Czarny Tydzień | Czarny Piątek i wielkie kłamstwo o zniżkach: badanie ujawnia, jak mało tak naprawdę można zaoszczędzić w Czarny Piątek

Blask zgasł: dlaczego Czarny Piątek 2025 walczy o swoje prawo do istnienia

Przez lata Czarny Piątek w Niemczech miał tylko jeden kierunek: prosto w górę. To wydarzenie zakupowe, zaimportowane z USA, na stałe wpisało się w kalendarz, czemu towarzyszyły rekordowe obroty i zbiorowe polowanie na okazje. Jednak w 2025 roku detaliści stoją w obliczu przełomu, którego nie można by bardziej dobitnie określić. To, co kiedyś uważano za gwarantowany generator przychodów, teraz grozi rozpadem w starciu z rzeczywistością niemieckich konsumentów. Prognozy Niemieckiej Federacji Handlu Detalicznego malują ponury obraz: po raz pierwszy od rozpoczęcia gromadzenia danych w 2016 roku, spodziewany jest spadek sprzedaży do 5,8 miliarda euro, a nie wzrost.

Przyczyny „zmęczenia Czarnym Piątkiem” są wieloaspektowe i głębokie. Choć prawie 98% populacji jest świadomych wyprzedaży, chęć zakupów gwałtownie spadła – jedynie 13% planuje dokonać zakupu 28 listopada. Za tym kryje się ogromna utrata zaufania: zdecydowana większość konsumentów dostrzega teraz mechanizmy sztucznie zawyżonych cen i minimalnych rabatów, które – według analiz – często przynoszą opłakane 7% oszczędności zamiast obiecanych, wymarzonych oszczędności.

Do tego dochodzi toksyczna mieszanka niepewności gospodarczej i nowej konkurencji. Podczas gdy inflacja i obawy o przyszłość trzymają niemieckie portfele szczelnie zamknięte, agresywni sprzedawcy dyskontów z Azji, tacy jak Temu i Shein, podważają zdolność tradycyjnego handlu detalicznego do utrzymywania stale niskich cen. Czarny Piątek 2025 to zatem coś więcej niż tylko dzień wyprzedaży; staje się barometrem nastroju niespokojnego narodu i modelu handlu detalicznego, który być może już minął swój szczyt. Przyglądamy się kulisom wojny o zniżki, analizujemy psychologiczne pułapki i ujawniamy, dlaczego tegoroczny król polowania na okazje tak naprawdę nie nosi już ubrań.

Nadaje się do:

• Czarny Piątek dla sprzedawców detalicznych? Tylko 13 procent z nich planuje zdecydowanie zakupy w okazyjnych cenach w Czarny Piątek.

Kiedy cesarz zniżki nie nosi już ubrań

Coroczna gorączka rabatów, która dotarła do nas ze Stanów Zjednoczonych, stoi w obliczu niezwykłego punktu zwrotnego w 2025 roku. To, co kiedyś było obiecującym importem amerykańskiej kultury konsumpcyjnej, w Niemczech przekształciło się w zjawisko coraz bardziej rozdarte między utratą wiarygodności, świadomości ekologicznej a realiami ekonomicznymi. Liczby mówią same za siebie: podczas gdy 98 procent Niemców zna Czarny Piątek, tylko 13 procent jest pewnych, że faktycznie zrobi zakupy 28 listopada 2025 roku. Ta rozbieżność między świadomością a gotowością do zakupów ujawnia fundamentalną zmianę w postrzeganiu tego niegdyś celebrowanego wydarzenia zakupowego.

Niemiecka Federacja Handlu Detalicznego (HDE) prognozuje, że łączna sprzedaż w Black Friday i Cyber ​​Monday w 2025 roku wyniesie 5,8 miliarda euro. Choć na pierwszy rzut oka ta liczba może wydawać się imponująca, oznacza to pierwszy spadek rok do roku od rozpoczęcia systematycznego gromadzenia danych w 2016 roku. Poprzedni trend charakteryzował się ciągłym wzrostem, niekiedy przekraczającym 20%. Fakt, że nawet konkurencja cenowa nie jest już w stanie generować dalszego wzrostu, sygnalizuje głęboką zmianę w zachowaniach konsumentów.

Badanie YouGov, przeprowadzone we współpracy z Instytutem SINUS, ujawnia mechanizmy leżące u podstaw tego trendu. Sześćdziesiąt cztery procent respondentów rozpoznaje fałszywe rabaty w ofertach, a 57 procent irytuje wszechobecna reklama. Nieufność, z wynikiem 19 procent, jest najczęściej wymienianą emocją, jaką Niemcy kojarzą z Czarnym Piątkiem. Tylko 21 procent nadal postrzega dzień wyprzedaży jako wyjątkowe wydarzenie. Połączenie zmęczenia reklamą, rozpoznanych zwodniczych taktyk i powszechnej podejrzliwości jasno dowodzi, że domniemana magia Czarnego Piątku mogła być jedynie sprytnie zaaranżowaną iluzją marketingową, której skuteczność maleje z każdym rokiem.

