Porządek gospodarczy Ameryki Południowej jest w stanie ciągłej zmiany, a strategiczny sojusz z Europą poprzez Mercosur

Nowa rola Ameryki Południowej w światowej gospodarce: między radykalnymi zmianami, potęgą surowcową i historycznym zbliżeniem z Europą

Grudzień 2024 roku to geopolityczny punkt zwrotny w relacjach między Europą a Ameryką Łacińską. Po ćwierćwieczu żmudnych negocjacji umowa UE-Mercosur zbliża się do końca – to krok, który stworzy największą na świecie strefę wolnego handlu, obejmującą ponad 700 milionów ludzi, i zmieni globalny przepływ handlu. Jednak ten historyczny sojusz pojawia się w czasie, gdy Ameryka Południowa przechodzi głęboką i niekiedy sprzeczną transformację. Od argentyńskich pamp po chilijskie kopalnie, mapa gospodarcza regionu ulega przeobrażeniu.

Strategie polityczne i gospodarcze południowoamerykańskich potęg nie mogłyby się bardziej różnić. W Argentynie, libertariański prezydent Javier Milei przeprowadza radykalny eksperyment rynkowy, stosując swoją „terapię szokową”, która po raz pierwszy od ponad dekady przyniosła krajowi nadwyżki budżetowe, ale wymaga ogromnych poświęceń ze strony społeczeństwa. Tymczasem prezydent Brazylii Lula da Silva dąży do państwowej reindustrializacji i zielonej energii, ale zmaga się z rosnącym długiem publicznym. Kolumbia, pod rządami Gustavo Petro, podejmuje ambitną próbę uwolnienia się od uzależnienia od ropy naftowej, a Chile umacnia swoją pozycję nieodzownego dostawcy miedzi i litu dla świata.

Dla Europy zwrócenie się ku temu heterogenicznemu, a zarazem obiecującemu kontynentowi to coś więcej niż tylko kwestia obniżenia ceł na samochody i maszyny. Chodzi o strategiczną autonomię. W czasach, gdy globalna konkurencja o surowce krytyczne rośnie, a zależność od Chin musi zostać zmniejszona, Ameryka Południowa, jako potęga w dziedzinie zielonej energii i metali do produkcji akumulatorów, oferuje istotną alternatywę. Czy to poprzez gigantyczne złoże gazu łupkowego Vaca Muerta, skąpane w słońcu parki wodorowe w północno-wschodniej Brazylii, czy słone jeziora litu w Andach – synergia między europejską technologią a zasobami Ameryki Południowej może stanowić fundament transformacji energetycznej na obu kontynentach.

W artykule tym zbadano drastyczne reformy w poszczególnych państwach narodowych, przeanalizowano szanse i zagrożenia związane z umową Mercosur oraz pokazano, dlaczego, pomimo przeszkód protekcjonistycznych i obaw ekologicznych, sojusz transatlantycki jest prawdopodobnie ostatnią wielką szansą Europy na zaprezentowanie się jako liczący się partner Chin na globalnym Południu.

Nadaje się do:

• Mega umowa zbliża się do sfinalizowania: Największa na świecie strefa wolnego handlu – umowa UE-Mercosur

Między euforią reform, głodem surowców i kalkulacjami geopolitycznymi: dlaczego Europa potrzebuje Ameryki Łacińskiej teraz bardziej niż kiedykolwiek wcześniej

Kontynent południowoamerykański przechodzi obecnie jedną z najgłębszych transformacji gospodarczych i politycznych od dziesięcioleci. Podczas gdy Argentyna, pod rządami prezydenta Javiera Milei, przechodzi radykalną transformację w kierunku gospodarki wolnorynkowej, Brazylia, pod rządami Luiza Inácio Luli da Silvy, realizuje strategię reindustrializacji, koncentrując się na odnawialnych źródłach energii. Kolumbia, pod rządami Gustavo Petro, dąży do gruntownej restrukturyzacji swojego modelu gospodarczego w kierunku zrównoważonego rozwoju społecznego i środowiskowego, a Chile stara się umocnić swoją pozycję globalnego dostawcy surowców dla swojej transformacji energetycznej. W ten dynamiczny krajobraz wpisuje się sfinalizowanie umowy UE-Mercosur w grudniu 2024 roku, która stworzy największą na świecie strefę wolnego handlu, obejmującą ponad 700 milionów ludzi. Biorąc pod uwagę tendencje protekcjonistyczne, wstrząsy geopolityczne i globalną konkurencję o surowce krytyczne, pytanie o to, czy i jak oba obszary gospodarcze mogą czerpać z siebie korzyści, nabrało strategicznego znaczenia dla przyszłości obu regionów.

Reinkarnacja gospodarcza Argentyny w ramach libertariańskiego eksperymentu Mileisa

Rozwój gospodarczy Argentyny pod rządami prezydenta Javiera Mileia stanowi bezprecedensowy eksperyment, który przyciągnął uwagę daleko poza granice Ameryki Łacińskiej. Od objęcia urzędu w grudniu 2023 roku, samozwańczy anarchokapitalista wdrożył program oszczędnościowy o niespotykanym dotąd radykalizmie w najnowszej historii kraju. Głównym rezultatem tej polityki jest eliminacja chronicznego deficytu budżetowego. Po dekadach deficytowych budżetów rządowych, Argentyna po raz pierwszy od stycznia 2024 roku odnotowała nadwyżkę pierwotną. Deficyt budżetowy spadł z 6,3% produktu krajowego brutto do zera w ciągu dwóch lat, co oznacza pierwszy zrównoważony budżet od 15 lat.

