Chiński przemysł nadal się kurczy: Czerwony alert w Pekinie – dane z listopada ujawniają niepowodzenie strategii rynku krajowego
Przedpremierowe wydanie Xperta
Wybór głosu 📢
Opublikowano: 1 grudnia 2025 r. / Zaktualizowano: 1 grudnia 2025 r. – Autor: Konrad Wolfenstein
Chiński przemysł nadal się kurczy: Czerwony alert w Pekinie – dane z listopada ujawniają niepowodzenie strategii rynku krajowego – Zdjęcie: Xpert.Digital
Konsumpcja nie jest ratunkiem: dlaczego sektor usług w Chinach nagle staje się piętą achillesową
### Podwójny kryzys w Chinach: dane z listopada dowodzą porażki restrukturyzacji ### Dostawcy usług w kryzysie: oczekiwany stabilizator zawiódł ### Strukturalny krach: niebezpieczna synchronizacja recesji ###
Dlaczego w Chinach przemysł i dostawcy usług upadają jednocześnie: Jednoczesny upadek ujawnia słabości strukturalne
Chińska gospodarka wysyła sygnały ostrzegawcze, których nie sposób opisać wyraźniej: po raz pierwszy od zniesienia obostrzeń związanych z pandemią, zarówno sektor przemysłowy, jak i usługowy kurczą się jednocześnie. Najnowsze dane z listopada 2025 roku stanowią niebezpieczny punkt zwrotny, który podważa całą narrację rządu o płynnym przejściu do społeczeństwa konsumpcyjnego.
Przez długi czas sektor usług był uważany za solidną kotwicę, mającą zrekompensować słabość chińskich fabryk. Jednak ta siatka bezpieczeństwa pękła. Podczas gdy świat liczył na ożywienie w drugiej co do wielkości gospodarce świata, wskaźniki wskazują teraz na coś innego: tendencje deflacyjne nabierają rozpędu, kryzys na rynku nieruchomości uszczupla majątek klasy średniej, a wyczekiwana „euforia po pandemii COVID-19” ustąpiła miejsca strukturalnej skłonności do oszczędzania.
Sytuacja Pekinu jest bardziej niepewna niż kiedykolwiek wcześniej. Władze znajdują się w ogniu krzyżowym między wewnętrznymi problemami strukturalnymi – od bezrobocia wśród młodzieży po zadłużenie komunalne – a coraz bardziej wrogim otoczeniem zewnętrznym, naznaczonym wojnami handlowymi i cłami. Zsynchronizowane sygnały ostrzegawcze z sektora przemysłowego i usługowego stawiają rząd na rozdrożu: czy obecne, fragmentaryczne środki stymulacyjne są nadal wystarczające, czy też cały model wzrostu gospodarczego ostatnich czterech dekad jest na skraju załamania?
Poniższa analiza analizuje anatomię tego kryzysu. Rzuca światło na błędy historyczne, aktualne dane i globalne konsekwencje kryzysu, który nie jest już tylko problemem Chin, ale staje się testem wytrzymałości dla całej globalnej gospodarki.
Niepowodzenie strategii rekompensat: Kiedy sektor usług nie jest już w stanie wspierać gospodarki
Status quo: Synchroniczny kryzys i jego globalny wpływ
Najnowsze dane gospodarcze z Chin oznaczają punkt zwrotny, którego implikacje wykraczają daleko poza granice kraju. W listopadzie 2025 r. oficjalny indeks menedżerów ds. zakupów (PMI) dla sektora pozaprodukcyjnego spadł do 49,5 punktu, kurcząc się po raz pierwszy od grudnia 2022 r. Jednocześnie indeks PMI dla sektora produkcyjnego pozostał bez zmian na poziomie 49,2 punktu, sygnalizując ósmy z rzędu miesiąc recesji w sektorze produkcyjnym. Ta synchronizacja spadków w obu sektorach stanowi jakościowo nowe zjawisko, ponieważ sektor usługowy wcześniej działał jako bufor chroniący przed osłabieniem przemysłu.
Znaczenie tego rozwoju sytuacji dla światowej gospodarki jest nie do przecenienia. Jako druga co do wielkości gospodarka świata, z produktem krajowym brutto wynoszącym 134,91 bln juanów (około 18,8 bln USD) w 2024 r., Chiny wnoszą znaczący wkład w globalny wzrost gospodarczy. W 2024 r. chiński eksport produktów przemysłowych, o wartości 3,26 bln USD, po raz pierwszy przekroczył łączną wartość eksportu Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Japonii. Utrzymujący się spadek popytu w Chinach nieuchronnie zakłóciłby zatem globalne łańcuchy dostaw, rynki towarowe i przepływy inwestycyjne.
Obecna sytuacja ujawnia fundamentalny dylemat: chińskie władze muszą zdecydować, czy kontynuować bolesne reformy strukturalne, czy też wspierać popyt krajowy w perspektywie krótkoterminowej poprzez dalsze programy stymulacji gospodarczej. Sytuację pogarsza narastające napięcia handlowe ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie istnieje groźba wprowadzenia ponad 100-procentowych ceł na chiński import. Ta presja zewnętrzna zbiega się z problemami wewnętrznymi, takimi jak trwający kryzys mieszkaniowy, wysokie zadłużenie samorządów i strukturalnie słaby popyt krajowy. Poniższa analiza analizuje historyczne korzenie, obecne czynniki napędzające, porównania międzynarodowe oraz możliwe ścieżki rozwoju tego wieloaspektowego problemu.