Od chaosu komunikacyjnego do globalnego wydarzenia: krótka historia

Historyczna perspektywa Czarnego Piątku ukazuje transformację typowo amerykańskiego zjawiska w globalne wydarzenie konsumenckie. Sam termin został po raz pierwszy użyty przez policję w Filadelfii w latach 60. XX wieku, opisując chaos uliczny i tłumy w dzień po Święcie Dziękczynienia. Dopiero pod koniec lat 80. XX wieku nabrał on pozytywnego wydźwięku, gdy sprzedawcy detaliczni zinterpretowali ten dzień jako początek rentowności – moment, w którym sprzedaż przeniosła ich ze strat do rentowności.

Czarny Piątek dotarł do Niemiec za pośrednictwem firm amerykańskich. Apple reklamowało zniżki w piątek po Święcie Dziękczynienia już w 2006 roku, choć wówczas nie używało wprost terminu „Czarny Piątek”. Zjawisko to nabrało rozmachu dopiero w 2013 roku, kiedy około 500 sprzedawców detalicznych promowało swoje oferty za pośrednictwem wyspecjalizowanych portali reklamowych. Podczas gdy w Stanach Zjednoczonych Czarny Piątek odbywa się głównie w sklepach stacjonarnych, w Niemczech od samego początku rozwijał się głównie jako wydarzenie online. To cyfrowe podejście częściowo wyjaśnia, dlaczego dzień ten ma tu inne znaczenie kulturowe niż w swoim kraju pochodzenia.

Stagnacja na wysokim poziomie: Rzeczywistość gospodarcza

Analiza ekonomiczna Czarnego Piątku ujawnia paradoksalny rozwój sytuacji: chociaż ten dzień promocji na stałe zagościł w kalendarzu niemieckich konsumentów, sprzedaż ustabilizowała się na wysokim poziomie i po raz pierwszy wykazuje tendencję spadkową. Dane dotyczące sprzedaży od 2016 roku podążają imponującą trajektorią. Od skromnych początków, wolumen stale rósł, osiągając 5,9 mld euro w latach 2023 i 2024. Na rok 2025 Niemiecki Związek Handlu (DFI) przewiduje nieznaczny spadek o niecałe dwa procent do 5,8 mld euro.

Ten trend jest bezpośrednio związany z ogólnym nastrojem konsumentów w Niemczech. Indeks Klimatu Konsumenckiego GfK utrzymuje się na historycznie niskim poziomie. Analitycy rynku prognozują wartość minus 24,1 punktu na listopad 2025 r., co oznacza dalszy spadek w porównaniu z poprzednim miesiącem. Utrzymująca się napięta sytuacja geopolityczna, narastające obawy o inflację i rosnące obawy o bezpieczeństwo zatrudnienia osłabiają nadzieje na krótkoterminową poprawę nastrojów konsumentów. Przed pandemią koronawirusa wskaźnik ten był stale dodatni, oscylując wokół plus dziesięciu punktów.

Pomimo niewielkich oznak ożywienia, wydatki konsumentów pozostają na niskim poziomie. Utrzymujące się wysokie ceny żywności i energii powodują wyraźną niechęć do zakupów, nawet jeśli oczekiwania dochodowe chwilowo się poprawią. To strukturalne zmęczenie konsumentów stanowi tło, na którym Czarny Piątek z trudem utrzymuje swoją aktualność.

Analiza cen: mity, rzeczywistość i sztuczka z sugerowaną ceną detaliczną

Kwestia rzeczywistych oszczędności w Czarny Piątek jest przedmiotem intensywnych badań. Kompleksowe badanie cen przeprowadzone przez portal porównawczy Idealo, który przeanalizował ponad 10 000 produktów ze 100 najpopularniejszych kategorii Black Friday, przyniosło mieszane rezultaty. Średnio oszczędności wyniosły siedem procent. Prawie trzy czwarte wszystkich przebadanych produktów było tańszych w Czarny Piątek 2024 niż w poprzednim miesiącu, październiku.

Jednak wysokość rabatów była bardzo zróżnicowana w zależności od kategorii produktów. Telewizory były szczególnie mocno przecenione, ze średnią obniżką cen o 17%, co odpowiada bezwzględnej oszczędności w wysokości 178 euro. Rowery elektryczne oferowano ze średnią zniżką 15%, czyli 401 euro. W przypadku notebooków oszczędności wyniosły średnio 11%, czyli 101 euro. Obniżki cen były znacznie niższe w przypadku szczególnie popularnych produktów. Smartfony odnotowały oszczędności na poziomie zaledwie pięciu procent, podczas gdy smartwatche i tablety po sześć procent.