Walka z inflacją również wykazuje znaczący postęp. Kiedy Milei objął urząd, miesięczna stopa inflacji wynosiła 25,5%; od tego czasu spadła do około 1,6% miesięcznie, najniższego poziomu od ponad dekady. Roczna stopa inflacji, która momentami przekraczała 200%, ma osiągnąć 27,8% do końca 2025 roku, co stanowi rewelacyjny spadek jak na argentyńskie standardy. Różnica między oficjalnym kursem walutowym a kursem czarnorynkowym, która wynosiła 153%, gdy Milei objął urząd, w dużej mierze zniknęła.

OECD prognozuje wzrost gospodarczy Argentyny na poziomie 5,7% w 2025 roku, podczas gdy Międzynarodowy Fundusz Walutowy spodziewa się 5,5%. W drugim kwartale 2025 roku PKB wzrósł o 6,3%, czyli więcej niż w Chinach czy USA. To ożywienie gospodarcze jest następstwem głębokiej recesji w pierwszym roku rządów Mileia, będącej elementem tzw. terapii szokowej. Ceną tych makroekonomicznych sukcesów jest wzrost bezrobocia i utrzymujące się wysokie koszty utrzymania. Popyt krajowy w segmentach o średnich i niższych dochodach nadal jest hamowany przez niskie płace i wysokie ceny.

Krajobraz inwestycyjny Argentyny zmienia się w tych zmieniających się warunkach. Produkcja jest najważniejszym sektorem, na który przypada prawie 39% ze 129 miliardów dolarów bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Volkswagen ogłosił inwestycje w wysokości 580 milionów dolarów w swój zakład w Buenos Aires na początku kwietnia 2025 roku. Nowy program RIGI, obejmujący inwestycje na dużą skalę, zatwierdził już projekty o łącznej wartości ponad 11 miliardów dolarów w zakresie energii słonecznej, rurociągów naftowych, instalacji LNG i wydobycia litu.

Piętą achillesową Argentyny pozostaje jednak dług publiczny. Z zadłużeniem przekraczającym 63 miliardy dolarów, kraj ten znajduje się na szczycie listy dziesięciu największych dłużników Międzynarodowego Funduszu Walutowego, daleko wyprzedzając Ukrainę z prawie 15 miliardami dolarów i Egipt z prawie 12 miliardami dolarów. W kwietniu 2025 roku rząd zawarł nowe porozumienie z MFW, które może wstrzyknąć do 20 miliardów dolarów świeżego kapitału. Wynegocjowana stopa procentowa w wysokości 6,47% jest o prawie pięć punktów procentowych niższa od obecnej stopy rynkowej. To uzależnienie od MFW ogranicza swobodę polityki gospodarczej i naraża Argentynę na wstrząsy zewnętrzne.

Strategiczne znaczenie dla przyszłości Argentyny ma zagospodarowanie formacji gazu łupkowego Vaca Muerta. W pierwszym kwartale 2025 roku produkcja ropy naftowej wzrosła o 26%, a gazu o 16% w porównaniu z rokiem poprzednim. Formacja dostarcza obecnie 65% całkowitej produkcji ropy naftowej i 67% krajowej produkcji gazu. W sierpniu 2025 roku argentyńska produkcja ropy naftowej osiągnęła rekordowy poziom 827 000 baryłek dziennie. Rząd planuje eksport ropy naftowej i gazu o wartości 30 miliardów dolarów do 2030 roku, co podwoiłoby obecny globalny eksport Argentyny. Oczekuje się, że projekt Southern Energy LNG stworzy zdolność eksportową na poziomie sześciu milionów ton rocznie, a produkcja rozpocznie się pod koniec 2027 roku. Argentyna posiada również trzecie co do wielkości złoża litu na świecie, co daje jej kluczową pozycję w globalnej transformacji energetycznej.

Brazylia balansuje na granicy ambicji wzrostu gospodarczego i ograniczeń fiskalnych

Największa gospodarka Ameryki Łacińskiej, pod rządami prezydenta Luli da Silvy, zmaga się ze złożonym krajobrazem solidnych wskaźników wzrostu i rosnących ryzyk fiskalnych. Produkt krajowy brutto (PKB) Brazylii wzrósł o 3,4% w 2024 roku w porównaniu z rokiem poprzednim, napędzany przez sektor usług ze wzrostem o 3,7% i przemysł o 3,3%. Na 2025 rok Ministerstwo Finansów prognozuje wzrost na poziomie 2,2%, po skorygowaniu w dół pierwotnego szacunku na poziomie 2,5% z powodu słabszych danych ekonomicznych. Przewiduje się, że PKB Brazylii osiągnie około 2,26 biliona dolarów w 2025 roku.