Nadaje się do:
Historyczna droga do ślepego zaułka: od otwarcia do stagnacji
Obecną sytuację gospodarczą Chin można zrozumieć jedynie w kontekście fundamentalnych przemian ostatnich czterech dekad. Reformy Deng Xiaopinga, wprowadzone od 1978 roku, położyły podwaliny pod model wzrostu zorientowanego na eksport, oparty na niskich kosztach pracy, ogromnych inwestycjach w infrastrukturę i sterowanej przez państwo polityce przemysłowej. Model ten umożliwił Chinom osiągnięcie bezprecedensowego wzrostu gospodarczego, przekształcając kraj z kraju rozwijającego się w globalną potęgę gospodarczą w ciągu zaledwie kilku dekad.
Negocjacje akcesyjne do Światowej Organizacji Handlu w 2001 roku stanowiły kolejny punkt zwrotny. Członkostwo w WTO przyspieszyło integrację Chin z globalnymi łańcuchami wartości i uczyniło z kraju światowy warsztat. W latach 2000–2024 chiński eksport wzrósł z 249 mld USD do 3,57 bln USD, co stanowi średnioroczny wzrost na poziomie 11,7%. Udział Chin w globalnym eksporcie produktów przemysłowych wzrósł z 0,8% w 1980 roku do 20% w 2023 roku.
Globalny kryzys finansowy z 2008 roku po raz pierwszy ujawnił kruchość tego modelu. Kiedy popyt na Zachodzie załamał się, Pekin zareagował ogromnym pakietem stymulacyjnym o wartości czterech bilionów juanów, zainwestowanym głównie w infrastrukturę i nieruchomości. Program ten, choć zapobiegł recesji, położył podwaliny pod dzisiejsze problemy strukturalne: przeinwestowanie w sektorze nieruchomości, ogromne zadłużenie samorządów lokalnych za pośrednictwem tzw. lokalnych instrumentów finansowania (LFT) oraz chroniczną nadwyżkę mocy produkcyjnych w przemyśle ciężkim.
Inicjatywa „Made in China 2025”, ogłoszona w 2015 roku, stanowiła próbę przesunięcia modelu wzrostu w kierunku produkcji o wyższej wartości i samowystarczalności technologicznej. Deklarowanym celem było osiągnięcie 70-procentowego wskaźnika samowystarczalności w zakresie półprzewodników do 2025 roku. Chociaż te ambitne cele nie zostały w pełni osiągnięte, Chiny poczyniły znaczne postępy: wskaźnik samowystarczalności w zakresie półprzewodników wzrósł z 5% w 2018 roku do prawie 30% do 2024 roku.
Pandemia COVID-19 i polityka ścisłego zerowego poziomu zachorowań na COVID-19 do końca 2022 roku pozostawiły głębokie blizny na chińskiej gospodarce. Przedłużające się lockdowny negatywnie wpłynęły na konsumpcję prywatną, zwiększyły zadłużenie samorządów lokalnych z powodu rosnących wydatków i spadających dochodów oraz poważnie nadszarpnęły zaufanie gospodarstw domowych. Wskaźnik zaufania konsumentów, który w grudniu 2019 roku wynosił 104 punkty, spadł do historycznie niskiego poziomu 94 punktów w sierpniu 2024 roku.
Wprowadzenie Strategii Podwójnego Obiegu w 2020 roku oznaczało strategiczne dostosowanie Chin do bardziej nieprzyjaznego otoczenia międzynarodowego. Strategia ta ma na celu zmniejszenie zależności od rynków zagranicznych, wzmocnienie popytu krajowego i osiągnięcie niezależności technologicznej w kluczowych sektorach. Obieg krajowy ma być priorytetem w stosunku do handlu międzynarodowego, bez całkowitego porzucenia wymiany globalnej.
Trzecie Plenum XX Komitetu Centralnego w lipcu 2024 roku potwierdziło ten kierunek strategiczny i zapowiedziało reformy systemu fiskalnego i podatkowego, a także redystrybucję kompetencji między rządem centralnym a samorządem lokalnym. Zapowiedziane środki nie spełniły jednak oczekiwań wielu analityków, którzy uznali za konieczne bardziej dalekosiężne reformy strukturalne.
Nadaje się do:
Anatomia problemów: bańka na rynku nieruchomości, góry długów i nadprodukcja
Obecna słabość gospodarcza Chin wynika z wzajemnego oddziaływania kilku podstawowych czynników, których wzajemne oddziaływania tworzą złożoną sieć przyczyn i skutków.
Kryzys na rynku nieruchomości jako ryzyko systemowe
Sektor nieruchomości, który niegdyś odpowiadał za około 25–30% chińskiej produkcji gospodarczej, przechodzi głęboką korektę. Od szczytu w 2021 roku sprzedaż nieruchomości gwałtownie spadła: z prognozowanym wolumenem sprzedaży na poziomie 9 bilionów juanów lub mniej w 2025 roku, rynek zmniejszył się o połowę w ciągu zaledwie czterech lat, z 18,2 biliona juanów w 2021 roku. Inwestycje w nieruchomości spadły o 14,7% w ciągu pierwszych dziesięciu miesięcy 2025 roku.