Kluczowy wniosek z badania cen przeczy powszechnym oczekiwaniom: Czarny Piątek niekoniecznie jest najlepszym dniem zakupowym w miesiącu. 59% analizowanych produktów było tańszych co najmniej jednego innego dnia w listopadzie niż w sam oficjalny Czarny Piątek. Ceny zazwyczaj spadają na początku listopada i osiągają najniższy poziom w Czarnym Tygodniu lub w sam Czarny Piątek, ale zazwyczaj nieco później rosną, pozostając poniżej poziomów z października.

Powszechne obawy, że sprzedawcy detaliczni sztucznie zawyżają ceny przed Czarnym Piątkiem, aby oferować pozornie drastyczne rabaty, nie znajdują potwierdzenia w badaniu Idealo. Nie stwierdzono systematycznych podwyżek cen przed wyprzedażą w 100 najpopularniejszych kategoriach. Wielu sprzedawców detalicznych ucieka się jednak do innej sztuczki: jako cenę przekreśloną stosują sugerowaną cenę detaliczną producenta (MSRP). Ta sugerowana cena detaliczna jest często celowo ustalana jako tzw. „cena księżycowa”, czyli nierealistycznie wysoka cena, która od samego początku jest projektowana tak, aby ją przekreślić.

Od 2022 roku rozporządzenie w sprawie cen (Price Indication Ordinance) nakłada na sprzedawców detalicznych obowiązek podawania najniższej ceny z 30 dni poprzedzających każdą promocję rabatową przy oferowaniu obniżek cen. Jednak nie wszyscy sprzedawcy detaliczni konsekwentnie przestrzegają tego przepisu, często sugerując wyższe rabaty niż te faktycznie dostępne. Dlatego agencje ochrony konsumentów zalecają korzystanie z co najmniej dwóch różnych porównywarek cen i zwracanie szczególnej uwagi na trendy cenowe z ostatnich kilku miesięcy.

Neurobiologia kompulsywnych zakupów: jak oszukujemy nasz mózg

Czarny Piątek rządzi się wieloma wyrafinowanymi mechanizmami psychologicznymi, które systematycznie wpływają na zachowania konsumentów. Odkrycia neurobiologiczne pokazują, że nawet perspektywa świetnej okazji aktywuje układ nagrody w mózgu. Wzajemne oddziaływanie dopaminy i endorfin sprawia, że ​​konsumenci stają się myśliwymi i wywołują autentyczne uczucie euforii. Jednocześnie obszary mózgu, które normalnie kontrolują racjonalne i rozsądne zachowania, są w tym okresie znacznie mniej aktywne. Termin „szał zakupowy” jest zatem jak najbardziej trafny, ponieważ wiąże się z tymi samymi procesami neurobiologicznymi, które również powodują działanie substancji odurzających.

Kluczowym mechanizmem psychologicznym jest efekt FOMO, czyli lęk przed pominięciem czegoś. Ponieważ sprzedawcy detaliczni intensywnie reklamują Black Friday na kilka tygodni przed jego rozpoczęciem, oczekiwania konsumentów rosną szczególnie wysoko. Fakt, że oferty są ograniczone czasowo i dostępne tylko do wyczerpania zapasów, dodatkowo potęguje ten niepokój. Strategie marketingowe oparte na ograniczeniach celowo wykorzystują tę psychologię, aby stworzyć poczucie pilności.

Ponadto istnieją bodźce wizualne, które można wykazać za pomocą badań eyetrackingowych. Etykiety cenowe w jaskrawych, przyciągających wzrok kolorach magicznie przyciągają wzrok. Wrażenie oferty specjalnej często ma silniejszy wpływ niż faktyczna wysokość zniżki. Słowa takie jak „Wyprzedaż” czy „Najlepsza Oferta” natychmiast przyciągają wzrok i wywołują uczucie szczęścia. Presja społeczna również odgrywa istotną rolę. Ludzie często kierują się zachowaniami innych i chętnie naśladują postrzeganą większość. Jeśli wszyscy robią zakupy w Czarny Piątek, powstaje wrażenie, że muszą istnieć jakieś korzyści.

Psycholog konsumencki i badacz mózgu Hans Georg Häusel opisuje Czarny Piątek jako wydarzenie towarzyskie, którego trudno zignorować. Zakupy są dla ludzi nagrodą, dlatego wielu aktywnie poszukuje okazji. Porównuje Czarny Piątek do kalendarza adwentowego: ludzie nie mogą się doczekać, aby zobaczyć, co jest w środku. To uwarunkowanie psychologiczne wyjaśnia, dlaczego wielu konsumentów bierze w nim udział, mimo że lepiej wiedzą o ograniczonych, faktycznych oszczędnościach.