Brazylijskie rolnictwo nadal stanowi trzon gospodarki eksportowej. Od 22 do 31 procent produktu krajowego brutto pochodzi z rolnictwa i agrobiznesu, a 42 procent wszystkich dochodów z eksportu pochodzi z tego sektora. Na 2025 rok prognozowane są rekordowe zbiory zbóż na poziomie 354,7 miliona ton, przy czym soja pozostanie dominującym produktem rolnym z produkcją na poziomie 177,6 miliona ton. Brazylia jest największym eksporterem soi na świecie, a głównym odbiorcą są Chiny. Ta siła rolnictwa znajduje odzwierciedlenie w bilansie handlowym. W październiku 2025 roku Brazylia odnotowała nadwyżkę handlową w wysokości 6,96 miliarda dolarów, co stanowi wzrost o 70 procent w porównaniu z rokiem poprzednim.

Negatywny wpływ rozwoju gospodarczego Brazylii przejawia się w problemie zadłużenia publicznego. Dług publiczny wzrósł do prawie 78% PKB, co stanowi najwyższy poziom wśród głównych gospodarek Ameryki Łacińskiej. Ministerstwo Finansów szacuje, że do 2025 roku 62,1% federalnego długu publicznego będzie zmienne i podatne na krótkoterminowe wahania stóp procentowych, co stanowi najwyższy poziom od rozpoczęcia gromadzenia danych w 2008 roku. Bank centralny podniósł swoją referencyjną stopę procentową, Selic, do 14,25%, próbując ograniczyć utrzymującą się inflację na poziomie 5,5–6%, znacznie powyżej oficjalnego celu 3%. Deficyt budżetowy wzrósł do około 8% PKB.

Pod rządami Luli Brazylia realizuje nową politykę przemysłową skoncentrowaną na zielonej reindustrializacji. Kraj pozyskuje już ponad 90% energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i inwestuje w rozbudowę zdolności produkcyjnych wodoru. Północno-wschodnia Brazylia należy do regionów o najlepszych na świecie warunkach naturalnych dla energii wiatrowej i słonecznej. UE wspiera rozwój wodoru w tym regionie poprzez flagowy projekt Global Gateway „Parki Zielonej Energii i Zielone Korytarze Żeglugowe w północno-wschodniej Brazylii”. Stamtąd zielony amoniak, metanol i inne pochodne wodoru mają być eksportowane do Europy po niskich kosztach.

W UE Niemcy są najważniejszym partnerem importowym Brazylii, a Brazylia jest z kolei najważniejszym partnerem dla niemieckich firm w Ameryce Południowej. W Brazylii działa około 1300 firm z kapitałem niemieckim, generujących około 10% wartości dodanej przemysłu tego kraju. Niemieckie firmy eksportują do Brazylii towary o wartości ponad 13 miliardów euro, głównie produkty chemiczne, maszyny, pojazdy i części samochodowe. W samym São Paulo ponad 800 niemieckich firm stworzyło ponad 250 000 miejsc pracy.

Ambitna transformacja modelu gospodarczego Kolumbii pod rządami Petro

Pod rządami prezydenta Gustavo Petro Kolumbia przechodzi głęboką transformację, wykraczającą daleko poza konwencjonalne reformy gospodarcze. Pierwszy lewicowy prezydent kraju próbuje zrestrukturyzować cały model gospodarczy z gospodarki opartej na wydobyciu surowców na gospodarkę zdekarbonizowaną, opartą na sprawiedliwości społecznej i ekologicznej. W pierwszym kwartale 2025 roku PKB Kolumbii wzrósł o 2,7% rok do roku i o 0,8% miesiąc do miesiąca. W trzecim kwartale 2025 roku kraj odnotował wzrost o 3,6% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, przekraczając oczekiwania. MFW prognozuje wzrost na poziomie 2,4% w 2025 roku i 2,6% w 2026 roku.

Najsilniejszymi sektorami gospodarki były rolnictwo, hodowla zwierząt i rybołówstwo, oba o wskaźniku 7,1%, a następnie handel, transport i hotelarstwo (3,9%). Bank centralny przewiduje, że Kolumbia zakończy 2025 rok z inflacją na poziomie 4,4%, w porównaniu z 5,2% w roku poprzednim. Konsumpcja prywatna jest uważana za główny czynnik napędzający wzrost gospodarczy, z prognozowanym wzrostem na poziomie 3%.

Rząd Petro wprowadził szeroko zakrojone reformy społeczne, w tym reformy rynku pracy i systemu emerytalnego. Reforma emerytalna wprowadza podstawową emeryturę dla 2,5 miliona osób starszych żyjących w ubóstwie i zwiększa inkluzywność systemu emerytalnego. W listopadzie 2025 roku Petro złożył w Kongresie drugą propozycję reformy podatkowej, której celem jest zebranie 6,6 miliarda dolarów na zabezpieczenie budżetu federalnego na 2026 rok. Jednak szanse na jej uchwalenie są nikłe.

Struktura eksportu Kolumbii jest w dużym stopniu uzależniona od paliw kopalnych. Ropa naftowa i produkty ropopochodne stanowiły największy udział w całkowitym eksporcie w 2024 roku, a następnie węgiel z 12,1%. Kolumbia jest jednym z czołowych światowych eksporterów kawy, bananów, oleju palmowego i kwiatów ciętych. W czerwcu 2025 roku eksport wzrósł o 2,6% do 3,96 mld USD, napędzany wzrostem sprzedaży produktów rolnych o 35,6%. Eksport kawy wzrósł o 45,8%, a kwiatów ciętych o 32,2%.