Zasoby ukończonych, ale niesprzedanych mieszkań wzrosły do 762 milionów metrów kwadratowych do sierpnia 2025 roku, w porównaniu z 753 milionami metrów kwadratowych w grudniu 2024 roku. Ta nadpodaż wywiera presję na spadek cen i nasila postawę wyczekującą potencjalnych nabywców. Ceny nieruchomości spadają już czwarty rok z rzędu, a agencja ratingowa S&P Global Ratings prognozuje dalszy spadek cen na rynku pierwotnym o 15–25%.
Co istotne, kryzys wpłynął na zmianę zachowań: chińskie gospodarstwa domowe tradycyjnie inwestowały znaczną część swoich aktywów w nieruchomości. Trwający spadek cen podważa zaufanie konsumentów i zachęca do zwiększenia oszczędności. Stopa oszczędności gospodarstw domowych wyniosła 24,5% w 2024 roku, po osiągnięciu szczytu 34,3% w 2022 roku. Jest to wartość znacznie wyższa niż przed pandemią i odzwierciedla strukturalną niechęć konsumentów.
Problem zadłużenia samorządów
Sytuacja finansowa chińskich samorządów lokalnych drastycznie się pogorszyła. Do końca 2024 roku oficjalny dług samorządów lokalnych wyniósł 47,5 biliona juanów, a ukryte zadłużenie z tytułu instrumentów finansowania samorządów szacuje się na dodatkowe 60 bilionów juanów. Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego, całkowity dług rządowy, wliczając w to zobowiązania ukryte, osiągnął 124% PKB.
Zadłużenie to wynika ze strukturalnej nierównowagi między wydatkami a źródłami dochodów. Samorządy lokalne pokrywają ponad 80% wydatków publicznych, ale mają ograniczone dochody z podatków. Spadek dochodów ze sprzedaży gruntów spowodowany kryzysem na rynku nieruchomości drastycznie pogłębił tę lukę finansową. W listopadzie 2024 roku Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych zatwierdziło pakiet restrukturyzacji długu o wartości 10 bilionów juanów, mający na celu złagodzenie presji finansowej samorządów lokalnych.
Nadwyżka mocy produkcyjnych i wojna cenowa
Kolejnym kluczowym czynnikiem jest chroniczna nadwyżka mocy produkcyjnych w wielu sektorach przemysłu. Wykorzystanie mocy produkcyjnych regularnie spada poniżej 75% w wielu branżach. W samym sektorze pojazdów elektrycznych nadwyżka mocy produkcyjnych przekracza wolumen rynku o około pięć do dziesięciu milionów pojazdów rocznie. W branży fotowoltaicznej nadwyżka mocy produkcyjnych spowodowała straty szacowane na 40 miliardów dolarów amerykańskich w całym łańcuchu wartości w 2024 roku.
Nadwyżki mocy produkcyjnych wynikają z wzajemnego oddziaływania dotacji rządowych, konkurencji prowincji o cele wzrostu oraz ochrony przedsiębiorstw państwowych. Samorządy lokalne intensywnie konkurują o inwestycje i wzrost PKB, co prowadzi do mnożenia mocy produkcyjnych. Konsekwencją są zaciekłe wojny cenowe, które obniżają marże zysku przedsiębiorstw i generują presję deflacyjną.
Goldman Sachs przeanalizował siedem sektorów, w tym klimatyzatory, panele słoneczne, baterie litowe, pojazdy elektryczne, półprzewodniki, stal i maszyny budowlane. W pięciu z tych sektorów chińskie moce produkcyjne przewyższają całkowity globalny popyt.
Tendencje deflacyjne
Chiny są na dobrej drodze do trzeciego z rzędu roku spadku cen w 2025 roku. Wskaźnik cen producenta pozostaje stale ujemny, podczas gdy wskaźnik cen konsumpcyjnych utrzymuje się w pobliżu zera. Goldman Sachs prognozuje inflację cen konsumpcyjnych na poziomie zera procent w 2025 roku, w porównaniu z 0,2 procent w roku poprzednim.
Ta deflacja tworzy błędne koło: spadające ceny zwiększają realny poziom zadłużenia, ograniczają zyski przedsiębiorstw i zachęcają do ograniczenia konsumpcji w oczekiwaniu na dalsze spadki cen. Deflacja utrudnia również zarządzanie długiem, ponieważ nominalny wzrost PKB znacznie odbiega od oficjalnych celów realnego wzrostu.
Napięcia na rynku pracy
Rynek pracy wykazuje niepokojące sygnały, szczególnie wśród osób młodych. Bezrobocie wśród młodzieży (w wieku 16–24 lat, z wyłączeniem studentów) osiągnęło rekordowy poziom 18,9% w sierpniu 2025 r., zgodnie z nową metodologią obowiązującą od grudnia 2023 r. W 2025 r. na rynek pracy weszło 12,22 mln absolwentów uczelni wyższych, o 430 000 więcej niż w roku poprzednim.