Inflacja dni zniżkowych: od Czarnego Piątku do Czarnego Tygodnia

Pierwotne skupienie się na jednym piątku dawno ustąpiło miejsca wydłużonemu okresowi rabatów. Czarny Piątek przekształcił się w Czarny Tydzień, który w 2025 roku rozpoczął się 24 listopada i trwał do 28 listopada. Następnie, 1 grudnia, nastąpił Cyberponiedziałek, który z kolei został przedłużony i stał się Cyber ​​Week. Wielu sprzedawców rozpoczyna teraz promocje już na początku listopada, oferując wczesne promocje i oferty przedpremierowe.

Ten trend jest wynikiem zaostrzonej walki o uwagę konsumentów. Sprzedawcy detaliczni chcą nie tylko być obecni w piątek, ale także angażować klientów wcześniej, na przykład poprzez ekskluzywne kupony lub dostęp VIP dla subskrybentów newslettera. Strategia ta ma jednak swoją cenę: przyczynia się do ogólnego zmęczenia reklamą i pogłębia poczucie przesytu, którego wielu konsumentów już doświadcza.

Równolegle z wydłużeniem okresów wyprzedaży, wzrosła również liczba promocji zniżkowych. Oprócz Black Friday, o uwagę konsumentów walczą również Dni Singli, Prime Day i różne sezonowe wyprzedaże. Najczęstszymi powodami spadku zainteresowania tego typu megawyprzedażami są mylące rabaty (48%), zbyt duża liczba wyprzedaży (36%) i znajomość (32%).

Azjatycki atak: Konkurencja ze strony Temu i Sheina

Szczególnym wyzwaniem dla Czarnego Piątku jest konkurencja ze strony azjatyckich platform rabatowych, takich jak Temu i Shein. Sprzedawcy ci kuszą klientów przez cały rok wyjątkowo niskimi cenami, wywierając znaczną presję na tradycyjne sklepy stacjonarne. Ponad 40 procent niemieckich konsumentów twierdzi, że nie potrzebuje już rabatów z okazji Czarnego Piątku, ponieważ azjatyccy sprzedawcy oferują stale niskie ceny.

Logika stojąca za tym jest oczywista: po co czekać do końca listopada, skoro można tanio robić zakupy w Temu i na innych platformach o każdej porze? Prawie co czwarty konsument, który generalnie interesuje się Black Friday, deklaruje, że planuje rzadziej korzystać z wyprzedaży w tym roku, ponieważ azjatyckie portale oferują stale niskie ceny przez cały rok. Szczególnie dotknięte są sektory mody, akcesoriów i wyposażenia wnętrz.

Model biznesowy tych platform zasadniczo różni się od modelu ich zachodnich konkurentów. Produkty są wysyłane bezpośrednio od chińskiego producenta, co eliminuje koszty magazynowania i marże pośredników. Ponadto towary poniżej 150 euro są zwolnione z cła. Jednak jakość produktów często pozostaje wątpliwa, a agencje ochrony konsumentów ostrzegają przed wadami bezpieczeństwa, szczególnie w przypadku elektroniki i zabawek, które nie spełniają norm UE.

Skorzystaj z bogatej, pięciokrotnej wiedzy specjalistycznej Xpert.Digital w ramach kompleksowego pakietu usług | Badania i rozwój, XR, PR i optymalizacja widoczności cyfrowej — Zdjęcie: Xpert.Digital

Xpert.Digital posiada dogłębną wiedzę na temat różnych branż. Dzięki temu możemy opracowywać strategie „szyte na miarę”, które są dokładnie dopasowane do wymagań i wyzwań konkretnego segmentu rynku. Dzięki ciągłej analizie trendów rynkowych i śledzeniu rozwoju branży możemy działać dalekowzrocznie i oferować innowacyjne rozwiązania. Dzięki połączeniu doświadczenia i wiedzy generujemy wartość dodaną i dajemy naszym klientom zdecydowaną przewagę konkurencyjną.

Więcej na ten temat tutaj:

• Wykorzystaj 5-krotną wiedzę Xpert.Digital w jednym pakiecie – już od 500 €/miesiąc

Socjologia łowcy okazji: Kto co kupuje i dlaczego?

Analiza społeczno-demograficzna zachowań zakupowych w Black Friday ujawnia istotne różnice między różnymi grupami populacji. Analiza oparta na modelu społecznym Sinus Milieus pokazuje, że wartości w istotny sposób kształtują zachowania konsumentów. Adaptacyjno-pragmatyczna klasa średnia, współczesny mainstream społeczny, który koncentruje się przede wszystkim na oszczędzaniu pieniędzy na budżet rodzinny, jest szczególnie podatna na wyprzedaże w Black Friday.

