęty podatkowe są nieefektywne finansowo, a wpływ na środowisko – znaczący. Ponadpartyjna opozycja sygnalizuje, że te spostrzeżenia dotarły do szerokich kręgów społeczeństwa. Pytanie nie brzmi już, czy obecny model wymaga reformy, ale jak szybko i kompleksowo ta reforma zostanie przeprowadzona.

Nowy wymiar transformacji cyfrowej z „zarządzaną sztuczną inteligencją” (Managed AI) – platforma i rozwiązanie B2B | Xpert Consulting

Nowy wymiar transformacji cyfrowej z „zarządzaną sztuczną inteligencją” (Managed AI) – platforma i rozwiązanie B2B | Xpert Consulting – Zdjęcie: Xpert.Digital

Tutaj dowiesz się, jak Twoja firma może szybko, bezpiecznie i bez wysokich barier wejścia wdrażać dostosowane rozwiązania z zakresu sztucznej inteligencji.

Zarządzana platforma AI to kompleksowy, bezproblemowy pakiet rozwiązań dla sztucznej inteligencji. Zamiast zmagać się ze skomplikowaną technologią, kosztowną infrastrukturą i długotrwałymi procesami rozwoju, otrzymujesz gotowe rozwiązanie dopasowane do Twoich potrzeb od wyspecjalizowanego partnera – często w ciągu kilku dni.

Najważniejsze korzyści w skrócie:

⚡ Szybka implementacja: Od pomysłu do wdrożenia w ciągu kilku dni, a nie miesięcy. Dostarczamy praktyczne rozwiązania, które generują natychmiastową wartość.

🔒 Maksymalne bezpieczeństwo danych: Twoje wrażliwe dane pozostają u Ciebie. Gwarantujemy bezpieczne i zgodne z przepisami przetwarzanie bez udostępniania danych osobom trzecim.

💸 Brak ryzyka finansowego: Płacisz tylko za rezultaty. Wysokie początkowe inwestycje w sprzęt, oprogramowanie lub personel są całkowicie wyeliminowane.

🎯 Skoncentruj się na swojej podstawowej działalności: Skoncentruj się na tym, co robisz najlepiej. Zajmujemy się całościową implementacją techniczną, obsługą i utrzymaniem Twojego rozwiązania AI.

📈 Przyszłościowa i skalowalna: Twoja sztuczna inteligencja rośnie razem z Tobą. Dbamy o ciągłą optymalizację i skalowalność oraz elastycznie dostosowujemy modele do nowych wymagań.