Jednocześnie liczba ofert pracy dla absolwentów uczelni spadła o 22% w pierwszej połowie 2025 roku, podczas gdy liczba osób poszukujących pracy wzrosła o osiem%. Ta strukturalna nierównowaga między podażą wykwalifikowanych pracowników a popytem na stanowiska umysłowe odzwierciedla wycofanie się niegdyś głównych pracodawców z sektora technologii, nieruchomości i korepetycji.
Nadaje się do:
Weryfikacja faktów: Co tak naprawdę ujawniają obecne wskaźniki ekonomiczne
Aktualne dane ekonomiczne przedstawiają zróżnicowany obraz gospodarki znajdującej się pod presją, która jednak nie weszła jeszcze w ostry kryzys.
Produkt krajowy brutto wzrósł o 4,8% w trzecim kwartale 2025 roku w porównaniu z rokiem poprzednim, co oznacza spowolnienie z 5,2% w drugim kwartale. Rząd zakłada wzrost na poziomie około pięciu procent w całym roku 2025, co uważa się za ambitny cel, biorąc pod uwagę liczne wyzwania stojące przed gospodarką. Rok 2024 zakończył się wzrostem na poziomie 5,0%, co oznacza osiągnięcie oficjalnego celu. Czwarty kwartał był szczególnie silny i wyniósł 5,4%.
Wskaźniki PMI wskazują na utrzymującą się słabość sektora produkcyjnego. Oficjalny wskaźnik PMI dla sektora produkcyjnego NBS wyniósł w listopadzie 2025 r. 49,2 punktu, co oznacza ósmy miesiąc z rzędu poniżej progu ekspansji wynoszącego 50 punktów. Prywatny wskaźnik PMI RatingDog niespodziewanie spadł do 49,9 punktu, po tym jak analitycy oczekiwali 50,5 punktu.
Szczególnie godny uwagi jest upadek sektora usług. Oficjalny wskaźnik PMI dla sektora pozaprzemysłowego spadł do 49,5 punktu z 50,1 w październiku, co stanowi pierwszy spadek od grudnia 2022 roku. Ten rozwój sytuacji jest szczególnie niepokojący, ponieważ sektor usług powinien kompensować słabość przemysłu i napędzać wzrost konsumpcji.
Sprzedaż detaliczna wzrosła w październiku 2025 r. zaledwie o 2,9% rok do roku, co oznacza piąty z rzędu miesiąc spadku. Jest to wynik znacznie poniżej poziomu wymaganego do znaczącego ożywienia popytu krajowego. Produkcja przemysłowa okazała się bardziej dynamiczna, rosnąc o 4,9% w październiku, ale nie spełniła oczekiwań na poziomie 5% i 6,5% odnotowanych we wrześniu.
Handel zagraniczny znajduje się pod rosnącą presją. Chiński eksport niespodziewanie skurczył się o 1,1% rok do roku w październiku 2025 roku, co stanowi pierwszy spadek od prawie dwóch lat. Efekty przyspieszenia eksportu w oczekiwaniu na wyższe cła w USA wydają się słabnąć. Niemniej jednak handel zagraniczny pozostaje filarem wsparcia: w 2024 roku chiński eksport osiągnął wartość 3,57 bln USD, co oznacza wzrost o 5,8%.
Aktywność inwestycyjna przedstawia zróżnicowany obraz. Podczas gdy łączne inwestycje w aktywa materialne wzrosły umiarkowanie, inwestycje w nieruchomości gwałtownie spadły o 13,9%. Inwestycje prywatne poza sektorem nieruchomości wzrosły jedynie o 2,1%, co wskazuje na brak zaufania do sektora prywatnego.
Po stronie finansowania rząd podejmuje aktywne działania. Deficyt budżetowy wzrósł do nowego rekordowego poziomu czterech procent PKB w 2025 roku, a planowane zadłużenie wyniesie 11,86 biliona juanów. Program zachęt do wydatków konsumpcyjnych na wymianę starego sprzętu AGD został podwojony do 300 miliardów juanów. Bank centralny poluzował politykę pieniężną, spodziewając się dalszych obniżek stóp procentowych nawet o 40 punktów bazowych.
Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych nadal budzi obawy. W ciągu pierwszych dziesięciu miesięcy 2025 roku rzeczywisty napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych spadł o 10,3% do 621,93 mld juanów. Jednocześnie liczba nowo powstałych przedsiębiorstw finansowanych ze środków zagranicznych wzrosła o 14,7%, co wskazuje na utrzymujące się zainteresowanie strategiczne połączone z niechęcią do inwestowania.