Co zaskakujące, nawet konserwatywna klasa wyższa jest otwarta na tę koncepcję. W swojej zmienionej pozycji społecznej, tradycyjny establishment najwyraźniej chce iść z duchem czasu. Najbardziej sceptyczni wobec zjawiska rabatów są jednak krytyczni wobec konsumenta i zorientowani na zrównoważony rozwój postmaterialiści. Grupa ta fundamentalnie kwestionuje konieczność wzrostu konsumpcji i preferuje świadome decyzje zakupowe.

55 procent Niemców skorzystało już z okazji Black Friday. Wśród gospodarstw domowych o wyższych dochodach odsetek ten jest nieco wyższy i wynosi 61 procent, ale nawet połowa gospodarstw domowych o ograniczonych finansach skorzystała już z rabatów. Black Friday nie jest bynajmniej zjawiskiem wyłącznie luksusowym; jest on dostępny dla wszystkich grup dochodowych, choć z różnych powodów. Dla gospodarstw domowych o ograniczonym budżecie ten dzień często stanowi okazję do zaoszczędzenia pieniędzy na świątecznych prezentach.

Kategorie produktów, na które popyt jest szczególnie duży w Czarny Piątek, odzwierciedlają materialne pragnienia konsumentów. Na czele stawki znajduje się moda (51%), następnie komputery i smartfony (46%) oraz elektronika użytkowa, w tym telewizory, sprzęt audio i konsole do gier (41%).

Badanie PwC pokazuje, że 84% konsumentów planuje skorzystać z promocji Black Friday rozpoczynających się 28 listopada. Respondenci przewidują średnio wydatki rzędu 265 euro, co jest wartością porównywalną z ubiegłym rokiem. Różnice między płciami są wyraźne: mężczyźni planują wydać więcej niż kobiety, co jest również związane z ich większym zamiłowaniem do elektroniki i technologii.

Godny uwagi jest wysoki poziom lojalności wobec marki wśród konsumentów w Czarny Piątek. Trzy czwarte ankietowanych planuje w tym roku ponownie robić zakupy u tej samej marki, co w zeszłym roku. Ta lojalność zapewnia uznanym sprzedawcom pewien poziom bezpieczeństwa, ale utrudnia pozyskiwanie nowych klientów i zachęcanie ich do zmiany marki.

Dominacja internetu i upadek centrów miast

Podział między sprzedażą internetową a stacjonarną wskazuje na wyraźną dominację e-commerce. Około 60% wydatków w Black Friday dokonywanych jest online. Konsumenci planują wydać nieco poniżej 40% swojego budżetu w sklepach stacjonarnych, albo na zakupy bezpośrednio w sklepie (26%), albo na odbiór zamówień online w sklepie stacjonarnym za pośrednictwem usługi Click & Collect (13%).

Badanie Deloitte przeprowadzone wśród 1000 niemieckich konsumentów ujawnia trudną sytuację sprzedawców detalicznych w centrach miast. Podczas gdy około dwie trzecie respondentów robiło zakupy online specjalnie w Czarny Piątek, tylko 37 procent było w przeszłości w centrach miast z powodu wyprzedaży. Ponad połowa nigdy nie była w centrum miasta w Czarny Piątek.

Nie przewiduje się odwrócenia trendu w 2025 roku. Tylko jedna czwarta ankietowanych planuje robić zakupy w centrum miasta w Czarny Piątek zamiast robić je online. Ci, którzy jednak wybierają się do miasta, rzadziej robią to specjalnie w poszukiwaniu okazji. Zdecydowana większość osób wybierających się do centrum w Czarny Piątek chce pospacerować po okolicy, zjeść posiłek na starówce i cieszyć się wyjątkową atmosferą.

To, co przyciąga konsumentów do centrum miasta, oprócz ekskluzywnych ofert w sklepach stacjonarnych i lepszych parkingów, to przede wszystkim atrakcyjna oferta gastronomiczna i wydarzenia towarzyszące, takie jak koncerty na żywo. Świadome wspieranie lokalnych firm odgrywa natomiast niewielką rolę: zaledwie 13% konsumentów podaje to jako motywację.

Amazon dominuje na niemieckim rynku handlu internetowego, mając ponad 60% udziałów. W segmencie dostaw paczek firma jest drugim co do wielkości dostawcą po DHL, z udziałem na poziomie od 15 do 25%. Ta siła rynkowa pozwala Amazonowi znacząco kształtować i rozszerzać ofertę Black Friday. Firma już dawno przekształciła pierwotny, pojedynczy dzień w Black Week, zatrudniając około 12 000 dodatkowych pracowników sezonowych na okres szczytowy.