Transformacja energetyczna leży u podstaw wizji polityki gospodarczej Petro. Kolumbia dąży do zwiększenia udziału energii odnawialnej w krajowej produkcji energii z obecnych czterech-pięciu procent do 25 procent do 2029 roku. Pod rządami Petro wydano 23 nowe pozwolenia środowiskowe dla projektów z zakresu energetyki wiatrowej i słonecznej. Projekt ustawy proponuje przekształcenie państwowej spółki naftowej Ecopetrol w producenta energii odnawialnej. Kraj planuje zainwestować 40 miliardów dolarów w transformację energetyczną, w tym 14,5 miliarda dolarów w energię odnawialną i 16 miliardów dolarów w rozbudowę sieci energetycznej. Kolumbia posiada bardzo wysoki potencjał w zakresie energii odnawialnej, pochodzącej z energii słonecznej i wiatrowej.

Stabilny rozwój Chile jako giganta surowcowego w transformacji energetycznej

Chile zajmuje szczególną pozycję wśród gospodarek Ameryki Południowej. Kraj ten jest uważany za jedną z najstabilniejszych gospodarek w Ameryce Łacińskiej, ze średnim wzrostem PKB wynoszącym 0,85% w latach 1996–2025. Chilijski bank centralny prognozuje wzrost gospodarczy na poziomie od 1,75% do 2,75% na 2025 rok, co stanowi korektę w górę w stosunku do poprzednich szacunków. W trzecim kwartale 2025 roku gospodarka wzrosła o 1,6% rok do roku, po wzroście o 3,3% w poprzednim kwartale. Ostatni raportowany wskaźnik inflacji wyniósł 4,4%, a bank centralny dąży do osiągnięcia 3% do 2026 roku.

Chilijski handel zagraniczny osiągnął rekordowy poziom 10,4 mld USD w styczniu 2025 r., co stanowi wzrost o 10,4% rok do roku. Sektor górniczy odnotował eksport o wartości 4,8 mld USD, na czele z miedzią, której eksport wyniósł 4,05 mld USD, co stanowi wzrost o 15,8%. Chile jest największym producentem i eksporterem miedzi na świecie, odpowiadając za 27% globalnej produkcji i posiada zdecydowanie największe rezerwy tego metalu, stanowiące 40% światowych zasobów.

Strategiczne znaczenie Chile dla globalnej transformacji energetycznej wykracza daleko poza miedź. Po Australii, Chile jest drugim co do wielkości producentem litu na świecie. W 2023 roku krajowa produkcja osiągnęła 270 947 ton ekwiwalentu węglanu litu, co stanowi wzrost o 4,3% w porównaniu z 2022 rokiem i 120,5% w porównaniu z 2020 rokiem. Prognozuje się, że w 2025 roku produkcja osiągnie 275 000 ton. 79% dostaw rafinowanego litu do UE pochodzi z Chile. Oczekuje się, że zdolność produkcyjna litu wzrośnie z 42 000 ton w 2024 r. do 64 000 ton w 2030 r. i 79 000 ton w 2035 r. Przychody z eksportu litu mają osiągnąć 7,3 mld USD w 2030 r. i 8,9 mld USD w 2035 r., co stanowi odpowiednio 2,2 i 2,7% PKB w 2024 r.

Chile ma potencjał, aby rozszerzyć swój łańcuch wartości poza wydobycie surowców. Sama produkcja materiałów katodowych mogłaby generować do 1,1 mld USD rocznych przychodów do 2030 roku i 2,2 mld USD do 2035 roku. Uruchomienie produkcji katod mogłoby stworzyć od 900 do 1700 miejsc pracy do 2030 roku i od 2100 do 3700 miejsc pracy do 2035 roku.

Nasze globalne doświadczenie branżowe i biznesowe w zakresie rozwoju biznesu, sprzedaży i marketingu - Zdjęcie: Xpert.Digital

Skupienie się na branży: B2B, digitalizacja (od AI do XR), inżynieria mechaniczna, logistyka, odnawialne źródła energii i przemysł

Więcej na ten temat tutaj:

• Centrum biznesowe Xpert

Centrum tematyczne z przemyśleniami i wiedzą specjalistyczną:

• Platforma wiedzy na temat globalnej i regionalnej gospodarki, innowacji i trendów branżowych
• Zbieranie analiz, impulsów i informacji ogólnych z obszarów, na których się skupiamy
• Miejsce, w którym można zdobyć wiedzę i informacje na temat bieżących wydarzeń w biznesie i technologii
• Centrum tematyczne dla firm, które chcą dowiedzieć się więcej o rynkach, cyfryzacji i innowacjach branżowych

Ogólna dynamika gospodarcza obszaru Mercosuru

Region gospodarczy Mercosur, obejmujący Brazylię, Argentynę, Paragwaj i Urugwaj, liczy ponad 260 milionów mieszkańców i jest piątym co do wielkości regionem gospodarczym na świecie. Łączny produkt krajowy brutto (PKB) krajów Mercosur wyniósł około 2,9 biliona dolarów w 2024 roku, z czego największą część (2,18 biliona dolarów) stanowi Brazylia, następnie Argentyna (około 604 miliardy dolarów), Urugwaj (82,5 miliarda dolarów) i Paragwaj (44,9 miliarda dolarów). W 2024 roku kraje Mercosuru łącznie generowały około 3,3% światowego PKB skorygowanego o parytet siły nabywczej (PPP).