Nasze doświadczenie w Chinach w zakresie rozwoju biznesu, sprzedaży i marketingu
Nasze doświadczenie w Chinach w zakresie rozwoju biznesu, sprzedaży i marketingu – Zdjęcie: Xpert.Digital
Skupienie się na branży: B2B, digitalizacja (od AI do XR), inżynieria mechaniczna, logistyka, odnawialne źródła energii i przemysł
Więcej na ten temat tutaj:
Centrum tematyczne z przemyśleniami i wiedzą specjalistyczną:
- Platforma wiedzy na temat globalnej i regionalnej gospodarki, innowacji i trendów branżowych
- Zbieranie analiz, impulsów i informacji ogólnych z obszarów, na których się skupiamy
- Miejsce, w którym można zdobyć wiedzę i informacje na temat bieżących wydarzeń w biznesie i technologii
- Centrum tematyczne dla firm, które chcą dowiedzieć się więcej o rynkach, cyfryzacji i innowacjach branżowych
Od boomu do stagnacji? Co Wietnam i Niemcy ujawniają na temat przyszłości Chin
Kontekst międzynarodowy: Lekcje z Wietnamu i Niemiec
Porównanie z innymi gospodarkami uwypukla zarówno specyfikę sytuacji w Chinach, jak i możliwe alternatywne ścieżki rozwoju.
Wietnam: Droga do alternatywnego miejsca produkcji
W ciągu ostatniej dekady Wietnam stał się jednym z głównych beneficjentów globalnej zmiany w łańcuchu dostaw. Kraj osiągnął wzrost gospodarczy na poziomie 7,09% w 2024 roku, przekraczając zarówno cel rządowy na poziomie 6,5%, jak i prognozy analityków. Eksport wzrósł o 14% do 405 mld USD, napędzany elektroniką, smartfonami i odzieżą.
Sukces Wietnamu tłumaczy kilka czynników. Po pierwsze, kraj skorzystał na dywersyfikacji globalnych łańcuchów dostaw poza Chinami. Firmy takie jak Samsung, Foxconn i Apple przeniosły znaczną część mocy produkcyjnych do Wietnamu. Sam Samsung zainwestował w Wietnamie 18 miliardów dolarów. Po drugie, umowy o wolnym handlu, takie jak CPTPP, RCEP i umowa UE-Wietnam, zapewniają bezcłowy dostęp do kluczowych rynków. Po trzecie, Wietnam łączy konkurencyjne koszty pracy z młodą, rozwijającą się siłą roboczą.
Dywersyfikacja przemysłowa Wietnamu jest imponująca: choć tradycyjne sektory, takie jak tekstylia i obuwie, pozostają silne, coraz większy nacisk kładzie się na branże zaawansowanych technologii. Przewiduje się, że do 2025 roku Wietnam będzie odpowiadał za cztery procent światowego eksportu elektroniki, w porównaniu z zaledwie jednym procentem w 2010 roku. Allianz Research uznał Wietnam za drugi najbardziej obiecujący ośrodek handlu nowej generacji, ustępując jedynie Zjednoczonym Emiratom Arabskim.
Jednak Wietnam nie jest odporny na ryzyko konfliktu handlowego między USA a Chinami. Jako kluczowa lokalizacja chińskiej produkcji offshore, sam Wietnam może stać się celem ceł, jeśli Waszyngton podejrzewałby obchodzenie barier handlowych. Co więcej, rosnący napływ chińskiego eksportu może wyprzeć lokalne gałęzie przemysłu: chiński eksport do ASEAN wzrósł o kolejne 12% w 2024 roku.
Niemcy: Recesja przemysłowa i wyzwania strukturalne
Niemcy stanowią uderzający kontrast, jako kraj o ugruntowanej pozycji przemysłowej, pogrążony w przedłużającej się recesji. Wskaźnik PMI dla przemysłu HCOB spadł do 48,4 punktu w listopadzie 2025 roku, co stanowi najgłębszy spadek od sześciu miesięcy. Sektor produkcyjny od lat zmaga się z wyzwaniami strukturalnymi, takimi jak wysokie koszty energii, przeszkody biurokratyczne i powolna cyfryzacja.
Podobieństwa do Chin można dostrzec w recesji przemysłowej i uzależnieniu od produkcji. Istnieją jednak różnice w przyczynach: podczas gdy Chiny zmagają się z nadwyżką mocy produkcyjnych i słabym popytem wewnętrznym, Niemcy zmagają się z wysokimi kosztami produkcji i zmianami strukturalnymi w przemyśle motoryzacyjnym. Oba kraje borykają się z wyzwaniem zmian demograficznych, choć w Chinach zmiany demograficzne są jeszcze bardziej drastyczne.
Doświadczenia Niemiec ilustrują ryzyko nadmiernego uzależnienia od produkcji. Chociaż udział sektora przemysłowego w niemieckim PKB jest niższy niż w Chinach, jego zależność od eksportu jest podobnie wysoka. Gospodarka Niemiec pokazuje, jak nawet wysoko rozwinięte kraje uprzemysłowione mogą doświadczać długotrwałych okresów słabości przemysłu, jeśli nie zostaną wprowadzone zmiany strukturalne.
Podobieństwa i różnice
Oba porównania podkreślają kluczowe wyzwania stojące przed zorientowanymi na eksport krajami uprzemysłowionymi. Wietnam pokazuje, że sukces jest możliwy dzięki korzystnym strukturom demograficznym, strategicznym umowom handlowym i otwartym rynkom dla inwestycji zagranicznych, podczas gdy Niemcy pokazują, że nawet ugruntowane kraje uprzemysłowione są podatne na zmiany strukturalne i wstrząsy zewnętrzne. Pozycja Chin jest wyjątkowa, ponieważ jednocześnie mierzy się z rozmiarem i złożonością ugruntowanej potęgi gospodarczej oraz wyzwaniami transformacji strukturalnej kraju rozwijającego się.