Wady konsumpcji: wpływ na środowisko i kwestie etyczne

Wpływ Czarnego Piątku na środowisko jest coraz częściej przedmiotem krytycznej dyskusji. 68 procent niemieckich konsumentów postrzega Czarny Piątek jako czynnik napędzający nadmierną konsumpcję i zanieczyszczenie środowiska. Jednocześnie 61 procent deklaruje, że zrównoważona konsumpcja jest dla nich ważna, nawet w tym dniu. Ta sprzeczność między chęcią konsumpcji a świadomością ekologiczną kształtuje obecną debatę.

Niemieckie Stowarzyszenie Ochrony Środowiska (Deutsche Umwelthilfe) ostro krytykuje konsumencki szał Czarnego Piątku. W obliczu kryzysu klimatycznego, odpadowego i surowcowego, potrzebny jest Zielony Piątek zamiast Czarnego Piątku z jego tanimi ofertami naprawy zepsutych urządzeń. W szczególności w Czarny Piątek kupuje się nowe urządzenia elektryczne, mimo że starsze nadal działają lub można je łatwo naprawić.

Szczególnym problemem jest ogromna liczba zwrotów po promocjach rabatowych. Badania pokazują, że około cztery procent wszystkich zwrotów jest natychmiast niszczonych, co wciąż stanowi znaczącą liczbę, biorąc pod uwagę 280 milionów paczek wysłanych w całych Niemczech. Wskaźnik zwrotów wzrasta o 143 procent następnego dnia po Czarnym Piątku. To marnotrawstwo zasobów stoi w jaskrawej sprzeczności z obietnicami zrównoważonego rozwoju, które składa wielu sprzedawców detalicznych.

Fairtrade Niemcy apeluje o uczciwe zachowania konsumenckie i przypomina nam, że zakupy można robić inaczej: świadomie, uczciwie i z poszanowaniem ludzi na początku łańcucha dostaw. Najniższe ceny w Niemczech często idą w parze z wyzyskiem, problemami środowiskowymi i nieludzkimi warunkami pracy w całym łańcuchu dostaw. Przemysł tekstylny odpowiada za około 10% globalnej emisji gazów cieplarnianych – więcej niż wszystkie loty międzynarodowe i cały transport morski razem wzięte.

Pojawiło się kilka inicjatyw stanowiących kontrruch wobec Czarnego Piątku. Zielony Piątek ma na celu odwrócenie tej zasady: środowisko również powinno skorzystać z chęci kupowania. Dzień Bez Kupowania wzywa do 24-godzinnej, dobrowolnej abstynencji od konsumpcji. Pod hashtagiem #WhiteMonday aktywiści w mediach społecznościowych namawiają do naprawy lub recyklingu produktów zamiast kupowania nowych. Influencerzy w mediach społecznościowych promują umiar w zakupach pod hashtagiem #Underconsumption.

Pułapka zadłużenia: ryzyko związane z nowoczesnymi metodami płatności

Tak zwane oferty „Kup teraz, zapłać później” oferowane przez dostawców usług płatniczych, takich jak Klarna czy PayPal, stwarzają poważne ryzyko dla konsumentów. Opcje te pozwalają klientom kupić od razu i zapłacić później, albo jako fakturę z terminem płatności, albo w formie rat. Opcje te są coraz częściej wykorzystywane, szczególnie w okolicach Czarnego Piątku.

Doradcy ds. zadłużenia ostrzegają przed bolesnym przebudzeniem. Oferty „Kup teraz, zapłać później” stanowią poważne ryzyko, ponieważ łatwo stracić kontrolę nad kosztami. Analizy pokazują, że odsetki od finansowania ratalnego oferowanego przez sprzedawców internetowych są czasami trzykrotnie wyższe niż w przypadku niezależnego kredytu bankowego. Dostawcy pobierają oprocentowanie od dwunastu do trzynastu procent, co może szybko prowadzić do znacznego zadłużenia, jeśli jednocześnie dokonuje się kilku zakupów ratalnych.

Badania pokazują, że co trzeci użytkownik systemu „Kup teraz, zapłać później” w Stanach Zjednoczonych przynajmniej raz spóźnił się z płatnością. W Wielkiej Brytanii przydarzyło się to co dziesiątemu. Wiarygodne dane dla Niemiec nie są jeszcze dostępne, ale trend jest wyraźny: liczba przypadków nadmiernego zadłużenia z powodu zakupów online rośnie. Szczególnie dotknięci są tym młodzi konsumenci i kobiety.