Prognozy na najbliższą przyszłość wskazują na ciągły, choć powolny, spadek znaczenia Mercosuru w kontekście globalnym. Przewiduje się, że do 2030 roku jego udział w globalnym PKB osiągnie około 3,2%. W rankingu krajów według ich udziału w globalnym PKB skorygowanym o parytet siły nabywczej, Mercosur znalazłby się pomiędzy Niemcami a Rosją.

Ogólne prognozy dla Ameryki Łacińskiej i Karaibów na rok 2025 są zróżnicowane. MFW obniżył prognozę wzrostu dla regionu do 2%, z 2,4% w 2024 roku, przy czym spadek ten jest głównie spowodowany przez Meksyk. Oczekuje się, że Meksyk skurczy się nawet o 0,3% ze względu na wpływ amerykańskich ceł i napięć geopolitycznych. MFW podaje słabszą niż oczekiwano aktywność gospodarczą, środki celne, niepewność i bardziej rygorystyczne warunki finansowania jako przyczyny słabszych prognoz.

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Ameryce Łacińskiej osiągnęły 184 miliardy dolarów w 2024 roku, co stanowi wzrost o 30% w porównaniu z poziomem sprzed pandemii. Przepływy inwestycyjne koncentrują się w Brazylii (38%), Meksyku (24%), Chile (9%), Kolumbii (7%) i Peru (4%). Unia Europejska i Stany Zjednoczone pozostają wiodącymi inwestorami, podczas gdy Chiny, Japonia i Korea Południowa zwiększają swoje zaangażowanie w sektorach energetycznym, górniczym i logistycznym.

Nadaje się do:

• Umowa UE-Mercosur: Ameryka Łacińska jako bogactwo mineralne UE? Lit, miedź i inne surowce – gorączka złota 2.0?

Umowa UE-Mercosur jako strategiczny kamień milowy

Negocjacje w sprawie umowy UE-Mercosur, zakończone 6 grudnia 2024 r., oznaczają zakończenie, po 25 latach, jednego z najdłuższych procesów negocjacyjnych w historii europejskich umów handlowych. Umowa ma na celu stworzenie strefy wolnego handlu obejmującej ponad 700 milionów ludzi i wspólnego rynku dla około 715 milionów konsumentów.

W 2024 roku kraje UE wyeksportowały do ​​regionu Mercosuru towary o wartości około 55,6 mld euro, a import z Ameryki Południowej wyniósł około 56,7 mld euro. W rezultacie deficyt handlowy UE wyniósł 1,1 mld euro, po latach stałych nadwyżek handlowych. Komisja Europejska szacuje, że umowa może zwiększyć roczny eksport UE do Ameryki Południowej nawet o 39%, co odpowiada wzrostowi o 49 mld euro rocznie.

Istotą porozumienia jest stopniowa redukcja około 90% ceł w handlu dwustronnym. Kraje Mercosuru stosują obecnie jedne z najwyższych ceł na świecie: 35% na samochody, 14-20% na maszyny i do 18% na chemikalia. Porozumienie zniosłoby około 90% tych ceł, co potencjalnie pozwoliłoby europejskim firmom zaoszczędzić około czterech miliardów euro rocznie.

Umowa ma szczególne znaczenie dla niemieckiej gospodarki. Około 12 500 niemieckich firm eksportuje do krajów Mercosuru, z czego 72% stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). Według danych UE, eksport ten zapewnia około 244 000 miejsc pracy w Niemczech i 855 000 w całej UE. Umowa może stworzyć ponad 440 000 nowych miejsc pracy w Europie.

Proces ratyfikacji jest złożony. 9 września 2025 r. Komisja Europejska przedstawiła swoje wnioski do podpisu Radzie UE i Parlamentowi Europejskiemu. Aby ułatwić przyjęcie, Komisja podzieliła układ o stowarzyszeniu na część polityczną i handlową. Część handlowa nie wymaga zatem zatwierdzenia przez wszystkie parlamenty narodowe, a jedynie kwalifikowanej większości w Radzie i zgody Parlamentu Europejskiego. Niektóre państwa członkowskie, w tym Francja, Włochy i Polska, wyraziły obawy dotyczące ochrony swoich sektorów rolnych.

Uzupełniająca struktura handlowa jako podstawa wzajemnych korzyści

Relacje handlowe między UE a Mercosurem opierają się na strukturze komplementarnej, w której obie strony wnoszą swoje wzajemne przewagi komparatywne. Europa dostarcza towary przemysłowe, maszyny, chemikalia i wysokiej jakości dobra konsumpcyjne, podczas gdy Ameryka Południowa eksportuje produkty rolne, surowce do transformacji energetycznej i coraz częściej nośniki energii.

Przemysł motoryzacyjny należy do największych beneficjentów porozumienia po stronie europejskiej. Z roczną sprzedażą przekraczającą 2,1 mld euro, Niemcy są już największym unijnym eksporterem samochodów i części samochodowych do Mercosuru. Ich obecny udział w rynku europejskim wynosi 14%, a porozumienie oferuje znaczny potencjał wzrostu. W 2023 roku z Niemiec do Argentyny i Brazylii wyeksportowano zaledwie 20 700 samochodów osobowych, głównie z powodu zaporowych ceł w wysokości 35%. Zniesienie tej bariery otwiera zupełnie nowe perspektywy.