Nadaje się do:
Kontrowersje i zagrożenia: wątpliwości dotyczące danych, debaty na temat bodźców gospodarczych i napięcia geopolityczne
Obecna sytuacja gospodarcza Chin jest przedmiotem intensywnych debat naukowych i politycznych, ujawniających rozbieżne oceny i kontrowersyjne punkty widzenia.
Debata na temat prawdziwego wzrostu
Podstawowym punktem spornym jest wiarygodność oficjalnych statystyk. Rhodium Group szacuje, że rzeczywisty wzrost PKB Chin w 2024 roku wyniesie zaledwie 2,4–2,8%, znacznie poniżej oficjalnego poziomu 5,0%. Rozbieżność między nominalnym a realnym wzrostem PKB, a także utrzymujące się niskie wskaźniki cen, potwierdzają tę sceptyczną ocenę. Krytycy wskazują, że Chiny w ostatnich latach znacząco nie osiągnęły celu wzrostu nominalnego PKB: 4,6% w porównaniu z celem 6,9% w 2023 roku.
Z drugiej strony, oficjalne organy i niektórzy analitycy twierdzą, że pomimo wszystkich wyzwań, Chiny pozostają jednym z najszybciej rozwijających się krajów na świecie, a dostosowania strukturalne nieuchronnie wiążą się z przejściowym spowolnieniem wzrostu. Prawda prawdopodobnie leży gdzieś pomiędzy tymi skrajnościami, a różnice metodologiczne w pomiarze wzrostu pozostawiają znaczne pole do interpretacji.
Dylemat polityki stymulacyjnej
Pytanie, czy i jak mocno rząd powinien stymulować gospodarkę, dzieli ekspertów. Zwolennicy bardziej agresywnych działań argumentują, że do przełamania cyklu deflacyjnego i wsparcia wzrostu gospodarczego niezbędny jest znaczący impuls popytowy. Citigroup szacuje, że chiński rząd musiałby zainwestować 20 bilionów juanów (około 2,7 biliona dolarów) w ciągu pięciu lat, aby skutecznie zaradzić nierównowadze między podażą a popytem.
Krytycy ostrzegają jednak przed ryzykiem dalszej ekspansji zadłużenia. Całkowite zadłużenie sektora niefinansowego osiągnęło już 312% PKB w 2024 roku, co czyni Chiny jednym z najbardziej zadłużonych krajów. Dalsza stymulacja inwestycyjna mogłaby zaostrzyć problemy strukturalne, zamiast je rozwiązać poprzez utrwalanie nadwyżki mocy produkcyjnych i pogłębianie kryzysu zadłużenia.
Rząd centralny wykazuje powściągliwość w kwestii masowych programów transferów dla gospodarstw domowych, co ekonomiści interpretują jako przejaw preferencji ideologicznych. Pekin wydaje się nadal koncentrować na inwestycjach i wzroście produkcji, zamiast bezpośrednio promować konsumpcję.
Ryzyko geopolityczne i jego odseparowanie
Konflikt handlowy ze Stanami Zjednoczonymi stanowi egzystencjalne zagrożenie dla chińskiego modelu wzrostu. Skumulowane cła na chiński eksport do USA przekraczają obecnie 100%. To nie tylko spór handlowy, ale element szerszej rywalizacji strategicznej, obejmującej izolację technologiczną, ograniczenia inwestycyjne i kontrolę eksportu.
Odpowiedzią Chin na to wyzwanie jest dywersyfikacja rynków eksportowych. Udział eksportu do USA spadł z 19,18% w 2018 roku do 14,7% w 2024 roku. ASEAN wyprzedziło USA i UE jako największy rynek eksportowy Chin. Strategia ta ma jednak swoje ograniczenia: same kraje ASEAN zwiększają środki zabezpieczające przed nadwyżką chińskich mocy produkcyjnych, a UE nałożyła cła na chińskie pojazdy elektryczne.
Implikacje społeczne
Wyzwania gospodarcze mają poważne konsekwencje społeczne. Rekordowa stopa bezrobocia wśród młodzieży, wynosząca 18,9% w sierpniu 2025 r., sygnalizuje głębokie problemy strukturalne. Rozbieżność między kwalifikacjami absolwentów uczelni wyższych a dostępnymi miejscami pracy może mieć długofalowe konsekwencje dla produktywności i spójności społecznej.
Zaufanie konsumentów utrzymuje się w pobliżu historycznie niskich poziomów. Wskaźnik zaufania konsumentów we wrześniu 2025 r. wyniósł 89,6 punktów, znacznie poniżej poziomu sprzed pandemii, przekraczającego 100. Zwiększona skłonność gospodarstw domowych do oszczędzania odzwierciedla głęboką niepewność dotyczącą przyszłości gospodarczej i systemu zabezpieczeń społecznych.
Nadaje się do:
Scenariusze na przyszłość: między stabilizacją, stagnacją i potencjalnym kryzysem
Dalszy rozwój chińskiej gospodarki zależy od wielu czynników, które mogą doprowadzić do realizacji różnych scenariuszy.