Zmiana technologiczna: sztuczna inteligencja jako asystent zakupowy

Integracja sztucznej inteligencji fundamentalnie zmienia zachowania zakupowe w Czarny Piątek. Około jeden na dziesięciu Niemców planuje wykorzystać sztuczną inteligencję do poszukiwania okazji, korzystając z opartych na niej systemów porównywania cen lub rekomendacji. Po stronie sprzedawców detalicznych algorytmy sztucznej inteligencji są coraz częściej wykorzystywane do optymalizacji cen. Sprzedawcy detaliczni korzystający ze sztucznej inteligencji lub uczenia maszynowego odnotowali wzrost sprzedaży o 14,2% w 2024 roku, w porównaniu z zaledwie 6,9% w firmach bez tych technologii.

Ten rozwój sytuacji ma ambiwalentne skutki. Z jednej strony konsumenci rzeczywiście mogą oszczędzać dzięki inteligentnemu porównywaniu cen. Z drugiej strony, sztuczna inteligencja umożliwia sprzedawcom detalicznym różnicowanie cen z coraz większą precyzją i oferowanie spersonalizowanych ofert, wykorzystując elastyczność cenową każdego klienta. Asymetria między możliwościami technologicznymi sprzedawców detalicznych a poziomem wiedzy konsumentów może się pogłębić.

Perspektywy na okres Bożego Narodzenia

Czarny Piątek 2025 przypada na okres przedświątecznych zakupów, charakteryzujących się ostrożnymi oczekiwaniami. Niemiecki Związek Handlu Detalicznego (HDE) prognozuje wzrost sprzedaży o 1,5% w listopadzie i grudniu w porównaniu z rokiem poprzednim, co po uwzględnieniu inflacji odpowiada zerowemu wzrostowi. Łączne wydatki w ciągu ostatnich dwóch miesięcy roku szacuje się na 126,2 mld euro.

Osiemdziesiąt procent ankietowanych sprzedawców detalicznych spodziewa się ostrożnych konsumentów, a 83 procent przewiduje, że klienci będą bardziej świadomi cen, biorąc pod uwagę obecne trendy cenowe. Pięćdziesiąt jeden procent sprzedawców detalicznych z branży nieżywnościowej spodziewa się gorszych lub znacznie gorszych świąt Bożego Narodzenia niż w ubiegłym roku. Przewiduje się, że zakupy świąteczne będą stanowić około 1,6 miliarda euro całkowitych wydatków w Black Friday i Cyber ​​Monday w 2025 roku, co jest wartością porównywalną z rokiem poprzednim.

Sami konsumenci wydają średnio 263 euro na prezenty świąteczne, o 34 euro mniej niż w zeszłym roku. 54 procent korzysta z Black Friday specjalnie na zakupy świąteczne. Najpopularniejszymi kategoriami prezentów są bony podarunkowe, zabawki, książki oraz kosmetyki i produkty do higieny osobistej.

Model biznesowy na rozdrożu

Obecna sytuacja Czarnego Piątku w Niemczech wymaga szczegółowej oceny. Z jednej strony, wyprzedaże na stałe wpisały się w kalendarz konsumentów i nadal generują znaczne przychody. Z drugiej strony, rosnący sceptycyzm konsumentów pokazuje, że pierwotna obietnica ekskluzywnych, okazyjnych cen straciła na wiarygodności.

Wyzwania stojące przed sprzedawcami detalicznymi są wielopłaszczyznowe. Muszą działać w otoczeniu charakteryzującym się stonowanymi nastrojami konsumentów, zwiększoną wrażliwością na ceny, wzmożoną konkurencją ze strony tanich azjatyckich sprzedawców detalicznych oraz rosnącą świadomością zrównoważonego rozwoju. Strategie oparte wyłącznie na rabatach nie wystarczają już do długotrwałego utrzymania klientów. Wskaźnik ponownych zakupów wśród osób robiących zakupy po raz pierwszy w Black Friday wynosi zaledwie 22,6%; ponad trzy czwarte nowo pozyskanych klientów nie wraca.

Dla konsumentów Czarny Piątek pozostaje mieczem obosiecznym. Ci, którzy celowo szukają konkretnych produktów, systematycznie porównują ceny i nie dają się zwieść sztucznej presji pośpiechu, z pewnością mogą osiągnąć realne oszczędności. Chociaż przeciętny siedmioprocentowy rabat nie jest tak spektakularny, jak sugerują reklamowane obniżki cen o 50% lub więcej, to w przypadku drogich produktów, takich jak rowery elektryczne czy telewizory, możliwe są oszczędności rzędu kilkuset euro.

Jednocześnie konsumenci powinni być świadomi mechanizmów psychologicznych, które skłaniają ich do dokonywania zakupów impulsywnych. Zalecenie agencji ochrony konsumentów, aby przed zakupem sporządzić listę i określić ustalony budżet, nie straciło nic na aktualności w świetle wyrafinowanych strategii marketingowych. Stwierdzenie, że najbardziej ekologiczny i najtańszy zakup to często ten, do którego w ogóle nie dochodzi, może wydawać się niepokojące, ale zawiera w sobie fundamentalną prawdę.