Obecne cła w sektorze inżynierii mechanicznej wahają się od 14 do 20 procent, a w przypadku produktów chemicznych i farmaceutycznych od 15 do 20 procent. Umowa zapewnia niemieckim firmom dostęp do przetargów publicznych w krajach Mercosuru. Niemieckie firmy inżynieryjne i technologiczne mogą stać się motorem napędowym modernizacji infrastruktury.

Umowa oferuje również możliwości eksportowe dla europejskiego sektora rolno-spożywczego. Produkty europejskie, takie jak wino, ser, oliwa z oliwek i czekolada, mogłyby uzyskać łatwiejszy dostęp do rynków Mercosuru, ponieważ cła na te produkty zostaną obniżone lub zniesione, w niektórych przypadkach o 20–35%. Eksport produktów rolno-spożywczych do krajów Mercosuru mógłby wzrosnąć o prawie 50%. Umowa chroni 344 unijne oznaczenia geograficzne przed podróbkami i nadużyciami.

Po drugiej stronie znajduje się południowoamerykański przemysł rolny. Soja jest najważniejszym towarem importowanym przez UE z Ameryki Południowej. W latach 2019/2020 Brazylia była głównym dostawcą śruty sojowej do UE, odpowiadając za 46% jej importu. Umowa obejmuje środki ochronne dla europejskich producentów wołowiny, drobiu, cukru, bioetanolu, miodu i ryżu. Rocznie można importować tylko 99 000 ton wołowiny po obniżonej stawce celnej wynoszącej 7,5%. UE może natychmiast otworzyć 82% swojego sektora rolnego na produkty z Mercosuru.

Strategiczny wymiar surowców krytycznych

Dostawy surowców krytycznych dla transformacji energetycznej i cyfrowej nadają umowie UE-Mercosur strategiczny wymiar, wykraczający daleko poza tradycyjne interesy handlowe. Spośród 34 surowców krytycznych wymienionych na liście UE, 25 wydobywa się w Ameryce Łacińskiej. Umowa w znacznym stopniu przyczyni się do zabezpieczenia dostaw tych surowców, ponieważ kraje Mercosuru są głównymi producentami wielu z nich.

Brazylia jest kluczowym dostawcą kilku kluczowych surowców do UE. Kraj ten dostarcza 82% niobu potrzebnego w UE, który jest wykorzystywany do produkcji stali o wysokiej wytrzymałości i nadstopów, i dominuje w 88,8% światowego przetwórstwa. W przypadku grafitu naturalnego, niezbędnego do produkcji baterii i stali, 13% dostaw UE pochodzi z Brazylii, co stanowi 7,5% światowego wydobycia. Brazylia jest również znaczącym dostawcą aluminium/boksytu (12%), manganu (8%), krzemu (9%), wanadu (7%) i tantalu (16%).

Argentyna odpowiada za 6% dostaw litu do UE, odpowiadając za 11% globalnego przetwórstwa. Posiadając trzecie co do wielkości rezerwy litu na świecie, Argentyna ma potencjał, aby znacząco zwiększyć tę pozycję. Chile, jako partner stowarzyszony w stosunkach handlowych UE, dostarcza już 79% rafinowanego litu do UE.

Rozporządzenie UE w sprawie surowców krytycznych (CRMA) określa ambitne cele: do 2030 roku co najmniej 10% rocznego zużycia surowców strategicznych powinno pochodzić z krajowych źródeł, 40% z krajowych mocy przetwórczych, a 25% powinno być poddawane recyklingowi. Nie więcej niż 65% surowców strategicznych powinno pochodzić z jednego państwa trzeciego. Ponieważ UE jest silnie uzależniona od Chin w zakresie kluczowych surowców, takich jak metale ziem rzadkich, dywersyfikacja źródeł dostaw ma strategiczne znaczenie.

Inicjatywa inwestycyjna Global Gateway w Europie w Ameryce Łacińskiej

UE realizuje kompleksową strategię inwestycyjną dla krajów partnerskich w ramach inicjatywy Global Gateway, która odgrywa kluczową rolę w Ameryce Łacińskiej. Podczas szczytu UE-Ameryka Łacińska w lipcu 2023 r. UE ogłosiła cel inwestycyjny w wysokości 45 mld euro do 2027 r. Ameryka Łacińska i Karaiby stały się drugim najważniejszym regionem docelowym inicjatywy Global Gateway w 2024 r. Na lata 2023–2025 wybrano łącznie 53 projekty flagowe.

Strategia Global Gateway ma na celu zniwelowanie luk infrastrukturalnych i zrównoważone rozszerzenie partnerstw. Według szacunków G20, do 2040 roku potrzeba około 13 bilionów euro na zniwelowanie globalnych luk infrastrukturalnych. Global Gateway prezentuje się jako uczciwa i zrównoważona oferta bez ukrytych zależności, co odróżnia ją od chińskiej Inicjatywy Pasa i Szlaku.

W sektorze energetycznym UE promuje rozwój potencjału wodorowego w Ameryce Łacińskiej. Według Instytutu Fraunhofera ds. Systemów Energii Słonecznej, do 2030 roku Niemcy będą mogły taniej pozyskiwać produkty Power-to-X z Brazylii, Australii i północnej Kolumbii niż z jakiegokolwiek innego miejsca na świecie. Zgodnie z ogłoszonymi projektami, Ameryka Łacińska mogłaby produkować ponad 7 milionów ton niskoemisyjnego wodoru rocznie do 2030 roku. Chile, Kolumbia i Brazylia należą do pionierów w rozwoju gospodarki wodorowej.