Scenariusz 1: Stopniowa stabilizacja
W bardziej optymistycznym scenariuszu rządowi udaje się ustabilizować gospodarkę dzięki połączeniu ukierunkowanych działań stymulacyjnych, reform strukturalnych i złagodzenia napięć handlowych. Ceny nieruchomości spadają do najniższego poziomu, zaufanie konsumentów stopniowo odradza się, a strategia podwójnego obiegu początkowo odnosi sukces w postaci silniejszego popytu krajowego.
W tym scenariuszu wzrost PKB ustabilizowałby się w przedziale od 4,0 do 4,5%, co odpowiada prognozie MFW dotyczącej potencjalnego wzrostu. Tendencje deflacyjne ustąpiłyby wraz z równoważeniem podaży i popytu. Bezrobocie wśród młodzieży spadłoby, choć powoli.
Prawdopodobieństwo realizacji tego scenariusza w dużej mierze zależy od decyzji politycznych, a zwłaszcza od gotowości Pekinu do dokonania znaczących transferów do gospodarstw domowych i przeprowadzenia reform strukturalnych w systemie fiskalnym i socjalnym.
Scenariusz 2: Długotrwała stagnacja
W scenariuszu średnioterminowym gospodarka chińska nadal znajduje się w fazie powolnego wzrostu z utrzymującymi się tendencjami deflacyjnymi, podobnie jak miało to miejsce w Japonii po 1990 r. Reformy strukturalne są nadal niewystarczające, popyt krajowy odradza się bardzo powoli, a obciążenia zewnętrzne wynikające z konfliktów handlowych utrzymują się.
W tym scenariuszu wzrost PKB mógłby spaść do 3,0–4,0%, przy utrzymującej się niskiej lub ujemnej inflacji. Problem zadłużenia pogłębiłby się, ponieważ wzrost nominalny byłby niższy niż obsługa długu. Niezadowolenie społeczne, szczególnie wśród młodych absolwentów, mogłoby wzrosnąć.
Scenariusz 3: Eskalacja kryzysu
W najbardziej pesymistycznym scenariuszu problemy strukturalne przeradzają się w pełnowymiarowy kryzys finansowy. Załamanie się sektora bankowości cieni lub lokalnych systemów finansowania samorządów (LWF) mogłoby wywołać ryzyko systemowe. Dramatyczna eskalacja konfliktu handlowego ze Stanami Zjednoczonymi mogłaby spowodować gwałtowny spadek eksportu i doprowadzić do masowych zwolnień.
W tym scenariuszu możliwy byłby spadek PKB, a nawet recesja, której towarzyszyłyby gwałtowne dewaluacje walut i ucieczka kapitału. Scenariusz ten jest obecnie uważany za mało prawdopodobny, biorąc pod uwagę znaczne zasoby i instrumenty, którymi dysponuje chiński rząd, ale nie należy go całkowicie wykluczać.
Potencjalne zakłócenia
Kilka czynników może nieoczekiwanie wpłynąć na rozwój sytuacji. Eskalacja technologiczna konfliktu ze Stanami Zjednoczonymi, na przykład poprzez zaostrzenie kontroli eksportu półprzewodników, może poważnie wpłynąć na chiński sektor zaawansowanych technologii. Z drugiej strony, chińskie przełomy w produkcji półprzewodników mogą zmniejszyć zależność od technologii zachodniej szybciej niż przewidywano.
Decyzje w zakresie polityki klimatycznej mogą również mieć destrukcyjny wpływ. Dominująca pozycja Chin w sektorze energii odnawialnej i pojazdów elektrycznych może okazać się strategiczną przewagą, jeśli globalny popyt na te technologie wzrośnie. Jednocześnie zaostrzenie konfliktów handlowych może ograniczyć dostęp do rynku, szczególnie w tych sektorach.
Trendy demograficzne ograniczą potencjał wzrostu w perspektywie długoterminowej. Malejąca liczba ludności w wieku produkcyjnym i szybkie starzenie się społeczeństwa wymagają fundamentalnych dostosowań modelu gospodarczego, niezależnie od krótkoterminowych wahań koniunktury.
Wymagane działania i konsekwencje dla gospodarki światowej
Jednoczesna słabość chińskiego sektora przemysłowego i usługowego stanowi punkt zwrotny, stawiając fundamentalne pytania o przyszły model wzrostu drugiej co do wielkości gospodarki świata. Analiza ujawnia złożoną sieć powiązanych ze sobą wyzwań: głęboki kryzys mieszkaniowy, który podważa majątek i zaufanie gospodarstw domowych; zadłużenie samorządów lokalnych ograniczające przestrzeń fiskalną; chroniczny nadmiar mocy produkcyjnych generujący presję deflacyjną; oraz coraz bardziej protekcjonistyczne i wrogie otoczenie międzynarodowe.
Podstawowa diagnoza brzmi, że chiński model wzrostu zorientowany na eksport i inwestycje osiągnął swoje granice. Rezerwy produktywności pochodzące z urbanizacji i industrializacji wyczerpują się, a dywidenda demograficzna staje się obciążeniem demograficznym. Przejście na model bardziej zorientowany na konsumpcję, promowany przez rząd od lat, postępuje powoli. Udział konsumpcji prywatnej w PKB, wynoszący około 40%, pozostaje znacznie niższy niż wskaźniki zachodnie, wynoszące 60–70%.