Przyszłość Czarnego Piątku w dużej mierze zależeć będzie od tego, czy uda się odzyskać zaufanie konsumentów. Obecne trendy pokazują, że strategia coraz bardziej agresywnych i trwalszych rabatów osiąga swoje granice. Model biznesowy oparty na systematycznym wyolbrzymianiu obniżek cen ostatecznie podważa własną wiarygodność.

Sprzedawcy detaliczni stoją przed strategiczną decyzją: czy wykorzystać Black Friday jako narzędzie do pozyskiwania nowych klientów i budowania wizerunku marki, czy przede wszystkim jako kanał sprzedaży starszego asortymentu. Dane pokazują, że krótkoterminowy wzrost sprzedaży w dniu promocji nie przekłada się automatycznie na trwałe relacje z klientami. Niski wskaźnik ponownych zakupów wśród nowych klientów w Black Friday podkreśla, że ​​same obniżki cen nie generują lojalności klientów.

Dla niemieckiej gospodarki Czarny Piątek pozostaje zjawiskiem niejednoznacznym. Z jednej strony generuje wymierny wzrost sprzedaży w kluczowym okresie przedświątecznych zakupów. Z drugiej strony, pojawia się wątpliwość, czy te wyprzedaże faktycznie stanowią dodatkową konsumpcję, czy jedynie odraczają zakupy, które i tak zostałyby dokonane. Fakt, że 45% konsumentów powstrzymuje się od dokonywania dużych zakupów na miesiąc lub dłużej przed Czarnym Piątkiem, sugeruje znaczący efekt substytucyjny.

Wpływ Czarnego Piątku na środowisko pozostaje problematyczny. Pomimo rosnącej świadomości zrównoważonego rozwoju wśród społeczeństwa, w praktyce impuls do zakupu często przeważa nad względami etycznymi. Różnica między deklarowanym zainteresowaniem zrównoważoną konsumpcją a rzeczywistym zachowaniem zakupowym to zjawisko znane w ekonomii behawioralnej jako luka intencji-działania.

Czarny Piątek 2025 może być punktem zwrotnym. Po raz pierwszy sprzedaż spada, rośnie nieufność konsumentów, a alternatywne modele konsumpcji zyskują na popularności. Czy to początek fundamentalnej zmiany, czy jedynie chwilowy spadek w dotychczasowym trendzie wzrostowym, okaże się w nadchodzących latach. Jednak głęboki sceptycyzm niemieckich konsumentów sugeruje, że Czarny Piątek, w swojej obecnej formie, osiąga swoje naturalne granice. Król bitew o zniżki, że tak powiem, zgubił swoje ubrania, co coraz więcej osób zaczyna zauważać.

☑️Naszym językiem biznesowym jest angielski lub niemiecki

☑️ NOWOŚĆ: Korespondencja w Twoim języku narodowym!

Konrad Wolfenstein

Chętnie będę służyć Tobie i mojemu zespołowi jako osobisty doradca.

Możesz się ze mną skontaktować wypełniając formularz kontaktowy lub po prostu dzwoniąc pod numer +49 89 89 674 804 (Monachium) . Mój adres e-mail to: wolfenstein ∂ xpert.digital

Nie mogę się doczekać naszego wspólnego projektu.

☑️ Wsparcie MŚP w zakresie strategii, doradztwa, planowania i wdrażania

☑️ Stworzenie lub dostosowanie strategii cyfrowej i cyfryzacji

☑️Rozbudowa i optymalizacja procesów sprzedaży międzynarodowej

☑️ Globalne i cyfrowe platformy handlowe B2B

☑️ Pionierski rozwój biznesu / marketing / PR / targi

Nasze doświadczenie w zakresie rozwoju biznesu, sprzedaży i marketingu w UE i Niemczech – Zdjęcie: Xpert.Digital

Skupienie się na branży: B2B, digitalizacja (od AI do XR), inżynieria mechaniczna, logistyka, odnawialne źródła energii i przemysł

Więcej na ten temat tutaj:

• Centrum biznesowe Xpert

Centrum tematyczne z przemyśleniami i wiedzą specjalistyczną:

• Platforma wiedzy na temat globalnej i regionalnej gospodarki, innowacji i trendów branżowych
• Zbieranie analiz, impulsów i informacji ogólnych z obszarów, na których się skupiamy
• Miejsce, w którym można zdobyć wiedzę i informacje na temat bieżących wydarzeń w biznesie i technologii
• Centrum tematyczne dla firm, które chcą dowiedzieć się więcej o rynkach, cyfryzacji i innowacjach branżowych