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) Global jest kluczowym partnerem Global Gateway i ma na celu mobilizację 100 miliardów euro w inwestycjach do końca 2027 roku. Strategia Global Gateway doprowadziła do mobilizacji ponad 306 miliardów euro w ciągu zaledwie czterech lat.

Synergie i łańcuchy wartości między dwoma obszarami gospodarczymi

Potencjalne synergie między UE a Mercosurem wykraczają poza zwykły handel i obejmują rozwój wspólnych łańcuchów wartości. W sektorze energetycznym połączenie europejskiego doświadczenia technologicznego z bogactwem zasobów Ameryki Południowej oferuje znaczny potencjał.

Argentyńska formacja skalna Vaca Muerta mogłaby przyczynić się do zaopatrzenia Europy w skroplony gaz ziemny (LNG), dodatkowo zmniejszając jej zależność od gazu rosyjskiego. Projekt Southern Energy LNG o wydajności 6 milionów ton rocznie oraz partnerstwo YPF-Shell o planowanej wydajności 10 milionów ton mogą uczynić Argentynę znaczącym eksporterem gazu. Import gazu ziemnego do Argentyny spadł już o około 60 procent.

W dziedzinie zielonego wodoru, północno-wschodnia Brazylia oferuje idealne warunki do zaopatrywania Europy. UE promuje tam zielone parki energetyczne, aby zabezpieczyć umowy zakupu energii i ogłosić ostateczne decyzje inwestycyjne na szczycie klimatycznym COP 30 w Brazylii. Warunki naturalne Ameryki Łacińskiej są doskonałe dla wszystkich odnawialnych źródeł energii; już ponad 60% energii elektrycznej w regionie pochodzi ze źródeł odnawialnych.

Łańcuch wartości baterii oferuje szczególny potencjał współpracy. Chile mogłoby wyjść poza samo wydobycie litu i przejąć jego przetwarzanie na materiał katodowy, co generowałoby znaczne dochody i miejsca pracy. UE wybrała 13 strategicznych projektów surowcowych w krajach trzecich, w tym dziewięć dotyczących kluczowych materiałów do baterii, takich jak grafit, lit, kobalt, nikiel i mangan.

Transfer technologii z Europy do Ameryki Południowej mógłby przyczynić się do modernizacji przemysłu Ameryki Łacińskiej. Niemieckie firmy są liderami technologicznymi w dziedzinie cyfryzacji, rozwoju miast, ochrony środowiska i klimatu, a także odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej. W zamian Europa zyskuje dostęp do rynków i surowców niezbędnych do transformacji jej przemysłu.

Wyzwania i ryzyka partnerstwa

Umowa UE-Mercosur stoi w obliczu poważnych wyzwań, które mogą zagrozić jej pełnemu wdrożeniu. Europejscy rolnicy sprzeciwiają się spodziewanemu napływowi tanich produktów rolnych z Ameryki Południowej. Kraje Mercosuru posiadają rozległe tereny rolne i niższe koszty produkcji, co daje im przewagę konkurencyjną. Europejscy rolnicy, podlegający wyższym standardom środowiskowym i społecznym, mogą mieć trudności z konkurowaniem z tymi cenami.

Organizacje ekologiczne krytykują potencjalny wpływ na wylesianie w Ameryce Południowej. Jeśli obniżki ceł obniżą cenę wołowiny, popyt, a tym samym produkcja, nieuchronnie wzrośnie. Wylesianie w Ameryce Południowej osiągnęło już dramatyczne rozmiary, a porozumienie może przyspieszyć ten proces. Według Komisji Europejskiej, import wołowiny z Ameryki Południowej do UE może wzrosnąć nawet o 64%.

Umowa zawiera zobowiązania dotyczące zrównoważonego rozwoju oraz postanowienia dotyczące walki z wylesianiem, jednak ekolodzy krytykują jej niewykonalność. Mechanizm pozwala partnerom handlowym na nakładanie ceł karnych, jeśli przepisy dotyczące ochrony środowiska są postrzegane przez partnera jako szkodliwe dla ich interesów biznesowych. Unijne przepisy dotyczące wylesiania mogą stanowić obciążenie dla brazylijskich eksporterów i zmniejszyć korzyści handlowe.

Zmienność polityczna w Ameryce Południowej stanowi kolejne ryzyko. Sukces Argentyny pod rządami Milei jest w dużym stopniu uzależniony od czynników zewnętrznych: cen surowców, przepływów kapitału i kursu dolara amerykańskiego. Globalne spowolnienie gospodarcze lub napięcia geopolityczne mogą szybko zahamować postęp. Wybory do Kongresu w Argentynie w październiku 2025 roku są uważane za test wytrzymałości dla rządu Milei. Sytuacja fiskalna Brazylii pozostaje niestabilna, z długiem publicznym wynoszącym prawie 78% PKB i deficytem budżetowym na poziomie 8% PKB.

Perspektywy współpracy gospodarczej do 2030 r.

Współpraca gospodarcza między Europą a Ameryką Południową wkracza w dekadę naznaczoną głębokimi zmianami. Transformacja globalnych systemów energetycznych, rosnący protekcjonizm w innych regionach gospodarczych oraz potrzeba dywersyfikacji łańcuchów dostaw tworzą warunki sprzyjające zacieśnianiu partnerstwa.

Komisja Europejska szacuje, że w pełni wdrożone porozumienie Mercosur mogłoby potencjalnie stworzyć około 440 000 nowych miejsc pracy w Europie. Oszczędności celne dla europejskich firm, wynoszące około czterech miliardów euro rocznie, znacząco zwiększyłyby konkurencyjność europejskich produktów na rynkach Ameryki Południowej.

Dla Ameryki Południowej partnerstwo z Europą stanowi alternatywę dla rosnącej zależności od Chin. Chociaż Chiny stały się obecnie najważniejszym partnerem handlowym Brazylii, rządy Ameryki Łacińskiej narzekają, że inwestycje są zapowiadane, ale nie są realizowane, a Chiny nie otwierają swoich rynków dla produktów technologicznych z Ameryki Łacińskiej. Umowa UE-Mercosur mogłaby stanowić przeciwwagę i wzmocnić pozycję negocjacyjną państw Ameryki Południowej.

Strategiczne partnerstwo surowcowe będzie zyskiwać na znaczeniu, ponieważ UE przewiduje dziesięciokrotny wzrost popytu na lit do 2030 roku i dwudziestokrotny do 2050 roku. Kraje Mercosuru, dysponujące ogromnymi rezerwami litu, miedzi, niobu i innych kluczowych materiałów, są niezbędnymi partnerami w europejskiej transformacji energetycznej. Rozwój lokalnych mocy przetwórczych przyniósłby korzyści obu stronom: Ameryce Południowej poprzez zwiększenie tworzenia wartości, a Europie poprzez krótsze i bardziej zróżnicowane łańcuchy dostaw.

Partnerstwa na rzecz zielonego wodoru mogą stać się fundamentem zrównoważonego zaopatrzenia w energię. Ameryka Łacińska, z doskonałymi warunkami naturalnymi dla odnawialnych źródeł energii, może stać się najważniejszym dostawcą zielonego wodoru i jego pochodnych dla Europy. Niemcy aktywnie promują rozwój sektora wodorowego, zawierając ponad 20 dwustronnych partnerstw w tym sektorze, w tym jedno z Brazylią.

Przyszłość partnerstwa ostatecznie zależy od tego, czy uda się zrównoważyć interesy obu stron. Europa potrzebuje surowców, energii i nowych rynków. Ameryka Południowa potrzebuje technologii, inwestycji i dostępu do rynku. Umowa UE-Mercosur tworzy ramy dla współpracy wykraczającej poza tradycyjny handel Północ-Południe i może umożliwić rzeczywiste partnerstwo na równych warunkach. To, czy ten potencjał zostanie wykorzystany, zadecydują w nadchodzących latach konkretne kroki wdrożeniowe i wola polityczna po obu stronach Atlantyku.

Niezależne platformy AI jako strategiczna alternatywa dla europejskich firm – Zdjęcie: Xpert.Digital

Ki-Gamechanger: najbardziej elastyczne rozwiązania platformy AI, które obniżają koszty, poprawiają ich decyzje i zwiększają wydajność

Niezależna platforma AI: integruje wszystkie odpowiednie źródła danych firmy

• Szybka integracja AI: rozwiązania AI dostosowane do firm w ciągu kilku godzin lub dni zamiast miesięcy
• Elastyczna infrastruktura: oparta na chmurze lub hosting we własnym centrum danych (Niemcy, Europa, bezpłatny wybór lokalizacji)

• Najwyższe bezpieczeństwo danych: Wykorzystanie w kancelariach jest bezpiecznym dowodem
• Korzystaj z szerokiej gamy źródeł danych firmy
• Wybór własnych lub różnych modeli AI (DE, UE, USA, CN)

Więcej na ten temat tutaj:

• Niezależne platformy AI kontra hiperskalery: które rozwiązanie jest dla Ciebie odpowiednie?

Konrad Wolfenstein

Chętnie będę Twoim osobistym doradcą.

skontaktować się ze mną pod Wolfenstein ∂ xpert.digital

zadzwonić pod +49 89 674 804 (Monachium)

LinkedIn
 

Skorzystaj z bogatej, pięciokrotnej wiedzy specjalistycznej Xpert.Digital w ramach kompleksowego pakietu usług | Badania i rozwój, XR, PR i optymalizacja widoczności cyfrowej — Zdjęcie: Xpert.Digital

Xpert.Digital posiada dogłębną wiedzę na temat różnych branż. Dzięki temu możemy opracowywać strategie „szyte na miarę”, które są dokładnie dopasowane do wymagań i wyzwań konkretnego segmentu rynku. Dzięki ciągłej analizie trendów rynkowych i śledzeniu rozwoju branży możemy działać dalekowzrocznie i oferować innowacyjne rozwiązania. Dzięki połączeniu doświadczenia i wiedzy generujemy wartość dodaną i dajemy naszym klientom zdecydowaną przewagę konkurencyjną.

Więcej na ten temat tutaj:

• Wykorzystaj 5-krotną wiedzę Xpert.Digital w jednym pakiecie – już od 500 €/miesiąc