Dla decydentów w Chinach oznacza to wyraźne nakazy działania. Po pierwsze, stabilizacja sektora nieruchomości wymaga zdecydowanych działań, w tym potencjalnie masowych zakupów nadwyżek nieruchomości przez państwo. Po drugie, konieczne jest gruntowne rozwiązanie problemu nierównowagi budżetowej między rządem centralnym a lokalnym, najlepiej poprzez reformę dystrybucji podatków. Po trzecie, konieczne są znaczne inwestycje w system zabezpieczeń społecznych, aby ograniczyć wzrost oszczędności gospodarstw domowych i pobudzić konsumpcję.
Dla firm międzynarodowych ta sytuacja wymusza ponowną ocenę Chin jako rynku zbytu i miejsca produkcji. Słaby popyt krajowy ogranicza możliwości wzrostu w sektorze dóbr konsumpcyjnych, a niepewność regulacyjna i napięcia geopolityczne zwiększają ryzyko inwestycyjne. Jednocześnie Chiny pozostają niezastąpione w wielu sektorach ze względu na swoją wielkość rynku, infrastrukturę i zintegrowane łańcuchy dostaw. Wskazana wydaje się strategia selektywnych inwestycji z zróżnicowanymi alternatywami regionalnymi.
Dla globalnych inwestorów ten rozwój sytuacji sygnalizuje zwiększoną ostrożność w kwestii ekspozycji na Chiny w sektorze nieruchomości, finansów samorządowych i sektorach związanych z konsumpcją. Szanse istnieją jednak w sektorach zaawansowanych technologii, w których Chiny robią znaczące postępy pomimo przeszkód zewnętrznych, a także w sektorach korzystających ze wsparcia rządowego, takich jak energetyka odnawialna i elektromobilność.
Długoterminowe znaczenie obecnych wydarzeń wykracza daleko poza wskaźniki ekonomiczne. Chiny stoją na historycznym rozdrożu: jeśli uda im się przejść na bardziej zrównoważony, napędzany konsumpcją model wzrostu, kraj ten może kontynuować swój rozwój i potencjalnie stać się największą gospodarką świata w nadchodzących dekadach. Jeśli ta transformacja się nie powiedzie, czeka nas długotrwały okres stagnacji, z nieprzewidywalnymi konsekwencjami społecznymi i politycznymi.
Dane z listopada, które po raz pierwszy od trzech lat pokazują jednoczesny spadek produkcji i usług, są sygnałem ostrzegawczym, ale jeszcze nie kryzysem. Podkreślają pilną potrzebę reform strukturalnych i ograniczenia środków czysto monetarnych lub fiskalnych. Nadchodzące kwartały pokażą, czy Pekin jest gotowy podjąć niezbędne, choć trudne politycznie decyzje, czy też będzie kontynuował swój model improwizacji. Społeczność międzynarodowa będzie uważnie obserwować sytuację, ponieważ przyszłość gospodarcza Chin jest również przyszłością globalnego porządku gospodarczego.
Twój globalny partner w zakresie marketingu i rozwoju biznesu
☑️Naszym językiem biznesowym jest angielski lub niemiecki
☑️ NOWOŚĆ: Korespondencja w Twoim języku narodowym!
Konrad Wolfenstein
Chętnie będę służyć Tobie i mojemu zespołowi jako osobisty doradca.
Możesz się ze mną skontaktować wypełniając formularz kontaktowy lub po prostu dzwoniąc pod numer +49 89 89 674 804 (Monachium) . Mój adres e-mail to: wolfenstein ∂ xpert.digital
Nie mogę się doczekać naszego wspólnego projektu.
☑️ Wsparcie MŚP w zakresie strategii, doradztwa, planowania i wdrażania
☑️ Stworzenie lub dostosowanie strategii cyfrowej i cyfryzacji
☑️Rozbudowa i optymalizacja procesów sprzedaży międzynarodowej
☑️ Globalne i cyfrowe platformy handlowe B2B
☑️ Pionierski rozwój biznesu / marketing / PR / targi
🎯🎯🎯 Skorzystaj z bogatej, pięciokrotnej wiedzy eksperckiej Xpert.Digital w ramach kompleksowego pakietu usług | BD, R&D, XR, PR i optymalizacja widoczności cyfrowej
Skorzystaj z bogatej, pięciokrotnej wiedzy specjalistycznej Xpert.Digital w ramach kompleksowego pakietu usług | Badania i rozwój, XR, PR i optymalizacja widoczności cyfrowej — Zdjęcie: Xpert.Digital
Xpert.Digital posiada dogłębną wiedzę na temat różnych branż. Dzięki temu możemy opracowywać strategie „szyte na miarę”, które są dokładnie dopasowane do wymagań i wyzwań konkretnego segmentu rynku. Dzięki ciągłej analizie trendów rynkowych i śledzeniu rozwoju branży możemy działać dalekowzrocznie i oferować innowacyjne rozwiązania. Dzięki połączeniu doświadczenia i wiedzy generujemy wartość dodaną i dajemy naszym klientom zdecydowaną przewagę konkurencyjną.
Więcej na ten temat tutaj:
